Tabernakel (kerk)

In de Katholieke Kerk is een tabernakel[noot 1] (ook wel sacramentshuis genoemd) een, meestal rijk versierde, brandwerende kluis op het hoogaltaar of zijaltaar, soms binnenin bekleed met zijde en van buiten vaak omhangen met gordijnen in liturgische kleur, waarin het Heilig Sacrament (de geconsacreerde hosties) bewaard wordt in een ciborie. Het tabernakel moet binnenin wit zijn. In elke kerk mag maar een dienstdoend tabernakel aanwezig zijn. Aan conopeum en godslamp kan men zien dat het sacrament in de vorm van geconsacreerde hosties in het tabernakel aanwezig is. Zo niet, is de godslamp gedoofd en staat de tabernakeldeur meestal open. Het tabernakel is binnen de katholieke eredienst het centrum en neemt in de kerkbouw van de Katholieke Kerk de centrale positie in als de woonplaats van de - onder de gedaante van brood - 'waarachtig tegenwoordige' Jezus Christus.
Een torenvormig tabernakel heet ook wel sacramentstoren.

Deel van de serie over
kerkelijk gerei

waaronder paramenten
en liturgisch vaatwerk

gebruikt in de liturgie

Liturgisch vaatwerk
Vasa sacra
Miskelk · Pateen
Kelklepeltje
Ciborie · Monstrans
Pyxis · Custodiale

Vasa non sacra
Ampullen · Wijwatervat
Olievaatje
Wierookvat · Ablutievat

Paramenten
Amict · Albe · Baarkleed · Cingel
Tuniek · Dalmatiek · Fanon
Kazuifel · Manipel · Stola
Gremiale · Benedictievelum
Mijter

Koorkledij
Rochet · Superplie
Koorkap · Cappa magna
Kovel

Kelkgerei
Bursa · Kelkvelum
Ciborievelum

Kerklinnen
Corporale · Kelkdoekje
Lavabodoekje · Palla
Altaardwaal

Kerkinterieur
Altaar · Ambo
Biechtstoel · Communiebank
Doksaal · Doopvont
Faldistorium
Godslamp · Hoogaltaar
Heilig Kruisaltaar
Katheder · Preekstoel
Sedilia
Tabernakel · Volksaltaar

Liturgische boeken
Altaarmissaal
Benedictionale · Brevier
Evangeliarium · Evangelistarium
Graduale · Kyriale
Lectionarium
Psalter · Rituaal
Sacramentarium · Volksmissaal

Overige
Flambouw · Processiekruis
Altaargong · Altaarschel · Sanctusbel
Wijwaterkwast · Scheepje
Doopschelp · Lessenaar
Thabor · Antependium
Paaskaars · Adventskrans

Oorsprong

De term tabernakel zoals gehanteerd in de Katholieke Kerk is afkomstig van het tabernakel zoals deze in de Bijbel werd gebruikt.

Het tabernakel met godslamp op een zijaltaar van de abdijkerk in Grimbergen
Het tabernakel in de Collegekapel, Sint-Niklaas
De binnenzijde van het tabernakel van de Kluiskerk te Warfhuizen. Tussen de twee gordijntjes (die normaal gesloten zijn) staat de ciborie, bedekt met het ciborievelum dat aangeeft dat het Lichaam van Christus erin aanwezig is.
Zie de categorie Tabernakels van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Zoek tabernakel op in het WikiWoordenboek.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.