Zijde (textiel)

Zijde is een natuurlijke substantie die wordt afgescheiden door bepaalde insecten en stolt bij contact met de lucht. Het bekendst voor haar productie is de zijderups (Bombyx mori), de larve van een vlindersoort. Er zijn ook bepaalde spinnen die geschikt zijn voor de zijdeteelt. Terwijl de rupsen er hun cocon mee maken, weven spinnen er hun web van. Zowel de textielvezel als het uiteindelijke textiel wordt aangeduid als zijde. Zijden weefsels zijn geliefd vanwege hun glans, souplesse en zachte textuur, maar de productie is kostbaar.

Zijde
Zijderups op moerbeiblad. Planten uit het geslacht moerbei zijn de enige waardplanten van deze rups.
Zijdefabricage in Khotan

Kunstzijde

Uitvinders hebben geprobeerd om zijde te imiteren. Textielsoorten die erop lijken worden wel kunstzijde genoemd. Viscose is een voorbeeld, maar dit is een totaal andere stof dan natuurzijde. Met een eenvoudige brandproef kan achterhaald worden of iets echte zijde of kunstzijde is. Echte zijde brandt zeer slecht, zelfs wanneer het uit elkaar gepluisd is. De aangestoken zijdevezels doven zeer snel. De meeste kunstzijdes branden echter zeer goed en een aangestoken vezel zal snel opbranden. Hierdoor is het dragen van kleding bestaande uit deze stoffen gevaarlijk op een plek waar vuur is, zoals bij een kampvuur.

Soorten zijden stoffen

  • ruwe zijde: zijde die wel geverfd, maar niet gekookt is
  • wilde zijde: zijde van een ander insect dan de zijderups
  • ahimsazijde: zijde waarbij de zijderupsen niet gedood worden tijdens de productie
  • damastzijde
  • kripzijde (verbastering van Crèpezijde)
  • tafzijde
  • samit
  • doupionzijde

Toepassingen

In de onderstaande tabel worden de belangrijkste zijdeproducenten weergegeven in ton zijde per jaar, de peildatum is 2015 (bron: International Sericultural Commission).[1]

Belangrijkste producenten van zijde in de wereld
Land Zijde in ton per jaar
China 170.000
India 28.523
Oezbekistan 1200
Thailand 690
Brazilië 600
Vietnam 450
Noord-Korea 350
Iran 120
Bangladesh 44
Japan 30
Turkije 30

Geschiedenis en musea

Italië was in de Middeleeuwen de belangrijkste Europese producent van zijde. Het eerste centrum om zijde te produceren in Italië was Catanzaro in de 11e eeuw. De zijde uit Catanzaro voorzag in de behoefte van bijna heel Europa en werd in Reggio Calabria verkocht aan Spaanse, Venetiaanse, Genuese en Hollandse handelaren.

Er zijn wereldwijd diverse gespecialiseerde zijdemusea. Daarvan is er één in Nederland gevestigd.

Hofdames verwerken pasgewoven zijde (vroeg 12e eeuw) door Song Huizong, naar het origineel van Zhang Xuan[3]

Taal

In de taal wordt zijde ook gebruik als aanduiding voor "waardevol" en/of "duurzaam", zoals:

Productiestatistieken

China en India zijn de grootste producenten van zijde.[4]

Diervriendelijkheid
Schildering op zijde uit de 18e of 19e eeuw, waarschijnlijk van Sakai Hōitsu, een beroemde Japanse schilder uit de Rinpaschool.

Tegen

Zijderupsen worden voor de zijdeproductie levend in hun cocon gekookt. Dit wordt bekritiseerd door dierenrechtenorganisaties die dan ook oproepen geen zijde te kopen of te dragen. Er bestaat een zijdesoort waarbij de pop niet wordt gedood. Men wacht dan tot de vlinder helemaal ontwikkeld is en uit de cocon breekt. De lege cocons worden vervolgens verzameld. Een nadeel is dat dit arbeidsintensiever is en dus de prijs van diervriendelijke zijde opdrijft.[5]

Voor

Chrysalides (het bewustloze overgangsstadium van rups naar vlinder) worden in de cocon in een fractie van een seconde door stoom gedood. De dieren lijden hierdoor geen pijn, bovendien komen ook in de natuur cocons regelmatig niet uit door natuurlijke oorzaken.[5]

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.