Stellingwerfs

Het Stellingwerfs (Stellingwarfs) is een Nedersaksische streektaal[1] die nog wordt gesproken in enkele kleine kernen van de gemeenten Oost- en Weststellingwerf (samen de Stellingwerven), Steenwijkerland en het aangrenzende deel van Drenthe (waar men de eigen streektaal ook wel Drents noemt). Uitzonderingen zijn de verhoudingsgewijs Friestalige dorpen Donkerbroek, Haulerwijk, Waskemeer, Ravenswoud, Haule en Appelscha (alle Ooststellingwerf) en het gebied rond het dorp Noordwolde, waar zich onder invloed van de Koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid een eigen streektaal ontwikkeld heeft, het koloniaals. Nu de streektaal minder gesproken wordt is het zichtbaar houden belangrijk om de streektaal te behouden. Om die reden krijgen sinds 2012 waterwegen in de Stellingwerven, na het Friese voorbeeld, een Stellingwerfse naam. Voorbeelden zijn Lende voor het riviertje Linde en Kuunder voor het riviertje de Kuinder (Fries: Tsjonger).

Er wordt getwijfeld aan de juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel. Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie en pas na controle desgewenst het artikel aan. Opgegeven reden: Er wordt getwijfeld aan de correctheid van de inhoud. Betrouwbare bronnen zijn gewenst. Dit sjabloon is geplaatst op 30 juli 2019.

Stellingwerfs taalgebied

Kleine gemeenschappen zijn de laatste decennia ontsloten, dialecten hebben daardoor hun functie als omgangstaal verloren. Ethnologue classificeert het Stellingwerfs als een levende taal, maar doet geen schatting van het aantal sprekers. De SIL-code is stl en is opgenomen in ISO 639-3. Stellingwerfs behoort tot de Nedersaksische taalgroep, een groep van tien talen met onder andere het Plautdietsch, het Achterhoeks en het Twents.[2] De Nederlandse overheid heeft het Stellingwerfs in 1996 erkend als variant van het Nedersaksisch.[3]

De Stellingwerven ten zuiden van de Tjonger behoren samen met Het Bildt (Bildts), de meeste Friese steden (Stadsfries) en enkele Waddeneilanden Vlieland en Ameland tot de gebieden in Friesland waar vanouds weinig Fries wordt gesproken. Vanouds was de Tjonger de grens tussen Stellingwerfs en Fries taalgebied. De omgangstalige Friese naam 'Oertsjongersk' ('Overtjongers') voor het Stellingwerfs is daaraan ontleend. Ooststellingwerf is de enige formeel drietalige regio in Nederland. De bevolking spreekt als moedertaal Fries of Stellingwarfs en/of de bestuurders- en kerktaal Nederlands.