Spoorlijn Apeldoorn - Zwolle

Luchtfoto van station Vaassen en de omgeving tussen 1920 en 1940.

In 1876 werd Paleis Het Loo aangesloten op de Oosterspoorweg. Het paleis was via de zogenaamde Loolijn rechtstreeks per spoor vanuit Amsterdam te bereiken. Een jaar later werd de Koninklijke Nederlandsche Locaalspoorweg-Maatschappij opgericht. Deze maatschappij legde vanuit Apeldoorn verschillende spoorlijnen aan. Zo kwam er ook een spoorlijn naar Zwolle. Deze lijn sloot ten westen van het Apeldoornse station aan op het lijntje naar Het Loo. Even voor het paleis takte de lijn af richting Vaassen, Epe en Hattem. Bij Hattemerbroek sloot de spoorlijn aan op de zogenaamde Centraalspoorweg van de NCS. De KNLS kon zo gebruikmaken van de bestaande IJsselbrug. In 1887 werd het baanvak Apeldoorn - Hattem in gebruik genomen. De treinen reden hier tot een tijdelijk station bij het NCS-station Hattemerbroek. In 1889 werd de spoorlijn hier aangesloten op de NCS-lijn naar Zwolle. De treindienst werd geëxploiteerd door de HSM.

Het personenvervoer op de lijn Apeldoorn - Zwolle werd op 8 oktober 1950 opgeheven. Het traject Heerde - Wapenveld werd hierbij direct geheel buiten dienst gesteld. In 1970 werd het goederenvervoer tussen Wapenveld en Hattem beëindigd. De laatste goederentreinen tussen Hattem en Hattemerbroek en tussen Heerde en Apeldoorn verdwenen in 1972 van de spoorlijn. De rails werden niet lang daarna opgebroken. Tegenwoordig is een groot deel van het oude spoorwegtrace in gebruik als fietspad.

Het personenvervoer op het traject Apeldoorn - Zwolle werd na het opheffen van de spoorlijn overgenomen door de bussen van de VAD. Sinds december 2010 verzorgt de Veluwelijn van Syntus het openbaar vervoer op dit traject.

De treinen uit Apeldoorn kwamen in Zwolle niet aan achter het stationsgebouw zoals de treinen van de overige spoorlijnen, maar kwamen aan op het plein voor het station.

Langs de spoorlijn werden voornamelijk de standaardstations van de KNLS gebouwd. Het Loo kreeg in 1886 een uniek ontwerp. In Apeldoorn en Hattemerbroek werd gebruikgemaakt van de bestaande stations van respectievelijk de HSM en de NCS. Epe, Heerde en Hattem kregen grote stationsgebouwen van het type 1e klasse. In Vaassen werd een standaard stationsgebouw 2e klasse gebouwd. Emst en Wapenveld kregen een stationsgebouw 3e klasse. Kampen Zuid kreeg in 1913 een stationsgebouw in de stijl die bij de HSM gebruikelijk was. Dit gebouw werd na ruim twintig jaar alweer gesloopt. Behalve het stationsgebouw van Wapenveld, Heerde en Vaassen zijn alle gebouwen na de sluiting van de Baronnenlijn begin jaren 70 gesloopt.

Overzicht stations langs de spoorlijn Apeldoorn - Zwolle:

De stations Apeldoorn, Hattemerbroek en Zwolle waren al eerder geopend aan een andere spoorlijn.

Langs het voormalige traject van de spoorlijn zijn nog diverse herkenningspunten bewaard gebleven. Zo zijn in Apeldoorn beide verbindingsbogen nog te herkennen en in gebruik als onverhard wandelpad. Daarnaast staan in de stad nog enkele voormalige baanwachterswoningen en is de voormalige spoorlijn herkenbaar als groenstrook. Buiten Apeldoorn is bijna het volledige tracé geasfalteerd en in gebruik als fietspad. In Vaassen is het stationsgebouw bewaard gebleven en in Epe staat nog een oude baanwachterswoning.

• Station Vaassen bevindt zich aan de Stationsstraat 98.
• Aan de Asselsestraat 184 ligt wachtpost 1A.
• Wachtpost 1B bevindt zich aan de Soerenseweg 62.
• Wachtpost 8 ligt aan de Spoorlaan 1.

• Lijst van wachtposten aan de spoorlijn Apeldoorn - Zwolle
• Lijst van opgeheven spoorlijnen in Nederland

Zie de categorie Apeldoorn - Zwolle railway van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.