Sociaaldemocratische Partij (Estland)

Voor de geschiedenis van de Estische sociaaldemocratie voor de jaren '80, zie Estische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij.

Tijdens het perestrojkatijdperk was de Estische Sociaaldemocratische Partij (Eesti Sotsiaaldemokraatlik Partei) opgericht toen de Estische sociaaldemocratische bewegingen samen werden gevoegd in 1990. De bewegingen waren: Estische Democratische Arbeidspartij (Eesti Demokraatlik Tööerakond), Estische Sociaaldemocratische Onafhankelijkheidspartij (Eesti Sotsiaaldemokraatlik Iseseisvuspartei), Russische Sociaaldemocratische Partij in Estland (Vene Sotsiaaldemokraatlik Partei Eestis) en de Buitenlandse Samenwerking van de Estische Socialistische Partij (Eesti Sotsialistliku Partei Välismaa Koondis) (de opvolger van de Estische Socialistische Arbeiderspartij in ballingschap).

De eerste leider van de SDE was Marju Lauristin. De partij herstelde zijn contacten met de Socialist International in 1990. De SDE vormde een kartel met de centrumrechtse en agrarische Estische Landelijke Centrumpartij (Eesti Maa-Keskerakond, opgericht in 1990) voor de Estische parlementaire verkiezingen van 1992. In 1996, na een verkiezingsnederlaag, werden deze partijen eindelijk samengevoegd en ze noemden zichzelf "De Gematigden" (Mõõdukad).

In 1999 voegden De Gematigden zich bij de Estische Volkspartij (Eesti Rahvaerakond), een centrumrechtse partij die opgericht werd in mei 1998 na een fusie van de kleine Pachtboerenpartij (Eesti Talurahva Erakond) en de Volkspartij van Republikeinen en Conservatieven, een splinterpartijtje van de Pro-Vaderlandse Unie uit 1994. De aanvankelijk onwaarschijnlijke beslissing om te fuseren werd op 29 mei 1999 genomen, waarna een aantal verslaggevers ze vergeleek met "rechtse socialisten".[1] In november van dat jaar werd er formeel toestemming voor de fusie gegeven door de algemene vergadering van de partij.

De contacten van De Gematigden met de voorlopers van de Volkspartij begonnen al in 1998. De twee partijen hadden een kartel in de parlementsverkiezingen van 1999 en vormden een regeringscoalitie met de Pro-Vaderlandse Unie en de Hervormingspartij. In 2003 werden de gematigden in de volkspartij lid van de Partij voor Europese Socialisten. Na teleurstellende verkiezingsresultaten in Estische parlementsverkiezingen van 2003 veranderde de partij van naam. Vanaf 7 februari 2004 heette de partij Sociaaldemocratische Partij (Sotsiaaldemokraatlik Erakond, SDE).

Belangrijke punten voor de SDE zijn een sociale markteconomie die werk, gelijkheid, sociale rechtvaardigheid, solidariteit en een welvaartsstaat bevordert. Op 10 mei 2005 werden de voormalige sociaalliberalen Peeter Kreitzberg en Sven Mikser lid van de SDE. Op 28 november voegde voormalig sociaalliberaal Mark Soosaar zich opnieuw bij de SDE. De partij zit sinds 2002 in de oppositie, maar ze deden mee aan gesprekken over een gezamenlijke alternatieve presidentskandidaat tegen Arnold Rüütel. Toomas Hendrik Ilves van de SDE werd op 23 september 2006 verkozen tot de volgende president van Estland (behalve door de sociaaldemocraten werd hij ook gesteund door de Hervormingspartij, Pro-Vaderlandse Unie en de afgevaardigden van Res Publica).

Sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen op 16 oktober 2005 zit de partij in de meeste voorname steden in de oppositie, maar maakt ze wel deel uit van de coalitie in Rakvere en Tapa. De partij verbeterde haar positie in de meeste gebieden. In Tallinn vormde ze een kartel met de agrarische Volksunie (Rahvaliit), die 6 van de 63 zetels verwierf met 11,1% van de stemmen. In vergelijking tot de verkiezingen van 2003 wonnen de SDE en Volksunie in zetelaantal in de gemeenteraad in Tallinn. In de verkiezingen van 2003 verwierf de SDE een stemmenpercentage van 4,9% en de Volksunie een percentage van 3,4%, waardoor beide partijen de kiesdeler van 5% niet haalden. In heel Estland kreeg de partij in totaal 6,43% van de stemmen. In 2003 kreeg ze slechts 4,39% van de nationale stem. De SDE is vandaag de dag in 65 van de 206 gemeenteraden vertegenwoordigd en zit in 20 gemeentes in de coalitie. Na de verkiezingen van 2003 was de partij vertegenwoordigd in 104 van de 247 gemeenteraden.