Nederlandse spelling

In Nederland is de spelling geregeld op basis van de Spellingwet van 15 september 2005. Deze werd op 22 februari 2006 van kracht en verving daarmee de Wet voorschriften schrijfwijze Nederlandsche taal van 14 februari 1947.

De Spellingwet geeft aan het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie de bevoegdheid per ministerieel besluit de spelling van het Nederlands vast te leggen. Bovendien schrijft de wet voor dat deze spelling moet worden gevolgd "bij de overheidsorganen, bij de uit de openbare kas bekostigde onderwijsinstellingen, alsook bij de examens waarvoor wettelijke voorschriften zijn vastgesteld."

In andere gevallen verdient het aanbeveling, maar is het niet verplicht de officiële spelling te volgen. Een journalist, een politicus en zeker een copywriter mogen, ja moeten soms zelfs afwijken van de officiële spelling, omdat het hun opgave is zo veel mogelijk lezers te bereiken met een boodschap.

Het Besluit bekendmaking spellingvoorschriften 2005 heeft als bijlage de Leidraad, de spellingregels waartoe het Comité van Ministers op 25 april 2005 heeft beslist. Dit besluit is op 1 augustus 2006 in werking getreden en verving daarmee het Spellingbesluit van 19 juni 1996.

In Vlaanderen wordt de wettelijke basis voor de spelling gevormd door het Spellingbesluit van de Prins-Regent van 9 maart 1946. Dit nog in de oude spelling gestelde besluit bepaalt dat de officiële spelling geldt “voor het onderwijs van het Nederlandsch, voor de administratieve briefwisseling, voor den Nederlandschen tekst der wetten en besluiten en, in het algemeen, voor alle openbare akten uitgaande van de wettig aangestelde overheid.”[1] Met andere woorden: voor het schoolvak Nederlands en voor overheidsdocumenten. Verder bevatte het alleen de wijzigingen ten opzichte van de spelling-De Vries en Te Winkel. In 1954 kwam hier de Woordenlijst (het Groene Boekje) bij op grond van het Koninklijk Besluit van 19 augustus 1954.

Het Besluit van de Vlaamse regering tot vaststelling van bepaalde regels van de officiële spelling en van de spraakkunst van de Nederlandse taal van 30 mei 1996 verving het oude Groene Boekje door de nieuwe Leidraad en een aanvullende lijst met bastaardwoorden die afwijken van de algemene spellingsregels.[2] Alleen deze beperkte woordenlijst heeft dus een officiële status voor ambtenaren en in het onderwijs. Het laatstgenoemde besluit trad in werking op 1 september 1996, met een overgangstermijn van een jaar. Op 30 juni 2006 besloot de Vlaamse regering om de spelling per 1 augustus 2006 te wijzigen conform de beslissing van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie.

De Republiek Suriname heeft nog geen wet uitgevaardigd die de spelling van de Nederlandse taal regelt. Tot de toetreding van Suriname als geassocieerd lid van de Nederlandse Taalunie, in 2004, werd er de spelling van 1947 gevolgd. Inmiddels heeft Suriname aangegeven de door de Taalunie in 2005 vastgelegde spelling te willen volgen. De Taalunie heeft een werkgroep Implementatie Spelling opgericht die moet adviseren over de wettelijke invoering van de nieuwe spelling en de toepassing ervan bij de overheid en in het onderwijs.

Volgens het Nederlandse en het Vlaamse besluit uit 2006 hebben de volgende documenten wettelijke status:

• De Leidraad Nederlandse spelling, opgenomen als bijlage 1 bij beide besluiten.
• Een woordenlijst van circa 16.000 woorden, opgenomen als bijlage 2 bij beide besluiten.

De Woordenlijst Nederlandse taal (het Groene Boekje) is een uitwerking van deze bijlagen. Dit betekent dat niet alle woorden in het Groene Boekje officiële status genieten: deze ontbreekt als een woord niet is opgenomen in bijlage 2 en niet onder een van de regels uit de Leidraad valt.