Knolsteenbreek
De knolsteenbreek (Saxifraga granulata) is een plant uit de steenbreekfamilie (Saxifragaceae).
| Knolsteenbreek | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Soort | ||||||||||||||||||
| Saxifraga granulata L. (1753) | ||||||||||||||||||
Afbeeldingen Knolsteenbreek op  | ||||||||||||||||||
Knolsteenbreek op  | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Verspreiding
De soort komt voor in West-Europa en in de bergen van Zuid-Europa. Hij komt in Nederland voor in het zuiden en langs de grote rivieren. In Vlaanderen is de plant vrij algemeen in het Maasgebied, in Limburgs Haspengouw en in de Kempense en Brabantse rivier- en beekdalen. Buiten genoemde gebieden is de soort zeer zeldzaam of ontbrekend. De soort staat in Nederland als sterk afgenomen en bedreigd op de Rode Lijst van 2012.
Beschrijving
Het is een vaste plant die 15-50 cm hoog wordt. De 1-3 cm lange bladeren zijn met uitzondering van de bovenste rond tot niervormig met gekarteld-getande rand. De bovenste bladeren zijn wat langwerpiger. Knolsteenbreek bloeit van mei tot juni met witte bloemen, die ongeveer 1,5 cm groot zijn. De bloem bestaat uit vijf kroonbladen. De bloeiwijze is een los bijscherm.
De plant floreert in onbemest hooigrasland, maar ook langs bospaden. Vermeerdering gebeurt door langlevend stoffijn zaad en door broedbolletjes die zich in bladoksels vlak boven de grond ontwikkelen.
Cultivars
'Haarlems klokkenspel' (Saxifraga granulata 'Plena') is een gevuldbloemige cultivar die verwilderd als stinsenplant voorkomt bij buitenplaatsen zoals het Huis te Manpad (Heemstede), Beeckestijn (Velsen), Thijsse's Hof (Bloemendaal), Martenastate te Cornjum en de Haarlemmerhout. Zo ook bij de Schierstins in Veenwouden, waar het plantje door de bevolking 'stinzeblomke' werd genoemd. Algemeen wordt aangenomen dat de term 'stinzenplanten', bedacht door de bioloog Jacob Botke uit Veenwouden, hierop gebaseerd is.
Externe links
- Knolsteenbreek (Saxifraga granulata) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
- Haarlems klokkenspel (Saxifraga granulata 'Plena') op SoortenBank.nl (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
| Soorten van het geslacht Saxifraga (Steenbreek) |  |
|---|---|
|
... · S. aizoides (Gele bergsteenbreek) · S. bryoides · S. cernua (Knikkende steenbreek) · S. facchinii · S. granulata (Knolsteenbreek) · S. nathorstii · S. oppositifolia (Zuiltjessteenbreek) · S. paniculata (Trossteenbreek) · S. tridactylites (Kandelaartje) · S. umbrosa (Schildersverdriet) ... |
|
Zie de categorie Saxifraga granulata van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |