Houtsoort

Meestal wordt hout in twee hoofdgroepen onderscheiden:

Loofhout

Loofhout is afkomstig van loofbomen (behorend tot de bedektzadigen of angiospermen). Loofhout wordt ook wel hardhout genoemd, naar het Engelse "hardwood", wat niets zegt over de hardheid van het hout. Er zijn ook loofbomen die heel zacht hout leveren zoals linde, populier en wilg. De boomsoort is dus belangrijk voor de hardheid, maar ook het groeiklimaat. Een harde houtsoort is azobé, afkomstig uit tropische bossen in Afrika.

Naaldhout

Naaldhout is afkomstig van naaldbomen (behorend tot de naaktzadigen of gymnospermen). Naalden zijn een vorm van bladeren. Naaldbomen kunnen ook schubvormige bladeren hebben of brede 'naalden'. Naaldbomen zijn vaak het hele jaar door groen en groeien voornamelijk in de gematigde streken en in de bergen op grotere hoogtes. Naaldhout wordt ook wel zachthout genoemd, naar het Engelse "softwood". Gemiddeld is naaldhout aanmerkelijk zachter dan loofhout. Net als bij loofhout is de boomsoort en het groeiklimaat bepalend voor de hardheid van het hout. De in Nederland meest gebruikte soorten naaldhout zijn vurenhout (afkomstig van Picea abies; fijnspar) en grenenhout (afkomstig van Pinus sylvestris; grove den). Larikshout (afkomstig van Larix-soorten; lork) is evenals grenen een duurzame naaldhoutsoort. Het witte dennenhout van de naaldboom Abies komt in Nederland weinig voor.

Het onderscheid tussen verschillende houtsoorten is niet heel eenvoudig. Als het gaat om een beperkt aantal houtsoorten uit een klein herkomstgebied zijn de belangrijkste soorten redelijk te onderscheiden voor iedereen die daarin getraind is: bijvoorbeeld de van nature in Nederland of België voorkomende bosbomen. Maar in uitgestrekte landen als Brazilië en Indonesië, met grote bosoppervlakten, ligt de zaak anders.

Door de grote diversiteit van tropische wouden en het naast elkaar voorkomen van tientallen soorten uit dezelfde plantengeslachten is het in de praktijk niet meer mogelijk om een onderscheid te maken op soortniveau. Denk bijvoorbeeld aan meranti, een groep handelshout waarbinnen onder andere rode, witte en gele meranti kunnen worden onderscheiden. Elk daarvan (bijvoorbeeld rode meranti) omvat nog steeds enkele tientallen soorten. Vergelijk ook handelsbenamingen als gerutu, balau en lauan.

Dwarsdoorsnede steeneik.

De kort na 1930 opgerichte International Association of Wood Anatomists (IAWA) -een vereniging van mensen die doen aan houtanatomie (in de brede zin des woords)- bevordert de kennis van hout op microniveau. Deze wetenschappelijke vereniging geeft vier maal per jaar haar IAWA Journal uit waarin thema's uit de houtanatomie worden besproken. Onder auspiciën van deze vereniging is ook een database, Inside Wood, opgezet waarmee men aan de hand van micro-kenmerken hout kan proberen te determineren. Hierbij is wel veel voorkennis vereist.

Op amateur-niveau bestaat de Nederlandse vereniging van Houtsoortenverzamelaars (NEHOSOC, opgericht 1947): deze bevordert het verzamelen van houtmonsters; ook verzorgt ze studiedagen met lezingen over en oefening in houtanatomie. Het verenigingsblad heet De houtverzamelaar. In Vlaanderen bestaat de Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs (HCTO, opgericht in 1958),: dit is een meer op de houtvakman gerichte vereniging waar men aan houtherkennen doet en vele Technische mededelingen heeft uitgegeven. In de USA bestaat de International Wood Collectors Society (IWCS, opgericht in 1947, enkele maanden na de Nederlandse vereniging): de IWCS geeft het tijdschrift World of Wood uit.

• Lijst van houtsoorten

• Houtinfo van Centrum Hout
• IAWA - Houtanatomen
• HCTO - Belgische vereniging
• NEHOSOC - Nederlandse vereniging
• IWCS - Internationale vereniging

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina wood op Wikimedia Commons.