Steeneik
De steeneik (Quercus ilex) is een boom uit de napjesdragersfamilie (Fagaceae). Deze van nature in Zuid-Europa voorkomende, groenblijvende eik wordt veel aangeplant als sierboom en ter beschutting, vooral in kuststreken. De boom is bestand tegen de zilte zeewind en de luchtvervuiling in de stad. In Nederland en Vlaanderen is de boom matig winterhard. De boom kan dertig meter hoog worden, maar blijft meestal veel lager. In rotsachtige gebieden blijft de eik vaak struikvormig.
| Steeneik | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Quercus ilex 'Rotundifolia' | ||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| soort | ||||||||||||||||||
| Quercus ilex L. (1753) | ||||||||||||||||||
Afbeeldingen Steeneik op  | ||||||||||||||||||
Steeneik op  | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Kenmerken
De steeneik heeft een dichte, brede, koepelvormige kroon. Meestal zijn de takken opgaand. De schors is bruinachtig zwart tot zwart. De schors is tot vierkante platen gebarsten.
De steeneik heeft slanke, dof grijsachtig bruine twijgen die zijn voorzien van wollige haartjes. Op de twijgen zitten kleine, geelbruine knoppen. De eindknop heeft ongekrulde borsteltjes.
De bladeren variëren in vorm van lang en smal tot eirond. Ze zijn dik, leerachtig en lijken wel wat op bladeren van de hulst (Ilex aquifolium). De bladeren aan de jonge loten hebben een getande rand als bescherming tegen vraat; naarmate de twijg ouder wordt worden de bladranden meer gegolfd, en uiteindelijk glad. De bovenzijde van het blad is ruw en glanzend groen. De onderzijde is grijsachtig groen. De bladsteel is wollig behaard en 1–2 cm lang.
Er zijn bleke, goudgele katjes van 4–7 cm lang. De steeneik heeft lichtgroene eikels die 1,5–2 cm lang zijn. Er zijn diepe napjes met viltige schubben.
Gebruik
De steeneik levert zeer hard, zwaar hout, in kleine afmetingen, dat azijnhout genoemd wordt, waarschijnlijk afgeleid van azinheira, de naam van de boom in het Portugees. Het leent zich voor onderdelen die zwaar belast worden zoals in de wagenmakerij en in windmolens voor de kammen van de wielen. Het hout wordt ook als brandhout zeer gewaardeerd.
De bast wordt gebruikt voor het looien van huiden.
De vruchten van de steeneik zijn, wanneer ze zijn geroosterd, eetbaar. Verder worden ze in Spanje en Portugal gebruikt als voer voor het Iberische varken, dat naar zeggen zijn smaak ontleent aan de eikels waarmee het wordt gevoerd.
Katjes en blad
Eikels
Bast
- hout
Stam met diameter van 26 cm (zonder bast)
Closeup (dwarsdoorsnede)
Links kernhout, rechts spinthout (lengtedoorsnede)
Bovenwiel korenmolen te Kortgene met kammen (tanden) van azijnhout
Externe link
| Soorten van het geslacht Quercus (Eik) |  |
|---|---|
|
Q. acutissima (Gezaagdbladige eik) · Q. alba (Amerikaanse witte eik) · Q. aliena (Japanse eik) · Q. alnifolia (Gouden eik) · Q. berberidifolia (Californische struikeik) · Q. bicolor (Tweekleurige eik) · Q. cerris (Moseik) · Q. coccifera (Hulsteik) · Q. coccinea (Scharlaken eik) · Q. dentata (Japanse keizereik) · Q. faginea (Portugese eik) · Q. ilex (Steeneik) · Q. kelloggii (Californische zwarte eik) · Q. lamellosa · Q. lusitanica · Q. macranthera (Perzische eik) · Q. mongolica (Mongoolse eik) · Q. palustris (Moeraseik) · Q. petraea (Wintereik) · Q. pubescens (Donzige eik) · Q. pyrenaica (Pyreneeëneik) · Q. robur (Zomereik) · Q. rubra (Amerikaanse eik) · Q. suber (Kurkeik) |
|
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Quercus ilex op Wikimedia Commons. |