Den (geslacht)

Den (botanische naam: Pinus) is een geslacht van naaldbomen in de dennenfamilie (Pinaceae).[1] Veel soorten binnen het geslacht Pinus worden gekenmerkt door naalden die op korte loten staan in bundels van twee tot vijf of meer. De naalden kunnen van enkele centimeters tot ca. 25 centimeter lang worden. Enkele soorten zijn struiken, maar de meeste soorten zijn bomen.

Pinus
Grove den (Pinus sylvestris)
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Naaktzadigen
Orde:Coniferales
Familie:Pinaceae (Dennenfamilie)
Geslacht
Pinus
L. (1753)
dennenzaden
dennenschors
dennennaalden en bloemknop
kegelvrucht
dennenboom
Afbeeldingen Pinus op Wikimedia Commons
Pinus op Wikispecies
Portaal    Biologie

De den heeft een grote verspreiding op het noordelijke halfrond: vooral in Noord-Amerika en Azië komen veel soorten voor. Dennensoorten kunnen dominant zijn in bossen in wat koudere regionen zoals in de bergen en in landen dichter bij de noordpool. In Nederland kwam de grove den na de laatste ijstijd van nature voor op hoogveen.[2] De grove den is daar verdwenen door de ontginning van de hoogvenen. Er zijn enkele dennensoorten zoals de Corsicaanse den en grove den aangeplant om zandverstuivingen vast te leggen. Hierdoor zijn de enorme stuifzandgebieden op de Veluwe verdwenen.

Nederlandse namen
Vergelijking met namen van andere geslachten
Wetenschappelijke
naam		 Nederlandse
naam		 Duitse
naam		 Engelse
naam		 hout
Pinus den, pijnboom Kiefer, Föhre, Forle pine grenen
Picea spar (fijnspar) Fichte ("Rottanne") spruce vuren
Abies zilverspar Tanne fir dennen

De naam 'den' werd oorspronkelijk vooral gebruikt voor soorten uit verwante geslachten, zoals de fijnspar en de zilverspar. Het verwante Duitse woord Tanne betekent zilverspar. In het Nederlands is het gebruik verschoven naar soorten uit het geslacht Pinus (met name de grove den en de zeeden) of als verzamelnaam voor alle soorten uit de dennenfamilie.[3] Voor de soorten van het geslacht "den" was het woord "pijnboom" gebruikelijk, wat terug te vinden is in enkele afgeleide woorden. Zo heten de pitten van de parasolden pijnboompitten. Een andere oude naam is "mastboom".

Hoewel het liedje O dennenboom[4] anders doet vermoeden, is een kerstboom meestal een spar en dus geen den in de huidige betekenis.

Het hout van dennen heet grenen. Dennenhout stamt van het geslacht Abies (zilverspar).

Soorten

Een selectie:

  • geslacht Den (Pinus)
    • Europa
    • Noord-Amerika
    • Azië
      • Yakushima witte den (Pinus amamiana)
      • Chinese witte den (Pinus armandii)
      • Bhutaanse witte den (Pinus bhutanica)
      • Lacebark-den (Pinus bungeana)
      • Vietnamese witte den (Pinus dalatensis)
      • Sikang-den (Pinus densata)
      • Japanse rode den (Pinus densiflora)
      • Noord-Vietnamese witte den (Pinus eremitana)
      • Hainan witte den (Pinus fenzeliana)
      • Wulu-den (Pinus fragilissima)
      • Chilgoza-den (Pinus gerardiana)
      • Henry's den (Pinus henryi)
      • Pinus hwangshanensis
      • Khasi-den (Pinus kesiya)
      • Koreaanse den (Pinus koraiensis)
      • Krempf's den (Pinus krempfii)
      • Tenasserim-den (Pinus latteri)
      • Luchu-den (Pinus luchuensis)
      • Masson's den (Pinus massoniana)
      • Sumatraanse den (Pinus merkusii)
      • Taiwanese witte den (Pinus morrisonicola)
      • Wuzhi Shan witte den (Pinus orthophylla)
      • Japanse witte den (Pinus parviflora)
      • Perzische den (Pinus persica)
      • Siberische dwergden (Pinus pumila)
      • Chir-den (Pinus roxburghii)
      • Siberische den (Pinus sibirica)
      • Qiaojia-den (Pinus squamata)
      • Chinese rode den (Pinus tabuliformis)
      • Taiwanese rode den (Pinus taiwanensis)
      • Japanse zwarte den (Pinus thunbergii)
      • Uyematsu witte den (Pinus uyematsui)
      • Tranenden (Pinus wallichiana)
      • Guangdong witte den (Pinus wangii)
      • Yunnan-den (Pinus yunnanensis)
Zie de categorie Pinus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Soorten van het geslacht Pinus (Den)

... · P. albicaulis (Asgrijze den) · P. aristata (Stoppelden) · P. balfouriana (Vossenstaartden) · P. brutia (Turkse den) · P. canariensis (Canarische den) · P. cembra (Alpenden) · P. contorta (Draaiden) · P. densiflora (Japanse rode den) · P. halepensis (Aleppoden) · P. heldreichii (Bosnische den) · Pinus hwangshanensis · P. jeffreyi (Jeffreyden) · P. koraiensis (Koreaanse den) · P. lambertiana (Suikerden) · P. longaeva (Langlevende den) · P. monophylla · P. monticola (Amerikaanse witte den) · P. mugo (Bergden) · P. muricata (Bishopden) · P. nigra (Zwarte den) · P. nigra subsp. laricio (Corsicaanse den) · P. nigra subsp. laricio 'Koekelare' (Koekelareden) · P. nigra subsp. nigra (Oostenrijkse den) · P. palustris (Moerasden) · P. parviflora (Japanse witte den) · P. peuce (Macedonische den) · P. pinaster (Zeeden) · P. pinea (Parasolden) · P. ponderosa (Ponderosaden) · P. pumila (Siberische dwergden) · P. radiata (Montereyden) · P. strobus (Weymouthden) · P. sibirica (Siberische den) · P. sylvestris (Grove den) · P. thunbergii (Japanse zwarte den) · P. wallichiana (Tranenden) · ...

Geslachten van de familie Pinaceae (Dennenfamilie)

... · Abies (Zilverspar) · Cedrus (Ceder) · Larix (Lork) · Picea (Spar) · Pinus (Den) · Pseudotsuga (Douglasspar) · Tsuga (Hemlockspar) · ...

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.