Dierenrechten
Dierenrechten verwijst naar het toekennen van subjectieve rechten aan alle dieren en niet alleen aan mensen. Voorstanders wijzen erop dat dit irrationeel is. Het niet toekennen van een morele waarde en basisrechten aan andere diersoorten dan de mens wordt ook wel speciesisme genoemd. Velen in de dierenrechtenbeweging vinden dat we dieren niet als eigendom mogen zien, dat dieren niet misbruikt mogen worden, niet mishandeld mogen worden en niet gedood mogen worden voor plezier (Plezierjacht), voedsel, of kleding.
In het huidige recht worden dieren in beginsel gezien als objecten waarop eventueel eigendom uitgeoefend kan worden.[1] De huidige wetgeving is er dan ook vooral op gericht om deze eigendomsrechten te beschermen, of om onnodige wreedheden tegen dieren te bestrijden. Daarnaast bestaat er wetgeving gericht op dieren om de voedselvoorziening veilig te stellen en uitbraak van ziekten te voorkomen.
In Duitsland bevat de grondwet al een grondrecht voor dieren sinds 2002.[2]
Filosofische achtergrond
Daar waar het streven naar grondrechten voor ook dieren volgens sommigen de concrete uitwerking is van de notie dat de mens verantwoordelijkheid draagt voor het welzijn van dieren, is dit volgens anderen iets dat veel verder gaat dan het streven naar dierenwelzijn (in de vorm van strafrechtelijke bepalingen en particuliere dierenbeschermingsactiviteiten).
De notie dat dieren in se rechten hebben wordt niet door iedereen aanvaard.
Mensen kunnen in verschillende mate opkomen voor het welzijn van dieren. Zo zetten sommigen zich in ter voorkoming van onnodig leed van dieren (bijvoorbeeld in de bio-industrie) terwijl anderen veel verder gaan en bijvoorbeeld alle vormen van vertoningen of wedstrijden met dieren willen verbieden (bijvoorbeeld circus).
Classificatie
Dat dieren bepaalde rechten hebben, wil niet noodzakelijkerwijs zeggen dat mens en dier in alle aspecten gelijkwaardig zouden zijn. Ook wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen de rechten van zelfbewuste dieren en die van andere levensvormen. Onder diegenen die de mening zijn toegedaan dat dieren per se rechten hebben, vindt een deel ervan dat alleen de meer zelfbewuste dieren recht van zelfbeschikking op hun lichaam hebben. Dit heeft als gevolg dat deze dieren niet voor voedseldoeleinden gebruikt behoren te worden. Een minderheid van de dierenrechtenaanhangers zou dit recht aan alle dieren willen toekennen en wil het menselijk gebruik van dieren voor onder meer voedsel, kleding, dierproeven en vermaak verminderen of helemaal afschaffen.
Dierenwelzijn
Het concept dierenwelzijn gaat vooraf aan het eventuele toekennen van bepaalde rechten aan dieren. Door een inschatting te maken van de kwaliteit van het dierenwelzijn kan bepaald worden of en in welke mate aan een bepaalde diersoort bepaalde rechten toegekend zouden moeten worden.
Bekende voorvechters van dierenrechten
Personen
- Pamela Anderson, Amerikaanse actrice en model. Woordvoerster voor PETA.
- Brigitte Bardot, Frans actrice en model.
- Bob Barker, Amerikaans presentator.
- Jeremy Bentham, Engels filosoof die via zijn utilitarisme voor dierenrechten claimde.
- Floris van den Berg, Nederlands filosoof. Hij schreef onder andere De vrolijke veganist.
- Paul Cliteur, Nederlands filosoof en rechtsgeleerde op het gebied van dierenrechten.
- Doris Day, Amerikaans actrice.
- Ellen DeGeneres, Amerikaans presentatrice.
- Ricky Gervais, Engels komiek en acteur. Spreekt zich regelmatig uit tegen dierenmishandeling.
- Jane Goodall, primatoloog en activist.
- Dion Graus, Tweede Kamerlid voor Partij voor de Vrijheid. Dierenambassadeur en grondlegger van de Dierenpolitie.
- Woody Harrelson, Amerikaans acteur.
- Femke Halsema en Ineke van Gent, Tweede Kamerleden voor GroenLinks en indieners van het voorstel om dierenrechten in de Grondwet op te nemen.
- Paul McCartney, Engels muzikant van The Beatles, en diens echtgenote Linda McCartney, oprichter van het vegetarische voedselmerk Linda McCartney Foods.
- Rod McKuen, Amerikaans dichter en zanger.
- Moby, Amerikaans muzikant die veel politieke statements maakt, onder meer over veganisme.
- Morrissey, Engels zanger van The Smiths. Schrijver van het album en de gelijknamige klaagzang Meat is murder.
- Joaquin Phoenix, Amerikaanse acteur. Woordvoerder voor PETA.
- Tom Regan, Amerikaanse filosoof en professor emeritus van filosofie. Hij schreef onder andere The case for animal rights samen met Peter Singer.
- Arthur Schopenhauer, Duits filosoof die schreef over morele rechten voor dieren en zich tegen vivisectie keerde.
- Peter Singer, Australische filosoof en professor in bio-ethiek. Hij schreef onder andere Animal liberation.
- Marianne Thieme, Nederlands politica, auteur en fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren.
- Michel Vandenbosch, Belgisch directeur van GAIA.
- Ine Veen, Nederlands actrice, ballerina en auteur.
- Miley Cyrus, Amerikaanse actrice en zangeres.
Juridische en wetenschapsgerichte dierenrechtenorganisaties
Activistische dierenrechtenorganisaties
Dierenwelzijnsorganisaties
- Bont voor Dieren
- CAS International (het voormalige Comité Anti-Stierenvechten)
- De Dierenbescherming
- Koningin Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren
- Stichting Dierennood
- Stichting Proefdiervrij
- Stichting Rechten voor al wat leeft
- Stichting Stem voor Dieren (educatie)
- Stichting Save The Moonbears
- Stichting Zinloos Geweld Tegen Dieren
- Varkens in Nood
- Wakker Dier
- World Animal Protection
Politieke partijen
- Partij voor de Dieren (Nederland)[3]
- DierAnimal (België)
- Die Tierschutzpartei (Duitsland)
- V-Partei3 (Duitsland)
- Veganerpartiet (Denemarken)
- Parti Animaliste (Frankrijk)
- Rassemblement des écologistes pour le vivant - REV (Frankrijk)
- Partido Animalista - PACMA (Spanje)
- Partito Animalista Italiano (Italië)
- Animal Welfare Party (Verenigd Koninkrijk)
- Party for Animal Welfare (Ierland)
- Pessoas-Animais-Natureza - PAN (Portugal)
- Djurens parti (Zweden)
- Eläinoikeuspuolue - EOP (Finland)
- Tierpartei Schweiz (Zwitserland)
- Animal Party Cyprus (Cyprus)
- Justice for All party (Israël)
- Trees Party (Taiwan)
- Animal Protection Party of Canada (Canada)
- Humane Party (Verenigde Staten)
- Partido ANIMAIS (Brazilië)
- Animal Justice Party (Australië)
Literatuur (o.a.)
- Niko Koffeman "Dierenactivist is geen terrorist - Nederland gaat grof om met dieren en er zijn steeds meer mensen die zich daartegen verzetten", in dagblad Trouw, katern deVerdieping, vrijdag 27 maart 2009, pag.28.
- (en) Martha Nussbaum Beyond "compassion and humanity", uitg. The Belknap Press of Harvard University Press (2006).Nederlandse vertaling: Een waardig bestaan: over dierenrechten, uitg. Ambo, Amsterdam (2007) ISBN 978-90-263-2068-2
- J.P. Loof & P.B. Cliteur (red.) Mensenrechten, dierenrechten, ecosysteemrechten : opstellen over het toekennen van fundamentele rechten aan mannen, vrouwen, kinderen, dieren en de rest van de natuur, naar aanleiding van de studiedag "Dragers van fundamentele rechten: ontwikkelingen en perspectieven", 9 oktober 1996 te Leiden, uitg. Stichting NJCM-Boekerij, Leiden (1997) ISBN 90-6750-033-X
- Marianne Thieme De eeuw van het dier uitg. Houtekiet, Antwerpen (2004, 3e herz. editie 2007) ISBN 90-5240-960-9 en ISBN 978-90-5240-960-3
- Bald de Vries & Ton Hol Idealia en realia rond de omgang met productiedieren: welzijn en productdoel als beoordelingskaders voor de dierhouderij, beschouwd binnen het perspectief van recht, politiek en moraal, uitg. Boom Juridische uitgevers, Den Haag (2006) ISBN 978-90-5454-798-3
- (en) Donald M. Broom e.a. Animal welfare, uitg. Council of Europe Publishing, Straatsburg (2006) ISBN 92-871-6016-3 ISBN 978-92-871-6016-4
- (en) Cass R. Sunstein & Martha C. Nussbaum (red.) Animal rights - current debates and new directions Oxford University Press, Oxford (2004) ISBN 0-19-515217-4, ISBN 0-19-530510-8 en ISBN 978-0-19-530510-4
- (en) Peter Singer Unsanctifying human life: essays on ethics, uitg. Blackwell, Oxford (2002) ISBN 0-631-22506-4 en ISBN 0-631-22507-2
- P.B.Cliteur Darwin, dier en recht, uitg. Boom, Amsterdam (2001) ISBN 90-5352-728-1
- (de) (fr) Friedrich Niewöhner & Jean-Loup Seban (red.) Die Seele der Tiere, uitg. Harrassowitz, Wiesbaden (2001) ISBN 3-447-04475-6
- (fr) Georges Chapouthier & Jean-Claude Nouët (red.) The universal declaration of animal rights: comments and intentions, uitg. Ligue Française des Droits de l'Animal (LFDA), Parijs (1998) ISBN 2-9512167-0-X
- Peter Singer Ethics into action: Henry Spira and the animal rights movement, uitg. Rowman & Littlefield, Lanham MD (1998) ISBN 0-8476-9073-3
- Richard Sorabji Animal minds & human morals: the origins of the Western debate, uitg. Duckworth, Londen (1993) ISBN 0-7156-2470-9 en ISBN 0-7156-2728-7
- Michael P.T. Leahy Against liberation: putting animals in perspective, uitg. Routledge, Londen (1991) ISBN 0-415-03584-8
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Dierenrechten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Zoek dierenrechten op in het WikiWoordenboek. |
Veganisme en vegetarisme | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|