Jane Goodall

Goodall in Amsterdam (2015)

Goodall was het eerste kind van Mortimer Herbert Morris-Goodall en Margaret Myfanwe 'Vanne' Joseph. Haar zus Judy werd geboren in 1938. Na de scheiding van haar ouders woonden de beide zussen bij hun moeder in Bournemouth in Engeland.

Goodall was al sinds haar jeugd geïnteresseerd in dieren. De antropoloog Louis Leakey heeft haar daarom, en vanwege haar secretariële opleiding, als zijn secretaresse meegenomen naar Kenia in 1957 en 1958. Dit heeft ertoe geleid dat Goodall de chimpansees van Gombe Stream National Park vanaf juli 1960 is gaan bestuderen.

Leakey zorgde er ook voor dat Goodall terugkeerde naar het Verenigd Koninkrijk, waar ze in 1965 haar doctoraat in de ethologie aan Newnham College van de Universiteit van Cambridge haalde. Zij volbracht dit zonder ooit eerder te hebben gestudeerd.

Goodall trouwde twee keer: de eerste keer in 1964 met de wildlifefotograaf Hugo van Lawick. Zij scheidden in 1974. Hun zoon Grub werd geboren in 1967. Daarna trouwde Goodall met Derek Bryceson, een lid van het parlement van Tanzania. Bryceson was van het midden van de jaren zeventig tot zijn dood in 1980 directeur van de nationale parken van Tanzania.

Eén van de grootste bijdragen van Goodall was de ontdekking dat chimpansees werktuigen maken én gebruiken. Sommige chimpansees gebruiken takjes en twijgen om termieten te vangen. De twijgjes worden in gaten gestoken waar zich termieten bevinden. Het twijgje wordt vervolgens met termieten bedekt, en teruggetrokken en leeggegeten door de chimpansee. Tot deze ontdekking werd gedacht dat alleen mensen werktuigen gebruikten.

Verder ontdekte ze dat chimpansees soms vlees eten, gemeenschappelijk op jacht gaan en oorlog voeren met andere apensoorten en groepen chimpansees.

In tegenstelling tot de toen gangbare praktijk van het toekennen van nummers, gaf Goodall namen aan dieren. Deze vermenselijking betekende een breuk met de toenmalige wetenschappelijke traditie, die erg argwanend stond tegen beschrijvingen van chimpanseegedrag in termen van menselijke drijfveren en emoties. Haar benadering bleek echter zeer vruchtbaar en wordt door ethologen tegenwoordig vrij algemeen toegepast.

Jane Goodall zet zich in voor de mensapen en het behoud van de mensapen (het zogenaamde Great Ape Project). Ze is ambassadeur voor de Verenigde Naties sinds 2002. Ze werd benoemd tot Dame of the British Empire (DBE) tijdens een ceremonie in Buckingham Palace in 2004. In januari 2006 ontving Goodall voor haar inspanningen UNESCO’s zestigste verjaardagsmedaille.

Films en vele documentaires zijn over haar en haar werk gemaakt. Er is ook een orchidee naar haar genoemd: Dendrobium goodallianum.[2]

Jane Goodall hield op de TED-bijeenkomst van maart 2007 een presentatie over de grote gelijkenissen en kleine verschillen tussen mensen en mensapen. TED is een van de bijeenkomsten waar Goodall veel waarde aan hecht. Haar publieke lezingen houdt ze ook op vele andere plaatsen en tijden, zoals op de Commonwealth Club, op verschillende (internationale) universiteiten, natuurreservaten en uiteraard haar eigen Jane Goodall Institute.

Goodall laat zich ook geregeld uit over de negatieve impact van de mens op de natuur en het klimaat.[3] Haar eigen instituut zet zich in voor een duurzaam samenleven van mens en natuur.[4][5]

• (en) The Jane Goodall Institute
• (nl) Jane Goodall Instituut Nederland
• (nl) (fr) (en) Jane Goodall Instituut Belgium

Zie de categorie Jane Goodall van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.