gat

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  gat    (hulp, bestand)
  • IPA: / ɣɑt /
    • (Noord-Nederland): /χɑt/
    • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɣɑt/
Woordafbreking
  • gat
1-4 enkelvoud meervoud
naamwoord gat gaten
verkleinwoord gaatje gaatjes
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘opening’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236 [1]
  • In de betekenis van ‘anus, achterwerk’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1481 [1]
5 enkelvoud meervoud
naamwoord gat gatten
verkleinwoord gatje gatjes

Zelfstandig naamwoord

gat o

  1. opening
    • Een gat in de muur boren. 
  2. overdrachtelijk: een tekort of ontbrekend deel
    • Een gat in de begroting. 
    • Er zitten gaten in zijn verhaal. 
  2. (meervoud) gaten: ogen
    • In de gaten houden. 
    • In de gaten lopen. 
  2. (verkleinwoord) gaatje: een geval van tandwolf
    • De tandarts zei dat ik geen gaatjes had. 
  2. (dim gatje) achterste
    • Op z'n gatje zitten. 
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • [1]: een gat in zijn hand hebben
dwangmatig geld uitgeven
  • [1]: in een (zwart) gat vallen
niet meer weten wat te doen (na een drukke periode)
  • [2]: een gat in de markt
een vraag waar nog geen aanbod tegenover staat
  • [2]: in de gaten springen
de leemtes opvullen
  • [3]: iets in de gaten hebben
iets in het oog hebben
  • [3]: iets in de gaten houden
ergens op letten
  • [3]: in de gaten lopen
opvallen
  • [5]: geen zittend gat hebben
niet lang kunnen stilzitten
  • [5]: op zijn gat liggen
in een ellendige toestand verkeren
  • [5]: wie zijn gat brandt moet op de blaren zitten
de gevolgen van je daden zul je moeten verdragen
Vertalingen
    1. opening   
    2. een tekort of ontbrekend deel   
    3. ogen   
    4. een geval van tandwolf   
    5. achterste   
    in de gaten springen   

Gangbaarheid
  • Het woord gat staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
99 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "gat" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3


Occitaans
Uitspraak
  • IPA: /'gat/
Woordafbreking
  • gat
enkelvoud meervoud
gat gats

Zelfstandig naamwoord

gat m

  1. kat
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.