Vlijtingen

Het heemkundig museum toont onder andere artefacten uit de Steentijd (300.000 tot 35.000 jaar geleden) en de IJzertijd (circa 800 voor Chr. tot het begin van onze jaartelling), meteen de oudste sporen van menselijke activiteit.

In de Romeinse tijd liep de Via Belgica doorheen het gehucht Lafelt. Sporen van een viertal Romeinse villa's werden teruggevonden: bij de kapel van Onze-Lieve-Vrouw-van-Zeven-Weeën, in het centrum van het dorp, op de Keiberg (tussen Vlijtingen en Lafelt) en op de Lippensberg (tussen Vlijtingen en Hees). Verder zijn er sporen van centuriatio, de Romeinse manier van landverdeling.

De Sint-Albanusparochie is zeer oud. Ze bestond vermoedelijk reeds in de 7e of 8e eeuw. Een kapel te Hees was aan deze parochie ondergeschikt.

Gedurende het ancien régime was Vlijtingen de hoofdplaats van de elf banken van Sint-Servaas. In Vlijtingen was tevens de hoofdbank gevestigd, het zogenaamde 'Gerecht van de Elf Banken' ofwel de 'Hof van Vlijtingen'.[1] Het Maastrichtse kapittel van Sint-Servaas bezat hier het kasteel Daelhof, een buitenverblijf van de proost, en het Blockhuis, de verblijfplaats van de rijproost (beide verdwenen). Het graafschap Loon en (na 1366) het prinsbisdom Luik konden in Vlijtingen dus geen invloed laten gelden, hoewel ze dit wel meermaals hebben geprobeerd.

Vlijtingen heeft tijdens de Tachtigjarige Oorlog, en ook in 1677, toen Lodewijk XIV oorlog tegen de Republiek der Nederlanden voerde, van oorlogshandelingen te lijden gehad.

Op 2 juli 1747 werd Vlijtingen grotendeels platgebrand toen, na de slag bij Lafelt, de zegevierende Franse troepen het dorp binnenvielen. Het kasteel Daelhof, eigendom van het Sint-Servaaskapittel, en het Blockhuis, de vergaderplaats van de 'hoofdbank van Vlijtingen' en verblijfplaats van de rijproost, werden tijdens deze slag vernield en niet meer heropgebouwd. De gebouwen bevonden zich op of in de buurt van de huidige Meerplaats.

In 1850 werd de Harmonie Sint-Cecilia gesticht, deze harmonie onderging in 1907 een naamsverandering en heet sindsdien Concordia.

In 1934 werd ten oosten van Lafelt het Albertkanaal gegraven. Vlijtingen was de eerste Belgische gemeente waar een ruilverkaveling doorgevoerd werd (1957-1963). In 1977 werd Vlijtingen, en haar beide gehuchten Lafelt en Ellicht, gefusioneerd met negen andere dorpen tot de gemeente Riemst.

*Sven Vrielinck, De territoriale indeling van België (1795-1963), Bestuursgeografisch en statistisch repertorium van de gemeenten en supra-communale eenheden (administratief en gerechtelijk) met de officiële uitslagen van de volkstellingen, Volume 3, Universitaire Pers Leuven, 2000

Vlijtingen ligt in Droog-Haspengouw. Ondiepe droogdalen met zouwen die enkel nu en dan regenwater afvoeren zorgen voor een heuvelachtig landschap met zachte hellingen. De hoogte varieert van 80 tot 105 meter. De vruchtbare lössbodem wordt volledig bewerkt. Het landschap is dus open en heuvelachtig met karakteristieke kleine landschapselementen (holle wegen, taluds, graften) die in Vlijtingen dikwijls verdwenen zijn omdat de eerste ruilverkaveling van Vlaanderen vrij drastisch ingreep.

Vlijtingen is gelegen in het droogdal van het Hezerwater dat in noordoostelijke richting, via de Zouw van Hees (de zuiw van Hèès) , doorheen Hees, afwatert naar het Albertkanaal en, toen dat er nog niet lag, naar de Maas. De in de negentiende eeuw aangelegde ‘steenweg’, de N745 (Bilzen-Wezet) begrenst het dorp in het zuidwesten. De belangrijkste straten lopen parallel met het droge dal en liggen dus parallel aan het Hezerwater. De kern van het dorp is erg compact (hoopdorp). Het huizentype evolueerde van halfopen naar vrijstaand in de recentste verkavelingen. Die laatste hebben de oorspronkelijke gordel van hoogstamboomgaarden, tussen open veld en bebouwing, grotendeels opgeslokt.

Vlijtingen ligt in het Nederlands taalgebied. Het lokale dialect behoort tot het Limburgs, een van de Nederlandse streektalen. De taalkundige afstand van de Nederlandse dialecten tot het Algemeen Nederlands is het grootst in het zuidoosten van Belgisch Limburg en in het zuiden van Nederlands Limburgs. Aldus de resultaten van het onderzoek op basis van de featurefrequentiemethode uitgewerkt en toegepast door de dialectologen Hoppenbrouwers.

*Hoppenbrouwers, C. en G., Berekende afstand van 156 verschillende dialecten tot het Algemeen Nederlands, Gorcum b.v, 2001

Lafelt, Hees, Rosmeer, Grote-Spouwen, Membruggen, Herderen, Riemst

• Website gemeente Riemst
• Onroerend erfgoed

Zie de categorie Vlijtingen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Riemst
Deelgemeenten: Genoelselderen · Herderen · Kanne · Membruggen · Millen · Riemst · Val-Meer · Vlijtingen · Vroenhoven · Zichen-Zussen-Bolder Overige kernen: Bolder · Dries · Elst · Heukelom · Klein-Membruggen · Lafelt · Meer · Val · Zichen · Zussen Belgische gemeenten · Arrondissement Tongeren · Limburg · Vlaanderen