Verhaal

De vorm waarin dit gebeurt kan verschillen. In de oudheid werden verhalen vaak verteld in de vorm van een gedicht omdat dit in de regel gemakkelijker te onthouden is. De Ilias en Odyssee, bijvoorbeeld, zijn verhalende heldendichten, maar ook de Edda en het Gilgamesj-epos zijn in deze vorm geschreven. Andere oude vormen van verhalen zijn mythen, sagen, legenden, balladen, romances en raamvertellingen (zoals Decamerone, De vertellingen van duizend-en-één nacht en Canterbury Tales).

Een verhaal kan mondeling worden verteld (informeel of formeel, in een voorstelling of voordracht), maar kan ook in geschreven, gedrukte of digitale vorm worden verspreid.

Na de uitvinding van de boekdrukkunst kregen verhalen een nieuwe vorm: de roman, een verhaalvorm die zonder geschreven tekst niet mogelijk zou zijn geweest. Over het algemeen wordt Don Quichote van Miguel de Cervantes als eerste roman beschouwd. Nadien verschenen novellen, feuilletons, verhalenbundels en korte verhalen.

Een verhaal wordt soms een geschiedenis genoemd. In feite probeert geschiedenis als wetenschap de verhalen die ons zijn nagelaten te onderzoeken en er een zo feitelijk mogelijk verhaal over te schijven.

In het Latijn betekent historia tenslotte zowel "geschiedenis" als "verhaal" en ook in andere Europese talen komt de verwantschap voor (vgl. het Duitse Geschichte).

Een verhaal wordt vaak geanalyseerd, dat heet de verhaalanalyse. Narratologie is de theorie van de structuur van verhalen. Om een structuur te onderzoeken, of om een 'structureel omschrijving' presenteren, ontleedt de narratoloog de verschijnselen van verhaal in hun samenstellende delen en probeert dan functies en relaties bepalen.[1] Men spitst zich toe op het ontleden van het verhaal in zijn verschillende aspecten:

• Verhaaltheorie
  • Personages
  • Verloop: plot (sujet) en story (fabel) beschrijft wat er gebeurde. De chronologische ordening van gebeurtenissen
  • Begin en einde, incipit en terminus
  • Ruimte
  • Tijd: verteltijd en vertelde tijd
  • Samenhang en verband: motieven en thema's
  • Motto
• Verteltheorie, structuuraspecten van een verhaal, de manier waarop er wordt verteld
  • Narratieve vertelinstantie
  • Focalisatie, het standpunt van waaruit verteld wordt.
  • Tekstvorm: vertellerstekst en/of persoonstekst.
  • Vertelperspectief
  • Weergave van gedachten, gesprekken, gezichtspunten
  • Stijlperiode, stijl, stroming, stijldifferentiatie, Spanning
  • Type (fictie of non-fictie) en genres

Deze aspecten kunnen bijdragen aan het beter begrijpen van teksten en verhalen.

The Historian van E. Irving Couse (1902)

Verhalen vertellen speelt in het onderwijs een grote rol bij de emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen.[2] Het helpt bij het begrijpen van de wereld om ons heen en het delen van dat begrip met anderen (sociaal-constructivisme). Daarnaast helpt het ook om het lezen te bevorderen.[3] In het basisonderwijs zien we een toenemend gebruik van het vertellen van verhalen mede door inzet van verhalenvertellers.[4]

• Verteltechniek
• Volksverhaal

• Verhalenbank van het Meertens Instituut
• Wereld Volksverhalen Almanak van Stichting Beleven