Rijm (stijlfiguur)
Men spreekt van rijm als twee woorden in de beklemtoonde lettergrepen een klankgelijkheid hebben. Rijm speelt een belangrijke rol in gedichten en wordt daarom als een stijlfiguur gezien.
In de woorden
Men onderscheidt het rijm naar de plaats van het rijm in de woorden in:
- beginrijm (ook wel: alliteratie, stafrijm of Germaans rijm)
- halfrijm (ook wel: assonantie of klinkerrijm)
- volrijm
- rijk rijm (ook wel: rime riche of gelijkrijm)
- Begin-, half-, vol- of rijk rijm kan zijn:
Zie ook: oogrijm, kreupelrijm
In de versregels
Verder onderscheidt men rijm naar de plaats van de rijmende woorden in de versregel in:
- Eindrijm kan worden weergegeven in rijmschema's.
Geen rijm
Van een aantal woorden wordt gezegd dat deze op geen enkel ander Nederlands woord rijmen:
- andijvie
- fuchsia
- herfst
- nieuws
- ordner
- pauze
- polka
- slordig
- stolp
- turbo
- twaalf
- verkleumd
- vijftig
- wereld
- wulps
- zesde
- zilver
Pogingen
Drs. P ondernam echter voor het woord herfst een knappe poging het tegendeel te bewijzen:
- De buren waren grimmig, zijn ouders diep gegriefd.
- En onder zijn collega's was hij ook al niet geliefd.
- De oude juffrouw Zomer, baas Voorjaar, meester Herfst.
- Ze riepen driewerf schande, juffrouw Zomer het driewerfst.
Oorspronkelijk van Marcel Verreck maar later geclaimd door Drs. P, en vaak toegeschreven aan Ivo de Wijs[1] en Pieter Nieuwint is deze:
- In de winter en de herfst
- Zijn bejaarden op hun sterfst
De volgende is van Evert van IJdic, pseudoniem van Vic van de Reijt:
- De kop van Noord-Holland
- Een storm in de herfst
- Dit was Wieringerwerf
- Op zijn Wieringerwerfst
Ten slotte één van E Tolstoj (al is er sprake van kreupelrijm):
- Je hoed waait weg, hier in New Britain
- Je wilt een picknick in de herfst
- dan moet je op de bla'ren zitten
- Het Wilde Westen op zijn sheriffst.
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Lezen en schrijven | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|