Tramlijn 9 (Haaglanden)

Lijn 9
Totale lengte	13,4 km
Aangelegd door	HTM
	Geopend; 6 augustus 1904: Kurhaus - Plein; 15 mei 1924: Kurhaus - Hollands Spoor; 1 september 1974: Scheveningen Noorderstrand - Vrederust
Huidige status	In gebruik
Aantal sporen	2
Materieel	Avenio
Tramdienst door	HTM
Lijn 9

Tramlijn 9 van HTM is een tramlijn in de regio Haaglanden, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Route

De lijn verbindt de wijk Oostduinen (eindhalte Zwarte Pad, maar de richting hier naartoe wordt aangeduid met Scheveningen Noord) in stadsdeel Scheveningen via het Kurhaus, de Wittebrug en Madurodam, door het centrum van Den Haag, via de NS-stations Centraal en Hollands Spoor, de Melis Stokelaan met de wijk Vrederust in Den Haag-Zuid (eindhalte De Dreef, maar de richting hier naartoe wordt aangeduid met Vrederust).

Van 1943 t/m 1945 werd een gedeelte van het traject bereden met de lijnnummers "9H" en "9S" en van 1983 t/m 1985 met het lijnnummer "9K". Van 2011 t/m 2019 wordt lijn "9" (zonder de letter "K") weer in dienst gesteld en neemt het traject van lijn "8" over, waarbij de "K" staat voor "Kort traject".

Geschiedenis

1904-1974

6 augustus 1904: Lijn 9 werd als eerste Haagse elektrische beugeltram ingesteld op het traject Kurhaus/Gevers Deynootplein – Plein. Het traject werd overgenomen van paardentramlijn F, de zwarte lijn, die op dezelfde dag werd opgeheven.
4 december 1943: Lijn 9 werd in verband met de bouw van de Atlantikwall gesplitst in lijn "9S" met het traject Kurhaus/Gevers Deynootplein – Nieuwe Parklaan/Wittebrug en lijn "9H" met het traject Koninginnegracht/Wittebrug – Stationsweg/Hollands Spoor.
25 juli 1944: Lijn 9H werd opgeheven en lijn 9S werd gekoppeld aan 8S met het traject Scheveningseweg/Stadhouderslaan – Nieuwe Parklaan/Wittebrug.
17 november 1944: De dienst op alle Haagse tramlijnen werd gestaakt vanwege energieschaarste.
3 augustus 1945: Lijn 9H werd hervat met het traject Koninginnegracht/Atjehstraat – Stationsweg/Hollands Spoor.
10 augustus 1945: Lijn 9H werd verlengd met het traject Koninginnegracht/ Atjehstraat – Koninginnegracht/Wittebrug.
15 augustus 1945: Lijn 9S werd hervat met het traject Nieuwe Parklaan/Circustheater – Nieuwe Parklaan/Wittebrug.
22 oktober 1945: De lijnen 9H en 9S werden opgeheven en lijn 9 werd hervat met het traject Kurhaus/Gevers Deynootplein – Stationsweg/Hollands Spoor.

1974-heden

1 september 1974: Lijn 9 werd ter vervanging van het deeltraject van buslijn 5 doorgetrokken van station HS naar Vrederust.
2 oktober 1983: Lijn 9 reed tot 19:00 uur. Na 19:00 uur reed lijn "9K(ort)" met het traject Lange Voorhout – Vrederust.
24 februari 1985: Lijn 9K werd opgeheven; lijn 9 reed na 19:00 uur weer de volledige route.
5 juni 1988: Lijn 9 werd versterkt met lijn "9 Strandexpress" op het traject Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad) – Centraal Station.
september 1992: Lijn 9 Strandexpress werd opgeheven.
6 juli 1994: Lijn 9K reed weer met het traject Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad) – Centraal Station als extra avondspits.
13 juli 1995: Lijn 9K werd opgeheven; lijn 9 reed tot 19:00 uur.
15 december 2002: Lijn 9 werd ingekort tot het traject Centraal Station – Vrederust.
14 december 2003: Lijn 9 werd verlengd met het traject Centraal Station – Scheveningen Noorderstrand (Zwarte Pad).
16 oktober 2004: Het eeuwfeest van lijn 9, en daarmee van de Haagse elektrische tram, werd gevierd met een tramparade tussen Den Haag en Scheveningen (via andere routes). Tegelijkertijd werd de tramtunnel geopend.
12 december 2011: Door de bezuinigingen zijn de lijnen 8 en 8K opgeheven. In de spits rijden er extra trams op lijn 9 tussen Madurodam en Vrederust.
6 januari 2013: Lijn 9 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege werkzaamheden in het kader van OV van de toekomst op de Bosbrug en in de Rijnstraat op het Centraal Station. Lijn 9 reed na halte Dr. Kuyperstraat via de halten Korte Voorhout, Buitenhof, Centrum, Kalvermarkt-Stadhuis, Centraal Station/Schedeldoekshaven, Weteringplein en het Rijswijkseplein. Daarna reed lijn 9 naar Station Hollands Spoor en reed weer de normale route richting Vrederust. Deze omleiding en situatie duurde tot 23 december 2013.
2 september 2013: Lijn 9 reed twee omleidingen in beide richtingen. Dit vanwege werkzaamheden op de Prinsessegracht, de Fruitweg en de Melis Stokelaan. Lijn 9 reed tot 23 september 2013 het traject Scheveningen - Madurodam en Centraal Station - Vrederust. Tussen Madurodam - Centraal Station reed buslijn 69. Lijn 9 reed tot 27 december 2013 een omleiding tussen Station Hollands Spoor en Loevesteinlaan en reed via de route van lijn 16 naar Vrederust.
27 december 2013: Lijn 9 reed weer zijn normale route. Halte Moerweg werd definitief opgeheven door de ombouw van nieuwe trams en weinig gebruik van de halte.
28 april 2014: Lijn 9 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege werkzaamheden in het kader van OV van de toekomst op het Stationsplein en in de tramtunnel bij Station HS, op de Parallelweg en bij het Zuiderpark. Lijn 9 reed na halte Bierkade de route van lijn 15 over de Rijswijkseweg waar een tijdelijke halte is voor Station HS ter hoogte van de Waldorpstraat. Na de halte Goudriaankade ging Lijn 9 rechtsaf de Laakkade in en reed via de route van lijn 16 naar de halte Loevesteinlaan, waarvan daar de normale route richting Vrederust. Tussen de Loevesteinlaan en de Dynamostraat reed een tijdelijke buslijn 58 via Station Moerwijk, doordat er ook werkzaamheden waren bij de halte Wouwermanstraat kon buslijn 58 niet verder rijden naar het Hobbemaplein. Deze omleiding duurde tot en met 25 mei 2014.
1 september 2014: Lijn 9 werd tijdelijk opgeheven. Tramlijn 29 (Gravenstraat - Centraal Station - Vrederust) en buslijn 69 en 79 (Scheveningen Noorderstrand - Madurodam - CS/Schedeldoekshaven) vervingen de route van lijn 9. Overstappunt tussen tramlijn 29 en buslijn 69 was op het CS/Schedeldoekshaven. Dit vanwege werkzaamheden op de Koninginnegracht. Deze situatie duurde tot en met 13 december 2014.
20 april 2015: Lijn 9 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege werkzaamheden op het Spui, op de Spuibrug en op het Zieken. Lijn 9 reed tussen Station HS en Centraal Station via het Rijswijkseplein en Weteringplein in plaats van Bierkade en Kalvermarkt-Stadhuis. Deze omleiding duurde tot en met 1 juli 2016.
4 juli 2015: De hoofdingang van het Sophia Revalidatiecentrum is verplaatst bij de Vrederustlaan. Hierdoor werden de haltenamen van lijn 9 veranderd. Voortaan heet de halte Revalidatiecentrum, Wolweversgaarde en de halte Vrederustlaan, Revalidatiecentrum.
24 augustus 2015: Lijn 9 werd ingekort tot het CS/Schedeldoekshaven wederom wegens werkzaamheden op het traject naar Scheveningen. Buslijn 69 en 79 vervingen lijn 9 weer op het traject naar Madurodam en Scheveningen. Deze situatie duurde tot en met 12 december 2015.
13 december 2015: Lijn 9 reed weer in Scheveningen. De halte Cremerweg en de keerdriehoek bij de Nieuwe Parklaan / Nieuwe Duinweg werden definitief opgeheven. Halte Stevinstraat en Circustheater werden op 16 maart 2016 samengevoegd en verplaatst naar Berkenbosch Blokstraat. Deze nieuwe halte heet Circustheater.
22 augustus 2016: Lijn 9 werd wederom ingekort nu echter tot Madurodam wederom wegens werkzaamheden op het traject naar Scheveningen. Buslijn 69 verving lijn 9 op het traject Madurodam - Scheveningen. Deze situatie duurde tot en met 10 december 2016. Daarnaast werden de GTL-trams op lijn 9 in een keer vervangen door de nieuwe Avenio-trams. Lijn 9 is de vierde tramlijn die met de nieuwe stadstram reed.[1]
11 december 2016: Het eindpunt Scheveningen werd tijdelijk ingekort tot Madurodam vanwege afrondingswerkzaamheden en testritten in Scheveningen. Het trajectdeel Madurodam - Scheveningen werd overgenomen door lijn 59.
30 januari 2017: Lijn 9 reed weer op het traject Scheveningen - Vrederust.
3 april 2017: Halte CS/Schedelhoekshaven werd opgeheven voor lijn 9.
1 juli 2017: Lijn 9 reed een omleiding in beide richtingen. Dit vanwege een herinrichting op het Stationsplein bij Station HS. Lijn 9 reed vanuit Scheveningen na het centrum via HS/Waldorpstraat, Goudriaankade en HS/Leeghwaterplein naar Jacob Catsstraat en vervolgens verder naar Vrederust. Deze omleiding duurde tot 29 januari 2018. Oorspronkelijk duurde de omleiding tot 17 december 2017, maar door onverwachte, extra werkzaamheden aan de bovenleidingsmasten en de funderingen op het tramviaduct werd de einddatum uitgesteld tot 29 januari 2018.

Snelheid

Lijn 9 behoort tot de snelste lijnen op het netwerk van de HTM. De rijtijd van het traject Station HS – Vrederust met een lengte van zo'n 6 kilometer bedraagt "slechts" 18 minuten. De totale reistijd van de gehele lijn bedraagt zo'n 40 minuten.

Dienstregeling

Tramlijn 9 rijdt overdag iedere 10 minuten, tijdens de werkdagen in de spits iedere 6 minuten. 's Avonds en op zaterdag-/zondagochtend is de frequentie lager, met een minimum van eens per 15 minuten.

Foto's

GTL 3128 in volle vaart richting Hollands Spoor op de brug naar de Fruitweg.
Kaart van de route van lijn 9 tussen 1904 en heden.
GTL 3112 op het Haagse Hollandse Spoor, januari 2008. Deze halte wordt tot tophalte verbouwd.
De reden waarom het nodig is de halte Centraal Station te vergroten en kortere ritten met lijn 9 te kunnen instellen.
GTL 3097 op lijn 9. De wagen heeft een LVO (LevensVerlengend Onderhoud) ondergaan. Daarvan zichtbaar zijn een botsneus, LED-verlichting en een nieuw kleurenschema. Halte Bierkade/Spui, augustus 2012.
De tijdelijke route in 2013 leidt onder andere over de Schedeldoekshaven. 23 augustus 2013, GTL 3121.
GTL 3136 op de Erasmusweg. Omleidingsroute van 2 september 2013 tot medio december van dat jaar.
Kaartje van de tijdelijke tramlijn 29.
Van 1 september tot 14 december 2014 werd tramlijn 9 vervangen door de tijdelijke tramlijn 29 en reed tot de Grote Kerk.
Sinds 22 augustus 2016 Siemens Avenio's op lijn 9; Koninginnegracht, bij Hubertusviaduct, 11 september 2016.
Avenio 5035 bij Madurodam, 11 september 2016, gereed voor vertrek naar Vrederust.
Avenio in Scheveningen op de eerste dag, 30 januari 2017, dat die in de reguliere dienst rijdt.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Nieuwe tram op route tram 9, HTM.nl

Haagse tramlijnen

Huidige tramlijnen:	1 · 2 · 6 · 9 · 11 · 12 · 15 · 16 · 17 · 19
Huidige (snel)tramlijnen:	RandstadRail · 3 · 4
Voormalige tramlijnen:	paardentram · stoomtram · A · 3 · 4 · 5 · 7 · 8 · 10 · 13 · 14 · 18 · 20 · 21 · 36 · 37 · 59
Voormalige interlokale tramlijnen:	HTM Gele tram · I¹ · I² · I³ · NZH blauwe tram

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Nieuwe tram op route tram 9, HTM.nl