Tim Burton's The Nightmare Before Christmas

Burton schreef begin jaren 80, toen hij nog bij Walt Disney Animation Studios werkte, een drie pagina’s tellend gedicht genaamd The Nightmare Before Christmas. Hij liet zich hiervoor inspireren door de televisiespecials Rudolph the Red-Nosed Reindeer, How the Grinch Stole Christmas! en het gedicht A Visit from St. Nicholas.[1] Na het succes van Burton’s stop-motion film Vincent in 1982, begon Disney plannen te maken om Burton’s gedicht om te zetten naar een korte film. Rick Heinrichs en Burton maakten hierop een voorlopig script en bedachten al enkele personages.[2]

De korte film kwam niet van de grond, maar in de loop der jaren bleef het idee voor de film wel hangen bij Burton. In 1990 ontdekte Burton dat Disney nog steeds de filmrechten op het verhaal had, en maakte plannen om in plaats van een korte film een speelfilm te produceren. Hij kreeg groen licht van Disney.

Nightmare werd Burton’s derde film op rij met een Kerstmisthema. Hij kon de film zelf niet regisseren vanwege zijn werk als regisseur voor Batman Returns. De regie werd daarom overgenomen door Henry Selick. Burton benaderde Michael McDowell, met wie hij al eerder samenwerkte aan Beetlejuice, om het script voor de film te voltooien. Wel stond Burton erop dat het een musicalfilm zou worden. Hij huurde zijn vaste partner Danny Elfman in om de nummers voor de film te componeren. Elfman maakte later bekend dat het schrijven van de 10 nummers voor de film een van zijn makkelijkste taken ooit was.

In juli 1991 begon de productie van de film met een 200 man tellende crew.[3] Voor de decors lieten de filmmakers zich sterk inspireren door de werken van Ray Harryhausen, Ladislas Starevich, Edward Gorey, Charles Addams, Jan Lenica, Francis Bacon en Wassily Kandinsky.

Het was de eerste film die volledig werd gemaakt met de stop-motion-techniek die Tim Burton gebruikte in verschillende van zijn films vanwege de surrealistische kwaliteit.

Voor de personages werden 227 poppen gemaakt. Alleen voor het hoofdpersonage, Jack, waren al 400 hoofden nodig voor de verschillende gezichtsuitdrukkingen.[4] Het personage Sally had 10 gezichten, elk met 11 verschillende emoties en uitdrukkingen.[5]

In de laatste productiefase voegde Disney nog wat toe aan de film door enkele van de achtergronden te laten tekenen met traditionele animatie.

Het muziekalbum bij de film kwam uit in 1993. De nummers zijn:

• Het hoofd in de contrabas van het kwartet lijkt losjes op dat van Danny Elfman.
• Er zitten een tiental verstopte Mickeys in de film. Zo is er bijvoorbeeld een verborgen als Jack op de trein staat in Christmas Town. Het is moeilijk te zien, maar als men goed kijkt is te zien dat de stoomblazer een Mickey-vormige wolk uitpuft die snel weer naar een konijn-vormige wolk verandert.
• Als Jack kerstman speelt in Christmas Town, en in een bepaald huis cadeautjes aan het verstoppen is, is te zien dat de twee kinderen pyjama's van Disney aan hebben. Op die van het meisje staan Mickeys, op die van de jongen staan Donald Ducks.
• In de Duitse versie werd de stem van Sally ingesproken door Nina Hagen.
• Twee stukken speelgoed die Jack als Kerstman rondbrengt verwijzen naar Batman Returns, een film die Tim Burton regisseerde. Een is een kwade eend op wielen, verwijzend naar het voertuig waar de Penguin in rijdt. De andere is een gemene teddybeer, die hetzelfde gezicht heeft als de mascotte voor Max Shrecks bedrijf.
• Aan het einde van de film zijn er vampieren die ijshockey spelen met een pompoen. De scène was oorspronkelijk opgenomen met een model van Tim Burtons hoofd, maar werd vervangen door de pompoen.
• Jack Skellington is ook te zien als piratenkapitein in James and the Giant Peach, waar Tim Burton ook aan meewerkte.
• Aan het einde van Beetlejuice (1988) is Jack Skellington te zien boven op de hoed van het titelpersonage Betelgeuse (Michael Keaton), terwijl de film 5 jaar vroeger is gemaakt dan The Nightmare Before Christmas.
• De kleine slang, die uit de dobbelsteen van Oogie Boogie kruipt, lijkt op het grote monster dat buiten het huis van de Maitlands in de film Beetlejuice leeft.
• De film is inmiddels ook in 2006 3-D uitgebracht. Inclusief bijhorende brilletjes.
• In 2006 werd er voor de Studio Brussel-actie Music for Life een nieuwe versie opgenomen van What's This?, een van de liedjes in de film. Dit liedje werd ingezongen door Gabriel Rios en Michael Franti.
• Een tijdlang gingen er geruchten dat de film opnieuw uitgebracht zou worden, maar dan met muziek van Marilyn Manson, Blink 182, Fall Out Boy,... . Ondertussen zijn deze vals gebleken, al hebben verschillende bands deze bekende liedjes uit de film wel gerecoverd op een nieuwe manier. Deze zijn verzameld in de cd Nightmare Revisited.
• Tijdens de scène waarin Jack uit de lucht geschoten is en in een kerkhof belandt, kan men een handvormige wolk zien voor de maan, gelijkend op de handen van Jack.

De film werd goed tot zeer goed ontvangen door critici. Op Rotten Tomatoes scoort de film 97% aan goede beoordelingen. Veel critici merkten echter op dat de film qua verhaal sterk leek op Dr. Seuss's How the Grinch Stole Christmas.

In 2005 verscheen een computerspel dat verderbouwt op het verhaal. The Nightmare Before Christmas: Oogie's Revenge is een actiespel, ontwikkeld door het Japanse Capcom, geschikt voor Xbox en PlayStation 2. Hierin verlaat Jack Halloween Town, maar de mysterieuze Oogie Boogie neemt zijn stad over. Wanneer Jack terugkeert, is het de taak van de speler om Oogie te verslaan.

Een ander spel, gemaakt voor de Gameboy Advance en uitgekomen in 2005, is The Nightmare Before Christmas: The Pumpkin King. Ook hierin is Oogie Boogie de slechterik: hij stuurt insecten naar Halloween Town die de boel proberen over te nemen.

Halloween Town is ook een van de bezoekbare landen in het spel Kingdom Hearts.