Vennbahn

De spoorweg werd door de Pruisische staat gebouwd om snel en gemakkelijk steenkool en ijzererts te vervoeren. Ook zou ze de economie van verschillende plattelandsgebieden laten opleven en de inwoners ervan werk verschaffen in de industriële centra, die door de komst van de lijn makkelijker toegankelijk zouden worden. De inwijding vond plaats op 4 november 1889, in de daaropvolgende jaren werd de baan bijna volledig naar twee sporen uitgebreid. Om dit mogelijk te maken moesten verschillende hoogteverschillen (tot 1,7 %) worden weggewerkt en het spoor op sommige plaatsen worden versmald omdat de beschikbare ruimte naar enkelspoornormen was berekend.

Het Belgische station Sourbrodt

Vernielde tunnel nabij Sankt Vith

Restanten van een brug dicht bij de Duits-Belgische grens (Winterspelt)

De Vennbahnradweg

In de Eerste Wereldoorlog kreeg het vanwege zijn ligging aan het westelijk front een nieuwe functie; vanaf 2 augustus 1914 werden, als onderdeel van het Schlieffenplan, via de lijn soldaten naar de fortengordel rondom Luik gestuurd. Vanaf de Vennbahn werden ook verschillende aansluitingen naar andere lijnen gebouwd (lijn 47A en lijn 163) zodat de spoorweg spoedig een strategische Noord-Zuidverbinding langs het westelijke front vormde.

Na de oorlog werden in kader van het Verdrag van Versailles de Pruisische kantons Eupen en Malmedy bij België gevoegd. Dit had tot gevolg dat de spoorlijn de nieuwe grens verschillende keren doorkruiste en er dus iedere keer grenscontroles nodig waren. Om dit probleem te verhelpen, werd beslist om de bedding van de spoorlijn, de stations en de technische installaties in hun geheel aan België toe te wijzen. Door deze overdracht werden vier stukken Duits gebied opeens afgesneden van het moederland, het zijn tot op heden exclaves.

Het belang van het goederenvervoer verminderde sterk na WO I. Lotharingen was een deel van Frankrijk geworden, het handelsverkeer met België was beperkt en Luxemburg, inmiddels uit de douane-unie met Duitsland gestapt, ging zich meer op Frankrijk richten. De nieuwe douanetarieven die deze drie landen aan de Duitse handelsgoederen oplegden, droegen eveneens tot deze achteruitgang bij.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de lijn een belangrijk doel van het Ardennenoffensief, het merendeel van de bruggen en tunnels werd vernield. De wederopbouw liet op zich wachten en het deel tussen Lommersweiler en Reuland werd zelfs niet meer hersteld. Het resterende stuk kon daarom niet meer voor zijn oorspronkelijke doel gebruikt worden. Beetje bij beetje hield de industrie op om de spoorweg te gebruiken. Later gebruikt het Belgisch leger de spoorweg nog om zwaar materiaal naar het kamp Elsenborn van Elsenborn te transporteren.

De lijn raakte meer en meer in verval. Na het totaal stopzetten van alle activiteiten werd nog een poging gedaan de lijn te exploiteren voor toeristische doeleinden. Na twaalf jaar kwam hier ook een einde aan.

Op de sectie tussen Stolberg (Rheinl) Hbf en Station Stolberg Altstadt voorziet DB nog 2x per uur een stoptrein die via Aachen Hbf en Herzogenrath weer naar Stolberg (Rheinl) Hbf rijdt.

Op de sectie tussen Aachen Rothe Erde en Walheim hebben de ongebruikte sporen sinds 2005 plaatsgemaakt voor de zogenaamde Vennbahnradweg, een fietspad dat het tracé van de oorspronkelijke sporen volgt.[3] Tussen Stolberg, Walheim, Raeren en Eupen zullen in de toekomst museumtreinen gaan rijden van de Eisenbahnfreunde Grenzland (EFG). De EFG spant zich in om deze lijn te kunnen reactiveren. Hiervoor worden Henschel diesellocomotieven gebruikt. De vereniging is gevestigd op het emplacement van Walheim. Zij hebben sinds 2017 een werkplaatsspoor in Raeren kunnen huren van Rails et Traction. Een keer per jaar vindt een stationsfeest plaats.

Tussen de stations van Kalterherberg en Sourbrodt werden in 2004 door een Belgische ondernemer spoorfietsen ingelegd. Dat zijn een soort draisines die voortbewegen zoals een fiets. Het baanvak Sourbrodt - Waimes is begin 2008 opgebroken. Op de bedding is een RAVeL-fietspad aangelegd.

Er zijn onderhandelingen gestart met Duitsland over de overdracht van het grondgebied van de spoorlijn (enkele vierkante kilometers). Mogelijk komt er een gebiedscompensatie voor België.

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van NMBS-stations in België en omstreken
• Lijst van toeristische spoorwegen en museumlijnen in België

• Eén van de langste, tot fietsroute geconverteerde, Europese spoorlijnen doorheen 3 landen
• De officiële site van de stichting
• Geschiedenis en toekomstperspectieven m.b.t. de Vennbahn
• Kaart van de Vennbahn nabij Monschau
• Railbike
• Wandelen over spoorlijn 47
• Wandelen over spoorlijn 48
• Oude-Spoorlijnen.be: Fotoverslag "Het einde van dé Vennbahn"
• GRENSPALEN TUSSEN BELGIE EN DUITSLAND

Zie de categorie Vennbahn van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.