Spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch

De spoorlijn werd in delen geopend tussen 1886 en 1890 en was volledig gefinancierd met koloniale winsten uit Nederlands-Indië. Over deze spoorverbinding werden voornamelijk leer en aanverwante artikelen van en naar de Langstraat vervoerd. Lage Zwaluwe fungeerde als overlaadpunt voor scheepvaart van en naar Rotterdam.

Alleen het deel van Lage Zwaluwe naar Oosterhout is als goederenspoorlijn in gebruik. Tot en met 1997 lag ter hoogte van het Koning Willem I College in 's-Hertogenbosch nog een stuk van de lijn. In 1996 stalden de Nederlandse Spoorwegen hier bij wijze van reclame tijdens de eerste etappe van de Tour de France een treinstel van het toen nieuwe dubbeldeks interregiomaterieel. Het kwam op die wijze bij de tourrapportage op televisie internationaal in beeld. Dit laatste stuk spoorlijn werd in 1997 opgebroken.

Op een groot deel van het traject waar de trein reed kwamen wegen of paden. De huidige straatnamen volgend legde de trein vanuit Den Bosch het volgende traject af: Randweg - Drongelens Pad - Moerputtenbrug - A59 - Parallelweg-Oost - Spoorlaan - Spoorbrugweg - Ambrosiusweg - Noorder-Parallelweg - Burgemeester van der Klokkenweg - Meidoornweg - Spoorbaanweg - Halvezolenpad - A59 (diagonaal) - A27 (diagonaal) - Lijnbaan - Bergsedijk - Stationsweg - Parallelweg - N623. Vanaf dit punt, ten zuiden van Drimmelen, ligt het spoor tot en met Lage Zwaluwe er nog.

Vergeleken met andere voormalige spoorlijnen in Nederland is er bovengemiddeld veel spoorwegbebouwing langs het spoor bewaard gebleven. Het traject van station Lage Zwaluwe tot het bedrijventerrein ten oosten van Made is nog in gebruik voor goederenvervoer. Dit deel is daarom niet publiek toegankelijk. Tussen Raamsdonk en Waalwijk is een asfaltweg aangelegd die fungeert als fiets- en voetpad. Het pad kreeg als straatnaam Halvezolenpad. Van Waalwijk tot en met 's-Hertogenbosch is de spoorlijn deels te volgen over fiets- en wandelpaden. Op meerdere locaties zijn nog spoordijken van de voormalige spoordijk zichtbaar.

De volgende spoorgerelateerde bebouwing is nog te vinden langs de voormalige lijn:

• Station Zevenbergschenhoek ligt aan de Bloemendaalse Zeedijk 4 naast een groot distributiecentrum.
• Station Hooge Zwaluwe aan Stationsweg 2 en is te zien vanaf de naastgelegen spoorwegovergang.
• Station Made en Drimmelen is gesloopt. Op de plek waar het station zich bevond ligt nu een vierkant grasveld.
• De brugpijlers van de voormalige brug over de Donge zijn nog aanwezig en staan naast de huidige brug voor het wegverkeer.
• Wachtpost 15A bij Omschoorweg 10 in Raamsdonksveer.
• Station Raamsdonk naast de Stationstraat in het midden van het dorp.
• Wachtpost 19A aan Stadhoudersdijk 21 ten westen van Waspik.
• Wachtpost 20 aan de Spoorstraat 2 ten zuiden van het dorp.
• Station Vrouwkensvaart midden in het weiland aan de Vrouwkensvaartsestraat 5a.
• Wachtpost 22 tussen twee dorpen in aan de Wendelnesseweg Oost 2.
• Ten noorden van Sprang-Capelle ter hoogte van de Julianalaan zijn restanten van een smalle brug over een sloot.
• Ter hoogte van de passage met de N261 is het dijklichaam zichtbaar.
• Station Besoijensche Steeg is gevestigd aan de Sprangseweg 1. Op het kruispunt waar het aan ligt kruiste de spoorlijn de tramlijn Tilburg - Waalwijk.
• Station Drunenschedijk op een dijklichaam ten westen van Drunen aan de Eindstraat 56.
• Venkantbrug; deze spoorbrug is van 2010 t/m 2011 gerestaureerd.
• Moerputtenbrug; deze spoorbrug is het grootste bouwwerk dat aan de spoorlijn herinnert. Tussen 2004 en 2011 is de gehele brug gerestaureerd naar de originele staat.
• Wachtpost 39 ligt in het verlengde van de Moerputtenbrug. De wachtpost fungeert nu als theehuis.
• Tussen wachtpost 39 en station Den Bosch ligt een dijklichaam dat herinnert aan het traject. De randweg Den Bosch doorbreekt dit dijklichaam.

• Lijst van wachtposten aan de spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch

• J. Heijenbrock, I.D. Jacobs, I. Slootweg, G. Steenmeijer, Het Halvezolenlijntje. De Langstraatspoorlijn van Lage Zwaluwe naar 's-Hertogenbosch. Matrijs, Utrecht, 2011². 126 pag. ISBN 978-90-5345426-8
• Paul Henken, De spoorweg Lage Zwaluwe - 's Hertogenbosch 1886-2014. De Halvezolenlijn in beeld. Uquilair, 's Hertogenbosch, 2014. 160 pag. ISBN 978-90-71513-83-1
• Victor Lansink, Michel ten Broek, Atlas van de verdwenen spoorlijnen in Nederland. Wbooks, Zwolle, 2016. 208 pag. ISBN 978-94-6258138-8

Zie de categorie Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch railway van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.