Oisterwijk (gemeente)
Oisterwijk (
Gemeente in Nederland | |||||
| |||||
Situering | |||||
Provincie | |||||
Coördinaten | 51°34'59"NB, 5°12'0"OL | ||||
Algemeen | |||||
Oppervlakte | 65,13 km² | ||||
- land | 63,84 km² | ||||
- water | 1,29 km² | ||||
Inwoners (1 januari 2019) | 26.140? (409 inw./km²) | ||||
Bestuurscentrum | Oisterwijk | ||||
Belangrijke verkeersaders | A58 A65 N65 N624 E312 | ||||
Politiek | |||||
Burgemeester (lijst) | Hans Janssen (CDA) | ||||
Economie | |||||
Gemiddeld inkomen (2012) | € 38.200 per huishouden | ||||
Gem. WOZ-waarde (2014) | € 317.000 | ||||
WW-uitkeringen (2014) | 34 per 1000 inw. | ||||
Overig | |||||
Postcode(s) | 5059-5066 | ||||
Netnummer(s) | 013 | ||||
CBS-code | 0824 | ||||
CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||||
Amsterdamse code | 10103 | ||||
Website | www.oisterwijk.nl | ||||
Bevolkingspiramide (2008) | |||||
|
Kernen
De gemeente Oisterwijk bestaat uit de volgende woonplaatsen (gegevens 2019)[1]:
- Oisterwijk: 19.835 inwoners
- Moergestel: 5.985 inwoners
- Heukelom : 290 inwoners
Streektaal
In de gemeente Oisterwijk wordt Oisterwijks gesproken, een tot het Midden-Noord-Brabants behorend subdialect dat op zijn beurt deel uitmaakt van het Brabantse dialect.
Landschap(sindeling)
Het noordelijke en westelijke deel van de gemeente (waar het dorp Oisterwijk ligt) rekent men tot de streek van de Meierij van 's-Hertogenbosch, het zuidoostelijke deel (waar Moergestel ligt) tot de streek van de Kempen.
Gemeente Oisterwijk geldt als een toeristische trekpleister vanwege de vele bossen en vennen, zoals de natuurgebieden Oisterwijkse Bossen en Vennen, De Kampina, Oude Hondsberg, Ter Braakloop en Galgeven en het Moergestelse Broek. De natuurgebieden vallen (grotendeels) onder Het Groene Woud, een verscheidene Noord-Brabantse gemeenten overkoepelend nationaal landschap. Verder doet ook het Brabants Vennenpad de gemeente Oisterwijk aan.
Vóór de 20e eeuw gaf het landschap van Oisterwijk een andere aanblik, in plaats van bossen waren er uitgestrekte heidevelden. Doordat men ophield de schapen de heidevelden te laten begrazen en door aanplanting van bomen ontstonden er grote bosgebieden. Bijzonder was dat er veel meer vennen waren dan in andere soortgelijke gebieden van Noord-Brabant en ook nu nog is dat het geval.
Door de gemeente stromen verscheidene beken, zoals de van de zuidkant binnenkomende Reusel, die bij Moergestel Achterste Stroom gaat heten en die ten oosten van de kern Oisterwijk samenvloeit met de Voorste Stroom (een voortzetting van de uit zuidwestelijke richting komende Nieuwe Leij) tot Esschestroom (ook wel Run genoemd). Een andere, door De Kampina stromende beek is de Rosep, die uitmondt in de Esschestroom. Laatstgenoemde verlaat in noordoostelijke richting de gemeente om zich verderop bij de Dommel te voegen.
Geschiedenis
Oisterwijk is in 1212 gesticht door de hertog van Brabant en kreeg meteen ook stadsrechten en een eigen jaarmarkt. Op 1 januari 1997 werd de gemeente Moergestel bij de gemeente Oisterwijk gevoegd, net als Heukelom, tot dat moment deel van de gemeente Berkel-Enschot.
Bedrijvigheid
Oisterwijk had een enorme meubelindustrie. Meubelfabriek Oisterwijk had vele vestigingen (showrooms) in Nederland en was bekend van radio- en tv-reclames met de slogan "klop klop". Het hoofdkantoor en de productie waren gevestigd in het dorp. In 1990 ging het bedrijf failliet en is in zeer afgeslankte vorm doorgestart zodat er van meubelindustrie nauwelijks meer te spreken valt.
Bereikbaarheid
Oisterwijk heeft een eigen treinstation, station Oisterwijk geheten. Voorts ligt de gemeente ten noordoosten van het punt waar de A58 (Tilburg - Eindhoven) en de A65 (Tilburg - 's-Hertogenbosch) samenkomen (knooppunt De Baars).
Cultuur
Bezienswaardigheden
- De Lind (Kempisch-Frankisch stadsplein, tevens beschermd stadsgezicht)
- Het Stoom, restant van oude, niet meer in gebruik zijnde molen
- Kasteel Durendaal, uit de Middeleeuwen daterend maar in de 19e eeuw gesloopt
- Kerkhovense Molen (andere naam: Onvermoeid), stenen stellingmolen daterend uit 1895, nog in bedrijf, laatste molen van het dorp Oisterwijk
- Lindeboom van duizend jaar oud en daarmee oudste boom van Oisterwijk, staat op De Lind
- Oudste huis van Oisterwijk, met gevel uit 1633 in de stijl van de Renaissance (Kerkstraat nr. 90)
- Raadhuis, daterend uit 1899, herbergt een collectie gildezilver
- Sint-Petrus'-Bandenkerk, parochiekerk gewijd aan Sint-Petrus' Banden, daterend uit 1897, ontworpen door de architect Pierre Cuypers, bevat opalines (soort beschilderd glas) van de kunstschilder Charles Eyck
- Standbeeld van Adriaan Poirters, priester-dichter
- Trouwlaantje, pad waarover bruidsparen zich naar het gemeentehuis en de kerk begeven, uitkomend op De Lind
Monumenten
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:
Kunst in de openbare ruimte
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
Godsdienst
Oisterwijk is van oudsher een rooms-katholieke plaats, reden waarom men er vier parochies aantreft:
- In de woonplaats Oisterwijk:
- Joanneskerk
- Levenskerk (in 2017 opgeheven)
- Sint-Petrus'-Bandenkerk
- In de woonplaats Moergestel:
Begin 2012 heeft het Bisdom 's-Hertogenbosch besloten dat met ingang van 1 januari 2015 de drie parochies in Oisterwijk met die van Moergestel en van Haaren (Parochie Heilige Lambertus) moeten fuseren tot één parochie.
In Oisterwijk is er ook een kerk van de Protestantse Kerk in Nederland.
Kranten en omroepen
Huis-aan-huisbladen:
- Nieuwsklok, verschijnt eenmaal per week (sinds januari 1997, voortzetting van het Kerkklokje dat voor het eerst verscheen in december 1917).
- De Uitstraling, editie Oisterwijk verschijnt vanaf december 2000 iedere 2 weken.
- De Klepperman, verscheen wekelijks tussen maart 1978 en eind 2003.
- De Oisterwijker, verscheen wekelijks tussen mei 1996 en augustus 1998.
Plaatselijke omroepen:
- Lokale Omroepvereniging Voor Oisterwijk (LOVO), lokale televisie voor de woonplaats Oisterwijk. Zorgt buiten de uitzendingen om voor de tekst-tv.
- Moergestel tv (MTV), lokale televisie voor de woonplaats Moergestel, radio voor de gehele gemeente. Deze wordt iedere zondag van 10:00 - 12:00 uur live uitgezonden.
Internet media:
- Oisterwijk Nieuws, lokaal internet medium
Politiek
Gemeenteraad
De gemeenteraad van Oisterwijk bestaat uit 21 zetels. Hieronder staat de uitslag van de verkiezingen van de gemeenteraad per periode:
Gemeenteraadszetels | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Partij | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 |
Gemeente Belangen-PGB | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 6 |
PrO | - | - | 7 | 5 | 5 | 5(3) |
Algemeen Belang | 5 | 6 | 4 | 4 | 6 | 4 |
VVD | 4 | 3 | 3 | 4 | 4(6) | 4 |
CDA | 4 | 4 | 4 | 4 | 2(0) | 2 |
Oisterwijk Optimaal | - | - | - | - | - | - |
GroenLinks | 1 | 2 | - | - | - | - |
PvdA | 2 | 1 | - | - | - | - |
D66 | 1 | 1 | - | - | - | - |
Fractie De Laat | - | - | - | - | - | 1 |
Fractie Vulders | - | - | - | - | - | 1 |
Totaal | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 | 21 |
- PrO bestaat uit D66, GroenLinks en PvdA
- PGB is vanaf 2010 de nieuwe naam van Gemeente Belangen.
- Oisterwijk Optimaal bestond vanaf 2010, naar de verkiezingen van 2010 niet meer actief.
- De twee Raadsleden van het CDA hebben besloten om per 15 juli 2014, hun lidmaatschap van het CDA op te zeggen. Beide raadsleden zijn lid geworden van de VVD-fractie in Oisterwijk
- Raadslid Jan de Laat praat niet meer over het verleden
- PrO blijft weinig bespaard: oud-wethouder Jan de Laat eist zetel van Ruud van der Star op
- D66 in Oisterwijk nog niet klaar voor solo partij
- D66 Oisterwijk doet - in tweede instantie - toch mee aan de gemeenteraadsverkiezingen
- D66 wil met Jan van Ginneken meedoen aan verkiezingen in Oisterwijk: bom onder PrO
- Progressief'96 kiest partners voor na opsplitsing van Haaren
- Progressief '96 Haaren blijft bij PrO Oisterwijk
- PrO zet Stefanie Vulders uit de fractie: uitlating over corruptie in Oisterwijk ‘onacceptabel’
- Jan de Laat stapt over naar de PGB, maar blijft tot aan de verkiezingen als eenpitter in de raad van Oisterwijk
- Oisterwijkse wethouder met provinciale ambities voor Forum voor Democratie weet nog niet of hij aan kan
blijven
- Wethouder Oisterwijk moet weg vanwege provinciale ambitie voor Forum voor Democratie: ‘Onacceptabel’
College van B en W
Het college van burgemeester en wethouders voert het raadsprogramma van AB, PrO, PGB en CDA uit en bestaat uit de volgende personen:
Burgemeester: Hans Janssen (CDA)
- Stefanie Vatta (PrO)
- Dion Dankers ( PGB )
- Peter Smit (AB) tot 20 April 2020
Bekende inwoners
Geboren
- Joannes van Oisterwijk (1504-1572), pater, heilige en martelaar (een van de negentien Martelaren van Gorcum)
- Adriaan Poirters (1605-1674), priester en dichter
- Anna van Hees (1768-1825), katholieke mystica en mede-oprichtster van een van de eerste congregaties in Nederland
- Elisa Cornelis Unico van Doorn (1799-1882), politicus (onder andere minister en commissaris van de koning in Utrecht)
- Joseph van Lil (1826-1906), Belgisch-Nederlands kunstschilder van portretten en genreschilderijen
- Adriaan van Ierland (1872-1942), komiek
- Maria Roosen (1957), beeldhouwster
- Robèrt van Beckhoven (1961), bakker, patissier en presentator
- Rob Stenders (1965), radio-dj
Woonachtig
- Adriana Back van Asten (1490-1535), adellijk persoon (woonachtig op Kasteel Durendaal)
- Wolfert van Brederode (1495-1548), adellijk persoon (woonachtig op Kasteel
- Emile Verviers (1886-1968), econoom, publicist en NSB'er
- Arnold Meijer (1905-1965), fascistisch politicus en collaborateur
- Krijn Strijd (1909-1983), vredesactivist, hoogleraar theologie en predikant (stond van 1939 tot 1941 in Oisterwijk)
- Henri Louis Felix Marie van Hövell van Wezeveld en Westerflier (1913-2004), burgemeester (onder andere van Oisterwijk van 1952 tot 1965)
- Boy Ecury (1922-1944), verzetsstrijder van Arubaanse komaf (zat onder andere bij Oisterwijkse verzetsgroep)
- Dirk Schouten (1923-2018), econoom
- Piet de Visser (1934), voetbaltrainer, voetbalscout
- Ton Bakkeren (1960), bridgespeler
- Cora van Nieuwenhuizen (1963), politica en minister van Infrastructuur en milieu (2017 - heden)
- Ronnie Reniers (1987), voetballer (als kind gewoond, begon met voetballen bij RKSV Oisterwijk)
Geboren in Moergestel
- Arjan Swinkels (Moergestel, 1984), voetballer
- Danny van Poppel (1993), wielrenner
Trivia
- Tijdens het carnaval heet Oisterwijk Döllekesgat.
- In de tweede helft van de jaren 1950 heeft in Oisterwijk een miniatuurversie bestaan van Rommeldam, de denkbeeldige woonplaats van de stripfiguren Olivier B. Bommel en Tom Poes.
Stedenband
In Duitsland ligt een zusterstad van Oisterwijk. Tot 1 januari 1977 was dat Sprendlingen in de deelstaat Hessen, daarna Dreieich de toen nieuw gevormde gemeente waarin Sprendlingen is opgegaan.
Externe links
- Gemeente Oisterwijk
- Archieven van de gemeente Oisterwijk, Regionaal Archief Tilburg
- Jan de Laat terug als raadslid in Oisterwijk: ‘Klopt wel, deugt niet’
- van D66 in Oisterwijk op losse schroeven: stemmen staken op ledenvergadering
- D66 Oisterwijk doet - in tweede instantie - toch mee aan de gemeenteraadsverkiezingen
- PrO zet Stefanie Vulders uit de fractie: uitlating over corruptie in Oisterwijk ‘onacceptabel’
- Jan de Laat stapt over naar de PGB, maar blijft tot aan de verkiezingen als eenpitter in de raad van Oisterwijk
- Partij van Oisterwijkse wethouder met provinciale ambities voor Forum voor Democratie weet nog niet of hij aan kan blijven
- Wethouder Oisterwijk moet weg vanwege provinciale ambitie voor Forum voor Democratie: ‘Onacceptabel’
- Sjef Verhoeven lijkt de droomkandidaat voor Oisterwijk, maar wil de Goirlenaar wel weer wethouder worden?
Noot
|
Plaatsen in de gemeente Oisterwijk | ||
---|---|---|
Dorpen en gehuchten: Heukelom · Moergestel · Oisterwijk |
Gemeenten in de provincie Noord-Brabant | ||
---|---|---|
Alphen-Chaam · Altena · Asten · Baarle-Nassau · Bergeijk · Bergen op Zoom · Bernheze · Best · Bladel · Boekel · Boxmeer · Boxtel · Breda · Cranendonck · Cuijk · Deurne · Dongen · Drimmelen · Eersel · Eindhoven · Etten-Leur · Geertruidenberg · Geldrop-Mierlo · Gemert-Bakel · Gilze en Rijen · Goirle · Grave · Haaren · Halderberge · Heeze-Leende · Helmond · 's-Hertogenbosch · Heusden · Hilvarenbeek · Laarbeek · Landerd · Loon op Zand · Meierijstad · Mill en Sint Hubert · Moerdijk · Nuenen, Gerwen en Nederwetten · Oirschot · Oisterwijk · Oosterhout · Oss · Reusel-De Mierden · Roosendaal · Rucphen· Sint Anthonis · Sint-Michielsgestel · Someren · Son en Breugel · Steenbergen · Tilburg · Uden · Valkenswaard · Veldhoven · Vught · Waalre · Waalwijk · Woensdrecht · Zundert |