Nederhop

Toen eind jaren 70, begin jaren 80 hiphop en rap in de Verenigde Staten populair werden, probeerden enkele artiesten in Nederland en België ook rapsingles uit te brengen. Veel van deze eerste Nederlandstalige rapsingles waren komisch van aard, zoals Poopeloo (1980) van De Gantwerp Rappers en De Scratchin' Zwaantjes (1984) van Urbanus. Het eerdere Ik ga weg Leen van Dingetje (1977) was weliswaar geïnspireerd door Cocaine in My Brain van Dillinger, maar moet toch aangemerkt worden, omdat alleen het refrein gezongen werd – de rest van het nummer werd ritmisch gesproken. Dit soort nummers werden wel hitjes in België, maar werden niet serieus genomen en sukkelden al gauw terug weg in de vergetelheid. In 1980 haalde "Repper de klep", een Nederlandse versie van de internationale raphit "Rap-O Clap-O", de 38e plaats in de Nederlandse top-40. De rapper was de 13-jarige "Danny Boy". In datzelfde jaar bracht dezelfde Danny Boy de track "Diskomix" uit, met vermoedelijk de eerste niet-gecoverde Nederlandstalige rap op plaat die serieus was bedoeld.[3] In 1983 kwam de LP "Electric Boogie dance instructies from the specialists Alex and the city crew" uit (E. Starink, M. Roos en A.v. Oostrom), waar op kant twee de dansinstructies in het Nederlands werden gerapt. Een andere zeer vroege Nederlandstalige rapgroep was FURN die "Nederland heeft de beat" op vinyl uitbracht in 1984.[4]

In Nederland ontstond een eerste generatie artiesten, ook bekend als de grondleggers, die zich al vroegtijdig bezighielden met hiphop in Nederland. De artiesten van de eerste generatie waren voornamelijk actief tussen 1980 en 1995 en schreven hun teksten in het Engels. Bekende namen zijn onder andere LTH, Deams, Cane, Extince en Yukkie B, maar ook 24K, Skate the Great, Def Rhymz, KayLC, Duvel, E-Life, Postmen en U-Niq. Vooral de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Eindhoven en Breda stonden hier centraal.

In 1986 volgden de eerste commerciële successen: Extince bracht zijn eerste grammofoonplaat uit (de 7-inchplaat Rap Around The Clock) en het rapduo MC Miker G & DJ Sven bereikte met hun 12-inchplaat Holiday Rap in 34 landen een nummer 1-positie in de hitlijsten. In 1987 hadden Spaan en Vermeegen een nr 14 notering met de satirische rap Koud He.

Rondom 1984 rapte Blonnie B in het nederlands in het ondergronds circuit, maar dit werd niet opgenomen op plaat. De Amsterdamse groep Osdorp Posse stond eind jaren 80 werkelijk aan de basis van de Nederlandstalige rap.[1] Def P, de voorman van de rapgroep Osdorp Posse, vertaalde voor vrienden die het Engels niet zo goed beheersten als hij, de teksten van Amerikaanse hiphop in het Nederlands. Het letterlijk omzetten van clichés leverde daarbij een komisch effect op. Hiermee was het begrip "nederhop" geboren.

Waar in het begin van de nederhop de Amerikaanse hiphop nog populairder was onder artiesten en publiek, begonnen steeds meer artiesten te rappen in het Nederlands, zodat ze hun boodschap beter konden overdragen. Het Eindhovense label Djax voorzag vanaf begin jaren 90 de nederhop van een belangrijke impuls door een groot aantal underground-artiesten te promoten door ze de mogelijkheid te geven albums uit te brengen en verschillende "Posse"-verzamelalbums uit te brengen. Zo werden bands als Vaardigheid, Dr. Doom, West Klan, White Wolf, Maasstraat en de Spookrijders door middel van deze verzamelaars gelanceerd. Ook werd nederhop door deze groepen gecombineerd met heavy metal (Nembrionic en de Osdorp Posse) en reggae (Maasstraat Mannen, Postmen).

In Amerika ontstond aan het einde van de jaren 1980 binnen de hiphop de stroming alternatieve hiphop, waarbinnen de groepen niet conform waren aan het traditionele stereotype van de hiphop en rap zoals gangsta, bass en hardcore rap. Ze werden daarentegen beïnvloed door funk en rock, maar ook jazz, soul, reggae en zelfs folk.

Extince, een rapper uit Noord-Brabantse Oosterhout, bracht binnen dit genre in 1995 de single Spraakwater uit. Geen label in Nederland wilde de single aanvankelijk uitbrengen, waardoor Extince samen met Kees de Koning de single zelf besloot uit te brengen. Het werd het eerste wapenfeit van het label Top Notch, tegenwoordig het toonaangevende hiphop-label van Nederland.[5] De single werd een groot succes en bleek later voor veel rappers een belangrijke factor te zijn om hun eigen vorm te vinden binnen de Nederlandse rap.[5] Aan de andere kant kwam er ook felle kritiek uit de scene, die vonden dat Extince makkelijk wilde scoren. Zo bracht Osdorp Posse het nummer Braakwater uit, wat het startschot was van de lange ruzie tussen Extince en de Amsterdamse rap-groep.[6]

In 1998 bracht Extince vervolgens zijn debuutalbum Binnenlandse Funk uit, dat tegenwoordig door velen wordt gezien als een klassieker binnen de nederhop. Op deze plaat staat onder andere een disstrack naar Osdorp Posse genaamd Kaal of Kammen.[6] Datzelfde jaar maakte de rapper Brainpower zijn eerste stappen binnen de nederhop door de Grote Prijs van Nederland in de categorie r&b/hiphop te winnen.[7]

De 21e eeuw brak aan en er kwam een stroom van nieuwe muziek. Brainpower bracht in 2001 zijn debuutalbum Door Merg & Brain uit. De plaat, waarop de rapper zijn kwetsbare kant laat zien, werd goed ontvangen waardoor Brainpower in een klap bekend werd binnen de muziekindustrie. De singles Je Moest Waarschijnlijk Gaan, waar hij vertelt over de zelfmoord van zijn beste vriend, en De Vierde Kaart, dat gaat over liefdesverdriet, waren tekenend voor de plaat.[7]

De Grote Prijs van Nederland 2001 werd sterk bezet op nederhop-gebied. De Almerenaar Raymzter wist de finale te winnen, maar ook D-Men (o.a. Lange Frans en Baas B) en Opgezwolle (Sticky Steez, Dippy Delic en Phreako Rico) namen ook deel aan de competitie. Opgezwolle uit Zwolle werd de eerste rapgroep uit het oosten van Nederland die Nederlandse aandacht kreeg. In hetzelfde jaar brachten ze op eigen kracht het album Spuugdingen op de mic uit, waar toen ook al de jonge rapper Typhoon te horen was.

Rapgroep DAC met onder andere Jiggy Djé, Diggy Dex en Wudstik, 2004.

In 2002 bracht de De Amersfoortse Coöperatie, afgekort DAC, hun debuutalbum Didactici uit. De groep bestond onder andere uit Jiggy Djé, Grootmeester Jan, Diggy Dex en Wudstik. Dit album werd in eigen beheer uitgebracht, via landelijke internetsites gepromoot en door de leden zelf naar verkooppunten in het hele land gebracht. Hierdoor was de cd in korte tijd uitverkocht. Ook bereikte de groep in dat jaar de finale van "Het Geheim van Utrecht". In de finale werd zowel de publieksprijs als de juryprijs gewonnen. Dit leidde ertoe dat DAC werd gekwalificeerd voor de Grote Prijs van Nederland. In de finale van de Grote Prijs van Nederland won DAC de publieksprijs.[8]

Raymzter maakte vervolgens naam door freestylebattles te winnen en in 2003 zijn debuutalbum Rayalistisch uit te brengen. De rapper stond bekend om zijn maatschappijkritische raps, rauwheid en vindingrijke metaforen.[9] Op het album staat onder andere het nummer Kutmarokkanen??! (uitgebracht in 2002), waarmee Raymzter als Marokkaanse rapper veel media-aandacht krijgt. De titel is een verwijzing naar een verbale uitglijder door toenmalig Amsterdams wethouder Rob Oudkerk.[9]

Rond 2003/2004 ontstond er tussen de twee toprappers van het moment, Brainpower en Extince, een ruzie. Extince bracht op zijn album 2e Jeugd (2004) de disstrack Doorgaan uit, waarin hij uithaalt naar Brainpower. Hij verwijt Brainpower dat hij te veel de commerciële kant op ging.[10] Brainpower, die commercieel succesvoller was dan Extince en nederhop op geheel eigen, authentieke wijze groot en breed geaccepteerd maakte[11], reageerde snel met het nummer Ghostbusters.[10][12]

Ondertussen ontstond er in en rondom Zwolle een bloeiende hiphopscene, waar Opgezwolle een centrale positie inneemt. Andere acts uit die omgeving waren Kubus, Typhoon, Blaxtar en Jawat!.[13] In 2003 kwam via Top Notch vervolgens het album Vloeistof uit, waarna Kubus in 2004 zijn album Buitenwesten uitbracht met gastbijdrages van de gehele Zwolse hiphopscene. In 2004 startte ook de inmiddels legendarische "Buitenwesten Tour", een tour waar Opgezwolle, Kubus, Typhoon, Jawat! en ook DuvelDuvel aan meededen. Het leverde in het gehele land volle zalen op en staat tegenwoordig bekend als een van de beste nederhopshows ooit.[14]

Zwolle begon de hiphopscene te domineren. In 2006 bracht Opgezwolle hun derde album Eigen Wereld uit, waarna Typhoon zijn langeverwachte debuut Tussen licht en lucht een jaar later uitbracht. Eigen Wereld bereikte de vierde plek in de Album Top 100, de hoogste hitnotering voor een Nederlands hiphop album[15] tot in 2013, toen de supergroep Great Minds de tweede plek behaalde.[16] Jiggy Djé van de rapgroep DAC bracht tevens dat jaar zijn debuutalbum Noah's ark uit op zijn eigen gelijknamige label Noah's Ark.[17] Hiermee vormde hij de eerste serieuze concurrent van Top Notch. Daarnaast brachten DAC-leden Diggy Dex, Grootmeester Jan en Wudstik allemaal een solo-project uit, waarna DAC op inactief kwam te staan. 2007 was het jaar dat de groep Opgezwolle uit elkaar ging. Sticky Steez bracht vervolgens samen met Delic zijn soloalbum Fakkelteit uit.

Winne, Sticky Steez en Jiggy Djé vormde de supergroep Great Minds in 2013.

Brainpower ontving in 2008 als eerste alternatieve hiphop act een gouden plaat voor zijn album Verschil moet er zijn uit 2002.[18] De Eindhovense rapper Fresku bracht dat jaar het nummer Brief aan Kees uit. Het nummer was gericht aan Kees de Koning, de labelbaas van Top Notch. In de muzikale open brief levert Fresku kritiek op de nederhopscene, waar de straatrap de boventoon begon te voeren.[19] Rappers als Kempi waren op dat moment populair in Nederland. De Koning was onder de indruk van het nummer en nam contact op met Fresku, waarna Fresku in 2009 een contract tekent bij Top Notch. Zijn eerste single Twijfel, waarin hij zijn breekbare kant toont, werd goed ontvangen.[19]

Vanuit Zwolle kwam er in 2009 weer geluid. Rappers Sticky Steez, Phreako Rico, James en Typhoon vormde de rapgroep Fakkelbrigade en brachten hetzelfde jaar het album Colucci Era uit.

In 2013 sloegen de rappers Sticky Steez, Jiggy Djé en Winne hun handen ineen en vormden de supergroep Great Minds. Ze brachten het album Great Minds uit, die op de tweede plaats in de Album Top 100 binnen kwam.[16] Dit was nog nooit gebeurd bij een alternatieve nederhopplaat. Tot 2013 was het album Eigen Wereld van Opgezwolle het album met de hoogste hitnotering.

Typhoon bracht na zeven jaar zijn tweede album uit genaamd Lobi Di Basi. Lobi Da Basi werd door het Nederlandse muziektijdschrift OOR verkozen tot het op een na beste album van 2014. Niet eerder eindigde een Nederlandse plaat zo hoog in hun jaarlijst.[20] Daarnaast ontving Typhoon eind mei 2015 een gouden plaat voor het album. Het album werd in minder dan één jaar meer dan 20.000 keer verkocht. Een aanzienlijk deel hiervan waren fysieke cd's en vinylplaten, geen downloads via internet.[21]

De rappers Sticky Steez en Phreako Rico vierden in 2016 het vijftienjarig actief zijn in de nederhop met een boxset van al hun oude albums en de re-release van de Opgezwolle albums op vinyl.[22] Op 9 december 2016 gaven Sticks, Rico en Typhoon vervolgens het grootste Nederlandse hiphopconcert uit de geschiedenis. De drie uur durende show werd gegeven in de Ziggo Dome Amsterdam.[23]

Gers Pardoel, een poprapper.

Pop-rap, ook bekend als hip pop, is een is een combinatie van hiphop muziek en popmuziek met de voorkeur voor melodieuze zang en catchy deuntjes.

In de 21e eeuw werd de nederhop in Nederland geaccepteerd, ook door het grote publiek. Er kwamen rappers bij die commerciëler ingesteld waren. Het bekendste voorbeeld hiervan is de rapgroep De Jeugd van Tegenwoordig, die vanaf 2005 hit na hit had in zowel Nederland als in België.[25] Andere voorbeelden zijn Ali B met zijn label SPEC Entertainment, Dio, Sef van de Flinke Namen, Lange Frans & Baas B en Gers Pardoel.

Amsterdamse groep Zwart Licht, 2012.

Grime is een muziekstroom uit Engeland, Londen. Het is een voortvloeisel van jungle en UK garage die in de jaren 2000 populair werd.

DJ Gomes stond aan de wieg van grime in Nederland toen hij begin van de 21e eeuw 'Oi' organiseerde, een grimefeest wat tijdens Bassline in de kleine zaal van de Amsterdamse Paradiso plaatsvond.[26] De Rotterdamse groep NoizBoiz wordt gezien als de grondlegger van de Nederlandse grime.[26] Zwart Licht, een hiphopgroep uit Amsterdam, gaf de grime in Nederland vervolgens meer bekendheid met hun debuutalbum Bliksemschicht, dat in 2009 uitkwam. De plaat was een combinatie van hiphop en grime. In hetzelfde jaar won het Amsterdamse duo Dret & Krulle, dat sterk geïnspireerd was door de grime, de finale van de Grote Prijs van Nederland en bracht tevens het grime album Newskool MC's uit.[26]

De grime verdween vervolgens van de radar, iets wat de Nederlandse grime artiesten niet erg vinden: "Het is ook niet erg. Het is bedoeld voor de underground. Het is altijd heel puur geweest en als het commercieel wordt, wordt het fluffy," aldus Akwasi, lid van de rapgroep Zwart Licht.[26]

Met de Amsterdamse rapper Sevn Alias kwam er weer grime in de Nederlandse muziekwereld. Voor het nummer Mandem uit 2016 werkte hij samen met de Engelse grime-rapper JB Scofield. Mandem werd zowel nationaal als internationaal goed ontvangen en kwam terecht op de prestigieuze grime-playlist 'Grime Shutdown'.[27] Op zijn debuutalbum Trap Grammy (2016) maakte hij vervolgens samen met Akwasi het grime-nummer Who Dat.

Trap ontstond in de vroege jaren van de jaren 2000 in het zuiden van de Verenigde Staten. Trap is oorspronkelijk straattaal voor een plek waar drugs werd gehandeld (the trap). In deze muziekstroom gaat het daarom vaak over het verhandelen van drugs.[28]

Het label Rotterdam Airlines richt zich voornamelijk op trap.[29] Rapper Sevn Alias sloot zich aan bij het label en bracht verschillende mixtapes uit, waarna in 2016 zijn debuutalbum Trap Grammy verscheen. Daarnaast bracht het label artiesten als Kevin en Jairzinho.

Rappers

• Hef (vanaf 2015)
• Ibra
• Jairzinho
• Josylvio
• Kevin
• Sevn Alias

De Amsterdamse groep SBMG.

Rond 2014 stond er een nieuwe groep rappers op die bekendstaat als de 'socialmediageneratie'.[30] De stijl van deze nieuwe generatie is een combinatie van rap, mainstream pop, kleurrijke r&b, afrobeat, speelse dancehall en Caribische beats.[31][32][33][34] Het wordt gekenmerkt door de melodieuze hooks in de beats[35] en de aanstekelijke refreintjes[30] die vaak worden gezongen met Auto-Tune. Hierdoor wordt de muziek vaak gebruikt als clubmuziek. Het wordt de 'social media generatie' genoemd omdat deze muziek vaak honderdduizenden views op Youtube aantikken.[30] Minder dan driehonderdduizend views wordt volgens een van de bekendste rappers van deze generatie, Lil' Kleine, gezien als een flop.[30]

De generatie kreeg vorm in 2015 toen Top Notch labelbaas Kees de Koning de nieuwste generatie rappers samenbracht op Schiermonnikoog. De groep bestond uit onder andere de opkomende rappers Ronnie Flex, Jonna Fraser, Lil' Kleine, Bokoesam, SFB, Frenna, Def Major en producer Jack $hirak.[36] In tien dagen werd het album New Wave geschreven en geproduceerd. Op het album staan onder andere de monsterhits Drank & Drugs, Investeren in de Liefde en Zeg Dat Niet, die allemaal meerdere keren platina gingen.[37] De groep, onder de naam New Wave, gaf vervolgens in april 2015 hun albumrelease in het Amsterdamse Paradiso.[38] Het collectief won uiteindelijk de Popprijs 2015 voor de belangrijkste bijdrage aan de Nederlandse popmuziek. Op dat moment was het album met meer dan 60 miljoen luisterbeurten het meest gestreamde album van 2015 op Spotify. Op Youtube stond de teller van alle losse nummers op dat moment (mei 2016) op 80 miljoen.[39]

De nummers van het album New Wave gingen stuk voor stuk goud, waarna het album zelf in augustus 2015 de status van gouden album kreeg. Ondertussen brachten de rappers van New Wave ook solo-albums uit. In 2015 brachten Jonna Fraser en SFB albums uit waar singles op stonden die later de gouden status bereikten. Daarnaast kwamen de rapgroepen Broederliefde uit Rotterdam en SBMG uit Amsterdam ook met albums. Begin 2016 kwam de tevens uit Amsterdam komende Lil' Kleine zijn debuutalbum WOP! uit. Het album verkocht in twee maanden meer dan 40.000 stuks waardoor deze toen al de platina status bereikte.[40]

2016 werd daarnaast het jaar van Broederliefde. De groep bracht hun album Hard Work Pays Off 2 uit, die binnen kwam op de eerste plek in de Nederlandse Album Top 100.[34]

Cilvaringz met de Wu-Tang Clan in 2004.

Veel Nederlandse rappers hebben door de jaren heen met grote rappers uit onder andere Amerika gewerkt. Cilvaringz kwam in 1997 in aanraking met de Wu-Tang Clan tijdens een optreden in Amsterdam en werd later lid van de Wu-Tang Killa Beez. Hij werd de eerste Europeaan die zich bij de Wu-Tang Clan aansloot. Cilvaringz werkte onder andere samen met RZA, Raekwon, Ghostface Killah, Method Man, Masta Killa, Killah Priest, GZA, Killarmy, Pharrell Williams en Ne-Yo. Ook ging hij tussen 2004 en 2005 op tournee samen met Raekwon en onder andere de Nederlandse rapper Salah Edin.[46] In 2015 was hij verantwoordelijk voor het concept en de productie van het duurste hiphop album ooit Once Upon a Time in Shaolin van de Wu-Tang Clan. Het album werd voor twee miljoen euro verkocht aan Martin Shkreli.[47]

In 2002 werkte Brainpower samen met Nas om de remix van het nummer One Mic te maken. Het nummer kwam vervolgens uit in Nederland en België.[7]

Kempi maakte in 2009 samen met de Outlawz (rappers: E.D.I. Mean en Young Noble), de oude groep van 2Pac, een remix van het nummer Revolutie. Het nummer kwam te staan op zijn Mixtape 3.2 du Evolutie van 'N Nigga. Een jaar later bracht hij Du Gangsta Tape: It's Official uit, waar het nummer The Light samen met Layzie Bone (van Bone Thugs-n-Harmony) op stond.[48] In 2016 werd bekend dat Kempi samenwerkte met de Amerikaanse producer The Alchemist. Het resultaat was de ep Rap 'n Glorie, waar onder andere de single Ik wil Nikes op staat.[49]

Ook de Tuindorp Hustler Click uit Amsterdam kwam in contact met de Outlawz en brachten in 2010 een bezoek aan 101Barz, waar Rocks en RB Djan een sessie deden samen met de rappers van de Outlawz.[50]

De Zoetermeerse rapper Mr. Probz is door zijn Engelstalige muziek in contact gekomen met verschillende grote Amerikaanse artiesten. Zo werkte hij onder andere met Joe Budden, The Game en stond hij in 2014 op het album Animal Ambition van 50 Cent.[51]

In 2002 kwam de Amsterdamse wethouder Rob Oudkerk in opspraak, omdat hij tijdens een gesprek met burgemeester van Amsterdam Job Cohen de term 'kutmarokkanen' gebruikte. Hij bedoelde hiermee de jongeren van Marokkaanse afkomst die voor problemen zorgden in de hoofdstad. Rapper Raymzter gebruikte de term en maakte dat jaar het nummer Kutmarokkanen??!. Hij werd in een klap bekend en werd uitgenodigd voor vele programma's om te spreken over het onderwerp.[52]

Het Amsterdamse duo Lange Frans & Baas B maakte in 2008 het nummer Kamervragen, waarin ze kritische vragen stelden aan de Nederlandse regering. Zo rapten ze over de moord op Pim Fortuyn, de vuurwerkramp in Enschede, de oorlog in Irak en de bouwfraude in Nederland. GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi vond het nummer zo krachtig dat hij minister-president Jan Peter Balkenende officieel vroeg de vragen te beantwoorden.[53] Balkenende wilde niet reageren op het nummer.[54] In 2015 maakte Lange Frans vervolgens het vervolg Kamervragen 2.

• The Next MC (101Barz & BNN) (2012-2013)