Lijst van krijgsgevangenkampen in de Sovjet-Unie tijdens de Tweede Wereldoorlog

Deze lijst bevat de kampen voor krijgsgevangen op het grondgebied van de Sovjet-Unie tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De locaties van het kampbestuur zijn met kampnummers gerangschikt in tabelvorm met links daarvan de hedendaagse steden.

Overzicht

Het kampsysteem

Duitse krijgsgevangen in Moskou, 1944.

De meer dan drie miljoen Duitse krijgsgevangenen in de Sovjet-Unie werden overgebracht naar de doorgangskampen, en daarvandaan naar de individuele krijgsgevangenenkampen getransporteerd. Een krijgsgevangenenkamp had een hoofdlocatie met een hoofdkwartier van het kampadministratie en subkampen die administratief verbonden (maximaal 25 subkampen per hoofdlocatie) waren.

Uit de informatie van de voormalige krijgsgevangenen die waren vrijgelaten en teruggekeerd naar (West)-Duitsland, werden 216 kampbesturen met hun respectieve administratieve nummers en 2454 afzonderlijke kampen achterhaald. Daarnaast waren er 166 arbeidsbataljons van het Rode Leger en 159 krijgsgevangenziekenhuizen en opvangcentra geregistreerd met hun administratieve nummers. Daarnaast werden de landinwaarts gebouwde kampen verplaatst vanwege de wederopbouw na de bevrijding en naar het westen verplaatst – zo bijvoorbeeld het kamp 126, in Sjadrinsk opgericht in 1943.

De regionale structuur van de krijgsgevangenenkampen

Economische zoneAantal
kampbesturen
Aantal
losse kampen
Centrale regio50655
Noordwestelijke regio15153
Noordelijk regio05038
Westelijke regio30315
Zuidelijke regio34515
Wolgaregio16135
Noordelijke Kaukasus12129
Transkaukasië11116
Oeral27281
West-Siberië06054
Zuidelijk Centraal-Azië03013
Kazachstan07050
Oost-SiberiëGeen krijgsgevangenenkampen ontdekt.
Federaal District Verre Oosten
Noord-Siberië /Noordoostelijke regio
Totaal2162.454

Tabellen

Centrale regio


Ivanovo
Woikowo
Kinesjma
Michailowo
Kaart 1: oblast Ivanovo. Woikowo lag 25 kilometer ten zuidwestelijk van de stad Ivanovo. Michailowo lag 40 kilometer ten zuidoostelijk van Kinesjma.

Nizjni Novgorod
Oranki
Kaart 2: Oblast Nizjni Novgorod. Oranki ligt 45 kilometer zuidwestelijk van de stad Nizjni Novgorod.

Josjkar-Ola
Schora
Kaart 3: republiek Mari El. Schora ligt 90 kilometer oostzuidoost van Josjkar-Ola, aan de gelijknamige rivier. Het is een stadsdeel van Manyet.

Jaroslavl
Berendejewo
Kaart 4: Oblast Jaroslavl. Berendejewo ligt 125 kilometer zuidwestelijk van de stad Jaroslavl.

In de centrale regio bestonden 50 kampbesturen met 655 losse kampen. Die lagen in het Europese deel van het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
027Krasnogorsk
035Lebedjanski
041Ostasjkov
048Woikowo (kaart 1)
053Aleksin
058Temnikov
064Morsjansk
074Oranki (kaart 2)
082Voronezj
095Oesmanski
101Kirov
107Kaloega
117Nizjni Novgorod
145Koersk
160Soezdal
165Vjazniki
171Schora (kaart 3)
178Rjazan
185Michailowo (kaart 1)
188Tambov
190Vladimir
216Vysjni Volotsjok
218Smolensk
221Oeglitsj
252Beschizki, Stadtrajon in Brjansk
259Rybinsk (Schtscherbakow)
263Orjol
276Jaroslavl
282Berendejewo (kaart 4)
307Kirov
320Koelebaki
323Toela
324Ivanovo
326Brjansk
327Oenetsja
384Tver
388Novomoskovsk
395Tver
399Penza
401Jartsevo
406Orjol
435Chovrino
452Oeglitsj
453Moskou
454Rjazan
463Alatyr
465Mozjaysk
466Toesjino
467Ljublino
469Dzerzjinsk

Noordwestelijke regio

In de noordwestelijke regio bestonden 15 kampbesturen met 153 losse kampen. Die lagen in het Europese deel van het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
120Petrozavodsk
157Boksitogorsk
166Pitkjaranta
212Segezja
213Swirstroi, s. Lodejnoje Pole
219Antropschino, deel van Kommoenar
254Sint-Petersburg
270Borovitsji
285Velikieje Loeki
322Slantsy
339Sint-Petersburg
343Pskov
363Moermansk
447Poedozj
448Montsjegorsk

Noordelijke regio

Nr.Steden met kampbestuur
150Grjazovets
158Vologda
193Sokol
211Archangelsk
437Tsjerepovets

Westelijke regio

In de westelijke regio bestonden 30 kampbesturen met 315 losse kampen. Die lagen in de landen Estland, Letland, Litouwen en Wit-Rusland evenals de Russische exclave Oblast Kaliningrad (Königsberg).

Nr.Steden met kampbestuur
056Babroejsk
057Klaipėda (Memel)
135Achtme, hedendaags een deel van Kohtla-Järve
168Minsk
183Borisov
184Šilutė (Heydekrug)
189Homel
195Vilnius (Wilna)
266Jelgava (Mitau)
271Vitebsk
277Riga
279Kiviõli
281Vawkavysk
284Brest
286Tallinn (Reval)
287Valga (Walk)
289Kohtla-Järve
291Ogre (Oger)
292Daugavpils (Dünaburg)
294Šiauliai (Schaulen)
296Kaunas (Kauen)
311Mahiljow (Mogilew)
317Riga
331Tartu (Dorpat)
349Liepāja (Libau)
350Riga
393Narva
410Baranavitsjy
445Majowka (Georgenburg)
533Bagrationovsk (Pruisisch Eylau)

Zuidelijke regio

In de zuidelijke regio bestonden 34 kampbesturen met 515 losse kampen. Die lagen in de landen Oekraïne en Moldavië.

Nr.Steden met kampbestuur
062Kiev
100Zaporizja
110Korosten
125Lysytsjansk
Krijgsgevangenkamp 126 Mykolajiv
134Soemy
136Poltava
144Loehansk
149Charkov
159Odessa
177Tsjernihiv, later Stalino
198Chisinau
217Kramatorsk
232Stryi
241Sebastopol
242Horlivka
253Vinnytsja
256Krasnyj Loetsj
275Lviv (Lemberg)
280Donetsk
299Simferopol
304Ivano-Frankivsk (Stanislau)
306Shepetivka
315Kamjanske
414Berezan'
415Charkov
417Dnipro
424Melitopol, eerder Naltsjik
460Dnjepropetrovsk
470Dovzjansk
471Makijivka
472Horlivka
473Donetsk
474Loehansk

Wolgaregio

In de Wolgaregio bestonden 16 kampbesturen met 135 losse kampen. Die lagen in het Europese deel van het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
050Frolovo
097Jelaboega
108Wolgograd
119Kazan
123Oerjoepinsk
137Volsk
163Frolovo
204Astrachan
215Oeljanovsk
234Samara
238Saratov
265Volsk
338Atkarsk
361Wolgograd
362Wolgograd
368Engels

Noordelijke Kaukasus

In de Noordelijke Kaukasus bestonden 12 kampbesturen met 129 losse kampen. Die lagen in het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
147Georgiejevsk
148Krasnodar
182Sjachty
228Vladikavkaz (Ordzjonikidze)
237Grozny
251Rostov aan de Don
356Taganrog
379Machatsjkala
421Rostov aan de Don
424Naltsjik, later Melitopol
430Novotsjerkassk
475Rostov aan de Don

Transkaukasië


Tbilisi
Molotowo
Kaart 5: Georgië. Molotowo (vermeld als imeni Molotova = Molotowo genaamd) ligt 60 kilometer ten westzuidwesten van Tbilisi, in de buurt van Tsalka

In het Transkaukasië bestonden 11 kampbesturen met 116 losse kampen. Die lagen in het hedendaags Armenië, Azerbeidzjan en Georgië, evenals in het door Georgië opgeëist Abchazië.

Nr.Steden met kampbestuur
115Jerevan
146Otsjamtsjyre
181Roestavi
223Gəncə
236Tbilisi
328Sumqayıt
441Molotowo (kaart 5)
442Salyan
444Mingəçevir
461Soechoemi
518Tkiboeli (plaats)

Oeral


Ryabovo
Izjevsk
Kaart 6: Oedmoertië. Ryabovo lig 70 kilometer ten westen van Izjevsk.

In de regio Oeral bestonden 27 kampbesturen met 281 lossen kampen. Die lagen in het Europese deel van het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
068Tsjeljabinsk
075Ryabovo (kaart 6)
084Asbest
102Magnitogorsk
130Asja
153Nizjni Tagil
180Kysjtym
197Toerinsk
200Alapajevsk
207Perm
235Novotroitsk
245Nizjni Tagil
260Orsk
313Degtjarsk
314Asbest
318Novaja Ljalja
319Oefa
346Kizel
366Borovsk, stadsdeel van Solikamsk
369Orenburg (Orenburg)
371Izjevsk
376Krasno-oeralsk
377Jekaterinenburg
476Degtjarsk
504Karpinsk
523Rezj
531Jekaterinenburg

West-Siberië

Er bestonden 6 kampbesturen met 54 lossen kampen. Die lagen in het Aziatische deel van het hedendaags Rusland.

Nr.Steden met kampbestuur
093Tjoemen
199Novosibirsk
503Kemerovo
511Roebtsovsk
525Novokoeznetsk
526Jurga

Zuidelijk Centraal-Azië


Kyzyl-Kyya
Kaart 7: Kirgizië. Kyzyl-Kyya ligt 60 kilometer zuidwestelijk van .

In dit gebied bestonden 3 kampbesturen met 13 losse kampen. Die lagen in het hedendaags Kirgizië en Oezbekistan.

Nr.Steden met kampbestuur
288Bekobad
386Tasjkent
387Kyzyl-Kyya (kaart 7)

Kazachstan


Tasjkent
Pachta Aral
Kaart 8: Oezbekistan. Dat is in het gelegen Kazachstan Pachta Aral (ca. 80 kilometer zuidwestelijk van Tasjkent), bestaat uit verschillende kleine nederzettingen, twee aan de zuidwestelijke rand van Ilyich, andere noordelijk tot zes kilometer verderop.

Er bestonden 7 kampbesturen met 50 losse kampen. Die lagen in het hedendaags Kazachstan.

Nr.Steden met kampbestuur
029Pachta Aral (kaart 8)
040Alma-Ata
045Öskemen
099Karaganda
222Aqtöbe
330Astana
347Ridder

Literatuur

  • Erich Maschke (Hrsg.): Zur Geschichte der deutschen Kriegsgefangenen des Zweiten Weltkrieges. Gieseking, Bielefeld 1962–1977. Die Bände 2 bis 8 (Band 5 in drei Teilbänden) und das 1. Beiheft befassen sich mit den Kriegsgefangenen in der Sowjetunion; die Angaben beziehen sich auf Heimkehreraussagen, die in erheblichem Umfang in den 1940er- bis 1960er-Jahren systematisch gesammelt und ausgewertet wurden.
    • Bd. 2: Diether Cartellieri: Die deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion. Die Lagergesellschaft. Eine Untersuchung der zwischenmenschlichen Beziehungen in den Kriegsgefangenenlagern. 1967.
    • Bd. 3: Hedwig Fleischhacker: Die deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion. Der Faktor Hunger. 1965.
    • Bd. 4: Werner Ratza: Die deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion. Der Faktor Arbeit. 1973.
    • Bd. 5: Kurt Bährens: Deutsche in Straflagern und Gefängnissen der Sowjetunion. 1965 (3 Bände).
    • Bd. 6: Wolfgang Schwarz: Die deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion. Aus dem kulturellen Leben. 1969.
    • Bd. 7: Kurt W. Böhme: Die deutschen Kriegsgefangenen in sowjetischer Hand. Eine Bilanz. 1966.
    • Bd. 8: Gert Robel: Die deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion. Antifa. 1974.
    • Beiheft 1: Michael Beck: Tagebuch aus sowjetischer Kriegsgefangenschaft 1945–1949. 1967.
  • Orte des Gewahrsams von deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion (1941–1956): Findbuch, Stiftung Sächsische Gedenkstätten, Dresden, 2010. ISBN 978-3-934382-22-0
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.