Samara (stad)

In 1361 wordt in de Russische kronieken voor het eerst melding gemaakt van een nederzetting nabij de bocht in de Wolga waaraan nu Samara ligt. Op een Venetiaanse kaart van de Wolga uit 1367 staat de aanlegplaats Samar vermeld, evenals op een Italiaanse kaart uit 1459. Op bevel van tsaar Fjodor I werd in 1586 op een heuvel op de linkeroever van de Wolga een fort gesticht, dat onder andere dienstdeed als douanepost en de naam Samarski gorodok kreeg. Het fort was in 1636 1,7 kilometer lang en 350 meter breed.

In 1688 werd de grenspost een stad die zich tot een belangrijk centrum van handel met het oosten begon te ontwikkelen. In de 17e een 18e eeuw was Samara tweemaal het toneel van burgeroorlogen: in 1670 viel het met steun van de bevolking in handen van de troepen van Stepan Razin, in 1773 was het de eerste stad die veroverd werd door Jemeljan Poegatsjov.

In 1851 werd Samara een provinciehoofdstad en had het 15.000 inwoners. De regio Samara had in die tijd de grootste graanproductie van het Russische Rijk. De handel bloeide, dagelijks waren er markten op de pleinen van de stad en driemaal per jaar werden er grote meerdaagse jaarmarkten georganiseerd. Ook de industrie kwam op en aan het einde van de 19e eeuw waren er 46 fabrieken in Samara, waar in totaal 2500 arbeiders werkten. De eerste elektriciteitscentrale van Samara werd gebouwd in 1900 en in 1917 telde de stad al 90 industriële bedrijven. De Oktoberrevolutie verliep vreedzaam in Samara, maar in juni 1918 wordt de Sovjetmacht omvergeworpen door vereende inspanning van lokale opstandelingen en witten uit Tsjechoslowakije. Het tijdelijke bestuur dat werd ingesteld, de Comité van Leden van de Constitutionele Raad, hield vier maanden stand, in november 1918 werd de stad heroverd door het Rode Leger.

Vanwege haar gunstige ligging ontwikkelde de stad zich vanaf de jaren 1930 tot een centrum van metaalverwerking (met het Don-bekken en de Oeral als belangrijkste leveranciers) en machinebouw. In 1935 werd Samara ter ere van staatsman Valerian Koejbysjev hernoemd in Koejbysjev. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot aantal industriële bedrijven uit de frontlinie in het westen van Rusland verplaatst naar Koejbysjev; de industriële productie van de stad vervijfvoudigde. Ook de regering en diplomatieke vertegenwoordigingen werden naar Koejbysjev verplaatst, waardoor de stad tijdelijk de facto hoofdstad van de Sovjet-Unie was. Voor opperbevelhebber Stalin werd 37 meter onder de grond een bunker gebouwd.

Na de oorlog bleef de stad zich ontwikkelen en groeide het uit tot een van de belangrijkste industriële, wetenschappelijke en culturele centra van Rusland. Nieuwe theaters en onderwijsinstellingen werden gesticht en de industrie bleef zich uitbreiden.

Samara is een echte industriestad met fabrieken in uiteenlopende sectoren. Sterk vertegenwoordigd zijn de machinebouw, metallurgie, verwerking van olie en gas (Yukos), chemische industrie en levensmiddelenproductie (o.a. Nestlé). Daarnaast kent Samara ruimtevaartindustrie; het in de stad gevestigde bedrijf TsSKB-Progress, produceert onder andere Sojoez-raketten. Vanwege de aanwezigheid van deze strategisch belangrijke sector was Samara (toen nog Koejbysjev geheten) gedurende de Koude Oorlog een gesloten stad. De stad gaf ook haar naam aan een autotype van Lada, te weten de Lada Samara, dat in de fabriek AvtoVAZ in het nabijgelegen Toljatti gemaakt wordt. Bij Toljatti bevindt zich ook de stuwdam die het Samara-stuwmeer vormt.

Samara ligt op de kruising van een aantal spoor-, water- en autowegen en vervult daardoor de functie van belangrijk verkeersknooppunt in de Wolgaregio. De autosnelweg M5 verbindt de stad met Moskou en Siberië, daarnaast zijn er hoofdwegen naar onder andere Saratov, Orenburg en Oeljanovsk. Samara beschikt over een binnenhaven aan de Wolga. Zo'n 30 kilometer ten noordwesten van het stadscentrum ligt de internationale luchthaven Koeroemotsj, het grootste vliegveld van de Wolgaregio en de thuisbasis van de luchtvaartmaatschappij Samara Airlines. Ten oosten van de stad bevindt zich de kleinere regionale luchthaven Smysjljajevka.

Het stedelijk openbaar vervoer wordt uitgevoerd door stadsbussen (68 lijnen), trolleybussen (19 lijnen), trams (24 lijnen), diverse minibusjes (marsjroetnoje taksi) en een metrolijn. De metro van Samara werd geopend in 1987 en telt acht stations. Een uitbreiding naar het westen is al een aantal jaren in aanbouw.

De stad beschikt over meerdere theaters, een filharmonie, een circus en een operatheater, dat de thuisbasis is van een balletgezelschap met nationale bekendheid. Een belangrijke bezienswaardigheid is de bunker van Stalin uit de Tweede Wereldoorlog, waar nu een museum gevestigd is. Daarnaast zijn er enige interessante 19e-eeuwse gebouwen te vinden. Een andere trekpleister is de 50 kilometer lange Wolga-oever, waarlangs een wandelpromenade is aangelegd. Samara kent enkele tientallen orthodoxe kerken, alsmede een katholieke en een lutherse kerk, een synagoge en een grote moskee. Voor sportevenementen kan men terecht in twee sportpaleizen en meerdere stadions.

Samara beschikt over een aantal universiteiten, waarvan de in 1942 gestichte Staatsuniversiteit voor Ruimtevaarttechniek de bekendste en meest prestigieuze is. Een zeer groot deel van de bestuurders van de stad en de regio Samara bestaat uit alumni van deze universiteit. Andere instellingen voor hoger onderwijs in Samara:

• Staatsuniversiteit voor Bouwkunde
• Medische Staatsuniversiteit
• Pedagogische Staatsuniversiteit
• Technische Staatsuniversiteit
• Staatsuniversiteit van Samara
• Staatsacademie voor Vervoerskunde

Krylja Sovetov Samara is de professionele voetbalclub van Samara. De club speelde meerdere seizoen op het hoogste Russische niveau, de Premjer-Liga.

Samara is speelstad bij het WK Voetbal 2018. De wedstrijden worden gespeeld in de Cosmos Arena. Krylja Sovetov Samara zal hier eveneens gaan voetballen.

• Justas Vincas Paleckis (1942), Litouws politicus
• Asjat Saitov (1965), wielrenner
• Aleksej Tichonov (1971), kunstschaatser
• Andrej Zintsjenko (1972), wielrenner
• Dmitri Sjoekov (1975), voetballer
• Aleksandr Jefimkin (1981), wielrenner
• Vladimir Jefimkin (1981), wielrenner
• Vladimir Isajtsjev (1986), wielrenner
• Artoer Joesoepov (1989), voetballer
• Anastasija Pavljoetsjenkova (1991), tennisspeelster

• Samarra, een stad in Irak.

• Foto's van Samara:
• Stadsplattegrond

Zie de categorie Samara van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Steden in de oblast Samara
Bestuurlijk centrum: Samara Kinel · Neftegorsk · Novokoejbysjevsk · Oktjabrsk · Otradny · Pochvistnevo · Syzran · Toljatti · Tsjapajevsk · Zjigoeljovsk

Steden in Rusland met meer dan 1.000.000 inwoners
Jekaterinenburg (Jekaterinboerg) · Kazan · Moskou (Moskva) · Nizjni Novgorod · Novosibirsk · Oefa · Omsk · Perm · Rostov aan de Don (Rostov-na-Donoe) · Samara · Sint-Petersburg (Sankt-Peterboerg) · Tsjeljabinsk · Wolgograd (Volgograd)