Magnitogorsk

Een fabriek in Magnitogorsk in de jaren 30

Magnitogorsk werd in juni 1929 gesticht als industriële nederzetting. In 1931 kreeg het de status van stad. Deze snelle ontwikkeling was verbonden met Stalins vijfjarenplannen van de jaren 30 van de twintigste eeuw en met het feit dat het was aangewezen als een oedarnaja strojka alsmede de toewijzing van grote Goelags.[1][2] De Nederlander Joris Ivens maakte voor hem een propagandafilm over de bouw van de stad: Het lied van de helden. De goelagdwangarbeiders; de mensen die hij hieruit wegliet, werden in 1996 verbeeld in de film Magnitogorsk van Pieter Jan Smit.

Grote ijzerertsreserves in de omgeving maakten het tot een uitstekende locatie voor staalfabrieken, die zich met de westerse concurrenten zouden moeten kunnen meten. Een groot deel van de beroepsbevolking, voornamelijk bestaand uit voormalige boeren, had echter weinig ervaring met werken in de zware industrie. Om deze reden werden enkele honderden buitenlandse specialisten binnengehaald om het werk te coördineren, waaronder een team van architecten onder leiding van de Duitser Ernst May.

Magnitogorsk werd ontworpen volgens een geometrisch plan, met rijen identieke woonblokken parallel aan de fabrieken en een groenstrook om industriële en residentiële gebieden van elkaar te scheiden. De stad zou, om de woon-werkreistijd tot een minimum te beperken, onderverdeeld worden in woon- en productiesectoren. Het was de bedoeling dat de fabrieksarbeiders zouden wonen in de residentiële zone die het dichtst bij de industriële zone lag waarin ze werkten.[3]

Toen Mays plannen gereedkwamen waren de bouwwerkzaamheden voor zowel fabrieken als woningen echter al begonnen. Er was weinig ruimte overgebleven voor nieuwe ontwikkelingen en de plannen moesten worden herzien. Het resultaat was verre van ideaal en de inwoners kregen veel te lijden van de industriële vervuiling.

Inmiddels is de voorraad ijzererts in de omgeving behoorlijk geslonken en de lokale industrie moet haar grondstoffen tegenwoordig van elders importeren.

In Magnitogorsk bevinden zich twee universiteiten, waaronder een technische universiteit, en een conservatorium. De stad beschikt verder over een schouwburg (Poesjkintheater), een poppentheater, een opera- en ballettheater, een filharmonie, een kunstgalerie en een heemkundig museum.

IJshockeyclub Metallurg Magnitogorsk speelt in de Kontinental Hockey League. Metallurg Magnitogorsk won in 2014 en 2016 de Gagarin Cup.

• Evgeni Malkin (1986), ijshockeyspeler

• Nederlands Architectuur Instituut: Niegeman in Magnitogorsk - over de bouw van de stad, met foto's