Kabinet-Kiesinger

Na de Bondsdagverkiezingen van 1965 werd de coalitie van CDU/CSU en FDP onder bondskanselier Ludwig Erhard voortgezet. Een klein jaar later ontstond echter een kabinetscrisis toen de FDP haar ministers uit de regering terugtrok (27 oktober 1966). Binnen de CDU werd druk uitgeoefend op bondskanselier Erhard om af te treden. Op 10 november werd Kurt Georg Kiesinger, die op dat moment minister-president van Baden-Würrtemberg was, door de fractie van de CDU/CSU aangewezen als kandidaat-bondskanselier. Van de 245 fractieleden ondersteunden 118 de kandidatuur van Kiesinger[1]. De CDU voelde er weinig voor om nieuwe onderhandelingen met de FDP aan te knopen, en besloot met de SPD van Willy Brandt te gaan onderhandelen over een nieuwe coalitieregering. De onderhandelingen verliepen (mede dankzij de inspanningen van Brandt, die te maken had met strubbelingen binnen zijn eigen SPD[2]) buitengewoon vlot en op 1 december 1966 werd Kurt Georg Kiesinger gekozen tot bondskanselier van een kabinet bestaande uit CDU/CSU en SPD: de eerste "Grote Coalitie" ("Grosse Koalition") was een feit. Brandt werd vicekanselier en bondsminister van Buitenlandse Zaken.

Ondanks het streven dat de coalitie alleen maar aan zou blijven tot aan de nieuwe bondsdagverkiezingen van 1969, waren de betrekkingen tussen CDU/CSU en SPD goed, hoewel er binnen de laatste partij kritiek bestond op de coalitie. De nieuwe regering streefde naar het op orde brengen van de begroting en verbetering van de buitenlandse betrekkingen met Oost-Europese staten. De erkenning van de Duitse Democratische Republiek (DDR), die werd nagestreefd door de SPD, werd echter door de CDU/CSU van de hand gewezen. Hoogstens kon gewerkt worden aan de geleidelijke erkenning van het socialistische buurland.

In haar buitenlandpolitiek streefde de grote coalitie naar een grotere soevereiniteit voor de Bondsrepubliek. Zo wilde men de nog bestaande praktijk dat de geallieerden bij interne onrust (bijvoorbeeld een staatsgreep of iets dergelijks) konden ingrijpen in de soevereiniteit van de Bondsrepubliek ongedaan maken. De geallieerden eisten echter de invoering van noodwetten zodat de Bondsregering bij geval van politieke onrust in te kunnen ingrijpen. Om dergelijke noodwetten door het parlement te loodsen was echter een tweederdemeerderheid nodig in de Bondsdag. De oppositie, zowel in het parlement (FDP) als buiten het parlement (studentenbeweging, vakbonden, etc.) was echter bijzonder fel gekant tegen noodwetten. Op 27 mei 1968 stemden CDU/CSU en SPD - behoudens 54 parlementariërs - voor de noodwetten, terwijl de FDP tegen stemde. Op 28 juni werden de wetten van kracht en besloot de Geallieerde Controleraad af te zien van militair ingrijpen in de Bondsrepubliek bij interne onrust.

Aanvankelijk wilden CDU en SPD het meerderheidskiesrecht invoeren waardoor coalities in de toekomst niet meer nodig waren. Een partijdag van de SPD in 1968 wees het regeringsvoorstel echter (voorlopig) af.

In 1969 kwam de grote coalitie te einde toen er na de Bondsdagverkiezingen van dat jaar een coalitie van SPD en FDP (de zgn. "sociaalliberale coalitie") aantrad.

Na de Bondsdagverkiezingen van 1965 werd de coalitie van CDU/CSU en FDP onder bondskanselier Ludwig Erhard voortgezet. Een klein jaar later ontstond echter een kabinetscrisis toen de FDP haar ministers uit de regering terugtrok (27 oktober 1966). Binnen de CDU werd druk uitgeoefend op bondskanselier Erhard om af te treden. Op 10 november werd Kurt Georg Kiesinger, die op dat moment minister-president van Baden-Würrtemberg was, door de fractie van de CDU/CSU aangewezen als kandidaat-bondskanselier. Van de 245 fractieleden ondersteunden 118 de kandidatuur van Kiesinger[3]. De CDU voelde er weinig voor om nieuwe onderhandelingen met de FDP aan te knopen, en besloot met de SPD van Willy Brandt te gaan onderhandelen over een nieuwe coalitieregering. De onderhandelingen verliepen (mede dankzij de inspanningen van Brandt, die te maken had met strubbelingen binnen zijn eigen SPD[4]) buitengewoon vlot en op 1 december 1966 werd Kurt Georg Kiesinger gekozen tot bondskanselier van een kabinet bestaande uit CDU/CSU en SPD: de eerste "Grote Coalitie" ("Grosse Koalition") was een feit. Brandt werd vicekanselier en bondsminister van Buitenlandse Zaken.

Ondanks het streven dat de coalitie alleen maar aan zou blijven tot aan de nieuwe bondsdagverkiezingen van 1969, waren de betrekkingen tussen CDU/CSU en SPD goed, hoewel er binnen de laatste partij kritiek bestond op de coalitie. De nieuwe regering streefde naar het op orde brengen van de begroting en verbetering van de buitenlandse betrekkingen met Oost-Europese staten. De erkenning van de Duitse Democratische Republiek (DDR), die werd nagestreefd door de SPD, werd echter door de CDU/CSU van de hand gewezen. Hoogstens kon gewerkt worden aan de geleidelijke erkenning van het socialistische buurland.

In haar buitenlandpolitiek streefde de grote coalitie naar een grotere soevereiniteit voor de Bondsrepubliek. Zo wilde men de nog bestaande praktijk dat de geallieerden bij interne onrust (bijvoorbeeld een staatsgreep of iets dergelijks) konden ingrijpen in de soevereiniteit van de Bondsrepubliek ongedaan maken. De geallieerden eisten echter de invoering van noodwetten zodat de Bondsregering bij geval van politieke onrust in te kunnen ingrijpen. Om dergelijke noodwetten door het parlement te loodsen was echter een tweederdemeerderheid nodig in de Bondsdag. De oppositie, zowel in het parlement (FDP) als buiten het parlement (studentenbeweging, vakbonden, etc.) was echter bijzonder fel gekant tegen noodwetten. Op 27 mei 1968 stemden CDU/CSU en SPD - behoudens 54 parlementariërs - voor de noodwetten, terwijl de FDP tegen stemde. Op 28 juni werden de wetten van kracht en besloot de Geallieerde Controleraad af te zien van militair ingrijpen in de Bondsrepubliek bij interne onrust.

Aanvankelijk wilden CDU en SPD het meerderheidskiesrecht invoeren waardoor coalities in de toekomst niet meer nodig waren. Een partijdag van de SPD in 1968 wees het regeringsvoorstel echter (voorlopig) af.

In 1969 kwam de grote coalitie te einde toen er na de Bondsdagverkiezingen van dat jaar een coalitie van SPD en FDP (de zgn. "sociaalliberale coalitie") aantrad.

President van de Verenigde Staten Lyndon B. Johnson en bondskanselier Kurt Georg Kiesinger tijdens een bijeenkomst in Bonn op 24 april 1967.

Regerend burgemeester van West-Berlijn Klaus Schütz, president van de Verenigde Staten Richard Nixon en bondskanselier Kurt Georg Kiesinger tijdens bijeenkomst in West-Berlijn op 27 februari 1969.

Functie	Ambtsbekleder		Ambtstermijn		Partij
Bondskanselier		Kurt Georg Kiesinger (1904–1988)	1 december 1966	22 oktober 1969	CDU
Vicekanselier		Willy Brandt (1913–1992)	1 december 1966	22 oktober 1969	SPD
Bondsminister van Binnenlandse Zaken		Paul Lücke (1914–1976)	26 oktober 1965 [5]	2 april 1968 [6]	CDU
		Ernst Benda (1925–2009)	2 april 1968	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister van Buitenlandse Zaken		Willy Brandt (1913–1992)	1 december 1966	22 oktober 1969	SPD
Bondsminister van Financiën		Franz Josef Strauß (1915–1988)	1 december 1966	22 oktober 1969	CSU
Bondsminister van Justitie		Gustav Heinemann (1899–1976)	1 december 1966	26 maart 1969 [7]	SPD
		Horst Ehmke (1927–2017)	26 maart 1969	22 oktober 1969	SPD
Bondsminister van Economie		Karl Schiller (1911–1994)	1 december 1966	7 juli 1972 [8]	SPD
Bondsminister van Defensie		Gerhard Schröder (1910–1989)	1 december 1966	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister van Volksgezondheid		Käte Strobel (1907–1996)	1 december 1966	15 december 1972 [8]	SPD
Bondsminister van Arbeid en Sociale Zaken		Hans Katzer (1919–1996)	26 oktober 1965 [5]	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister van Verkeer		Georg Leber (1920–2012)	1 december 1966	7 juli 1972 [8]	SPD
Bondsminister van Landbouw, Voedselvoorziening en Bosbeheer		Hermann Höcherl (1912–1989)	26 oktober 1965 [5]	22 oktober 1969	CSU
Bondsminister van Ruimtelijke Ordening en Huisvesting		Lauritz Lauritzen (1910–1980)	1 december 1966	15 december 1972 [8]	SPD
Bondsminister van Posterijen en Communicatie		Werner Dollinger (1918–2008)	1 december 1966	22 oktober 1969	CSU
Bondsminister voor Economische Betrekkingen		Hans-Jürgen Wischnewski (1922–2005)	1 december 1966	1 oktober 1968 [6]	SPD
	Vacant
		Erhard Eppler (1926–2019)	16 oktober 1968	8 juli 1974 [8]	SPD
Bondsminister voor Financiële Bezittingen		Kurt Schmücker (1919–1996)	1 december 1966	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister voor Oost-Duitse Betrekkingen		Herbert Wehner (1906–1990)	1 december 1966	22 oktober 1969	SPD
Bondsminister voor Vluchtelingen en Oorlogsslachtoffers		Kai-Uwe von Hassel (1913–1997)	1 december 1966	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister voor Onderzoek en Technologie		Gerhard Stoltenberg (1928–2001)	26 oktober 1965 [5]	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister voor Familie en Jeugd Zaken		Bruno Heck (1917–1989)	14 december 1962 [5]	1 oktober 1968 [6]	CDU
	Vacant
		Aenne Brauksiepe (1912–1997)	16 oktober 1968	22 oktober 1969	CDU
Bondsminister voor de Bondsraad en Deelstaten		Carlo Schmid (1896–1979)	1 december 1966	22 oktober 1969	SPD
Chef des Bundeskanzleramts / Staatssecretaris voor de Bundeskanzleramts		Werner Knieper (1909–1977)	1 december 1966	31 december 1967 [6]	O
		Karl Carstens (1914–1992)	31 december 1967	22 oktober 1969	CDU

• Kurt Georg Kiesinger
• Willy Brandt
• Grote coalitie

Duitse kabinetten 1871-heden

Duitse Keizerrijk: Bismarck · Caprivi · Hohenlohe-Schillingsfürst · Bülow · Bethmann Hollweg · Michaelis · Hertling · van Baden Weimarrepubliek: Scheidemann · Bauer · Müller I · Fehrenbach · Wirth I · Wirth II · Cuno · Stresemann I · Stresemann II · Marx I · Marx II · Luther I · Luther II · Marx III · Marx IV · Müller II · Brüning I · Brüning II · von Papen · Schleicher nazi-Duitsland: Hitler · Schwerin Duitse Democratische Republiek: Grotewohl I · Grotewohl II · Grotewohl III · Grotewohl IV · Stoph I · Stoph II · Stoph III · Sindermann · Stoph IV · Stoph V · Stoph VI · Modrow · Maizière Bondsrepubliek Duitsland: Adenauer I · Adenauer II · Adenauer III · Adenauer IV · Adenauer V · Erhard I · Erhard II · Kiesinger · Brandt I · Brandt II · Schmidt I · Schmidt II · Schmidt III · Kohl I · Kohl II · Kohl III · Kohl IV · Kohl V · Schröder I · Schröder II · Merkel I · Merkel II · Merkel III · Merkel IV