1 Makkabeeën

Het boek maakt deel uit van de katholieke en oosters-orthodoxe canons. In de protestantse wereld wordt het tot de apocriefen van het Oude Testament gerekend, met als uitleg dat deze boeken wel nuttig zijn om te lezen, maar niet op hetzelfde niveau staan als de (andere) Bijbelboeken.[2] In de joodse opvatting is het een historisch betrouwbaar geschrift, maar maakt het geen deel uit van de Tenach.

Het boek vertelt het verhaal van de verovering van Judea door de Grieken onder Alexander de Grote, de poging van de Seleuciden en de Syrische Grieken om hun cultuur aan de joden op te leggen, en de joodse opstand tegen deze overheersing. De naam Makkabee betekent waarschijnlijk hamer en was oorspronkelijk alleen van toepassing op de eerste leider van de opstand, Judas, de derde zoon van de priester Mattathias. In ruimere zin wordt de naam ook voor zijn broers gebruikt en daarom ook voor het boek. Leerstellig gezien sluit het boek aan bij de traditionele joodse leer, zonder nieuwe elementen zoals in II Makkabeeën.

Het boek beslaat de hele opstand van 167 tot 134 v.Chr. en benadrukt dat de redding van het joodse volk in deze crisis van God kwam door de hand van de familie van Mattathias, vooral door zijn zoons Judas, Jonathan en Simon, en zijn kleinzoon Johannes Hyrcanus.

Deel 1; Hoofdstuk 1: Onderdrukking door Antiochus IV Epiphanes

1:20-28: Plundering van de tempel

1:29-40: Bezetting van Jeruzalem en bouw van een niet-joodse citadel

1:41-64: Afschaffing van de godsdienst en gebruiken van de Joodse godsdienst.

Omlijsting van de bevrijdingsgeschiedenis hoofdstuk 2: begin van de opstand, sterfbed aan Mattathias, stamvader van de Makkabeeën.

Deel 2; Hoofdstuk 3-13: bevrijdingsgeschiedenis

3:1 - 4:59: Herovering van de tempel; inwijding, instelling chanoekafeest.

5:1-7:49: Herstel van de joodse godsdienst; strijd tegen de troepen van het Seleucidische rijk;

8:1-13:52: Nieuwe veldslagen; verdragen met Rome en Sparta; verovering van de citadel.

Omlijsting van de bevrijdingsgeschiedenis hoofdstuk 14-16: De Makkabeeën als bevrijders; h 16: de volgende generatie.[3]

In het eerste hoofdstuk verovert Alexander het gebied van Palestina, alleen om opgevolgd te worden door de Seleuciden, Antiochus Epiphanes, die de Tweede tempel ontwijdt door er een "afschuwelijke gruwel" op te zetten. Wetenschappers hebben geconcludeerd dat de term voor "afschuwelijke gruwel" in de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst hetzelfde moet hebben geklonken als "Heer des hemels", zodat de term op een altaar voor of beeld van Zeus (of, waarschijnlijker, zijn Syrische equivalent Baäl-Hasjamaïm) moet slaan. Antiochus introduceerde Helleense praktijken als een gymnasium in Jeruzalem, waardoor jongeren van hun geloof afvielen.

Mattathias roept de mensen op tot een heilige oorlog tegen de invallers, en zijn drie zoons beginnen een militaire campagne tegen hen. Na een verpletterende nederlaag omdat de verdedigers weigeren op Sabbat te vechten, toen Antiochus aanviel, redeneert Judas dat zij moeten vechten wanneer ze aangevallen worden. In 165 v.Chr. wordt de tempel heroverd en opnieuw gewijd, zodat de ceremoniële offers opnieuw gebracht kunnen worden (zie Chanoeka).

Judas zoekt een alliantie met de Romeinse Republiek om de Grieken te verdrijven. Hij wordt na zijn dood opgevolgd door zijn broer Jonathan, die hogepriester wordt en ook allianties met Rome en Sparta zoekt. Simon volgt hen op in de dubbele functie van hogepriester en prins van Israël. (Simon en zijn opvolgers vormen de dynastie der Hasmoneeën).

Simon leidt het volk in vrede en welvaart tot hij wordt vermoord door agenten van Ptolemeus, die door de Grieken tot gouverneur was benoemd. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon, Johannes Hyrcanus.