Brief van Jakobus

De schrijver noemt zich "Jakobus, een dienstknecht van God en van de Here Jezus Christus". Omdat hij zich geen apostel noemt, zou het volgens de overlevering gaan om Jakobus de Mindere, een van de broers van Jezus. Het verzorgde Grieks en de inhoud van de brief kunnen erop wijzen dat het gaat om een pseudepigrafisch geschrift uit het einde van de eerste eeuw of het begin van de tweede eeuw. Daar staat tegenover dat het Hellenisme mogelijk meer invloed op de Joodse cultuur heeft gehad dan soms wordt aangenomen. Het is niet onwaarschijnlijk dat de brief door een secrataris, in opdracht van Jakobus, is opgesteld.[1] Een andere mogelijkheid is dat het gaat om een verzameling van preken en spreuken van Jakobus die door een latere redacteur op schrift gesteld zijn.

Aangezien Jakobus de gelatiniseerde vorm is van Jakov, een veel gebruikte naam in het Jodendom omdat de naam verwijst naar de aartsvader Jakob, kan de auteur ook een onbekende Jakobus zijn.

Net als bij het auteurschap zijn er bij de datering van de tekst in ieder geval twee varianten. Wanneer de Jakobusbrief van de hand van Jakobus de Mindere is, moet de brief voor de door Flavius Josephus en Eusebius van Caesarea berichte dood van Jakobus de Mindere in 62 ontstaan zijn. Het zou dan een van de oudste geschriften van het Nieuwe Testament zijn. Sommigen menen dat de brief is ontstaan tijdens het zogenaamde apostelconcilie (dat in Handelingen 15 beschreven wordt), omdat in de brief de heidenen niet genoemd worden. Theologen die de Jakobusbrief als pseudepigrafisch zien, dateren de brief aan het eind van de eerste of het begin van de tweede eeuw.

Het oudste citaat uit de Jakobusbrief is van Origenes (derde eeuw). De oudste bekende handschriften van de Jakobusbrief dateren van 250 n.Chr. (Papyrus 20 en 23). In die tijd was de brief dus al wijd verspreid.

Het geschrift werd in het Westen relatief laat bekend en erkend en het ontbreekt in enkele vroege lijsten van de Bijbelse canon, waaronder die van Tertullianus en de Canon Muratori.

De brief is gericht aan de "twaalf stammen in de diaspora" (1:1). Hiermee worden mogelijk specifiek de christenen van Joodse oorsprong in de diaspora bedoeld, maar gangbaarder is de uitleg waarbij dit beschouwd wordt als beeldspraak voor de christelijke gemeenschap.[2][3] Het boek bevat geen specifieke geadresseerde, geen duidelijke briefstructuur en geen formele afsluiting. Het gaat dan ook eerder om een tekst die bedoeld was voor publicatie en/of circulatie. Aangezien de brief voor het eerst wordt vermeld in een derde-eeuws geschrift uit Palestina, is het mogelijk dat de geadresseerden leefden in het grensgebied van Palestina en Syrië.[4]

De Jakobusbrief is overwegend praktisch georiënteerd ("Geloof zonder werken is dood") en bevat een aantal sociaal-ethische voorschriften en aanwijzingen. De schrijver richt zich tot Joodse christenen die de leer wel kennen, maar hulp in het alledaagse leven nodig hebben.

Men gebruikt in christelijke omgeving soms wel de uitdrukking onder het voorbehoud van Jakobus (Latijn: sub conditione Jacobi, afgekort s.c. of s.c.j.). Deze uitdrukking wordt gebruikt bij bijvoorbeeld afspraken, om aan te geven dat men als mens de toekomst niet onder controle heeft, maar afhankelijk is van God. Dit berust op de tekst uit Jakobus 4:13-15:

Welaan nu gij, die daar zegt: Wij zullen heden of morgen naar zulk een stad reizen, en aldaar een jaar doorbrengen, en koopmanschap drijven, en winst doen. Gij, die niet weet, wat morgen geschieden zal, want hoedanig is uw leven? Want het is een damp, die voor een weinig tijds gezien wordt, en daarna verdwijnt. In plaats dat gij zoudt zeggen: Indien de Heere wil, en wij leven zullen, zo zullen wij dit of dat doen.

Eveneens op basis van deze tekst wordt de vaker gehoorde toevoeging Deo volente gebruikt.

• Jakobus in de Nieuwe Bijbelvertaling
• Jakobus in de Bijbel in Gewone Taal
• Jakobus in de Statenvertaling

Zie de categorie Epistle of James van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.