Duitse mark

Enkele jaren na de vereniging van Duitsland in 1871 ontstond een gezamenlijke geldeenheid, de mark van 1876. Tot 1914 stond de mark, net als de frank of het pond, voor een gewichtseenheid in goud (goudstandaard). Een mark vertegenwoordigde 1/2790 kg fijn goud.[1] Door de Eerste Wereldoorlog en latere ontwikkelingen kwam een hyperinflatie tot stand, en men maakte er een verschil tussen de nog steeds waardevolle Goldmark (als rekeneenheid) en de steeds waardelozer wordende Papiermark. In 1923 werd de oude mark vervangen door de Rentenmark en een jaar later door de Reichsmark (rijksmark)

Na de Tweede Wereldoorlog werd in 1948 de Deutsche Mark de officiële geldeenheid van de westelijke bezettingszones en later van de Bondsrepubliek en van West-Berlijn. In de DDR werd het de Deutsche Mark der Deutschen Notenbank en later Mark der DDR (of onofficieel, maar veel gebruikt: Ostmark).

Essen 1948: Mensen staan in de rij voor de nieuwe munt.

Tot 1948 was de bijna waardeloze rijksmark de gemeenschappelijke valuta in zowel de Westelijke zones als ook in de Sovjetzone van Duitsland. In juni 1948 introduceerden de Westerse geallieerden de Deutsche Mark omdat met de Sovjets niet samen te werken viel. Een nieuwe munt was nodig om een einde aan de zwarte markt te maken. De Sovjets namen de introductie van de Westelijjke mark als excuus om de toegangswegen naar West-Berlijn te blokkeren (Blokkade van Berlijn) en een eigen mark in de Sovjet-bezettingszone te introduceren: de Oost-Duitse mark.

Als munt van het herbouwde en economisch sterke Duitsland verwierf de mark grote betekenis ook voor andere landen van Europa. Bijvoorbeeld De Nederlandsche Bank nam in de laatste jaren van de mark de Duitse monetaire regelingen over, om koersverschillen tussen mark en gulden minimaal te houden, ten bate van de economische samenwerking. Als voorbereiding op de Duitse hereniging van 3 oktober 1990 werd op 1 juli van dat jaar de Duitse mark als wettig betaalmiddel in de DDR ingevoerd.

De munt van 50 Pfennig: Een vrouw, de vrouw van de kunstenaar, plant een eikenboom. Dit werd gekozen als symbool van de heropbouw van Duitsland na de oorlog.

De munten van de DM hadden de waarden 0,01; 0,02; 0,05; 0,10; 0,50; 1,00; 2,00 en 5,00 DM (er was geen munt van 0,20 DM en oorspronkelijk ook geen munt van 2,00 DM). De munten van 0,01 DM en 0,02 DM zijn koperkleurig, 0,05 DM en 0,10 DM bronskleurig en de rest zilverkleurig. Op de munten met de waarde tot en met 0,10 DM staat een eikenblad, op de munt van 0,50 DM een vrouw die een eikel plant en de Bundesadler (Duitse adelaar) staat op de munten van 1,00 DM en 5,00 DM.

De latere minister Ludwig Erhard had al in 1948 grote invloed op de economische politiek

De munten van 2,00 DM kregen vanaf 1969 de gezichten van verschillende Duitse politici: de liberaal Theodor Heuss en de christendemocraat Konrad Adenauer waren de eerste president respectievelijk regeringsleider van de Bondsrepubliek. In 1979 kreeg de eerste naoorlogse SPD-leider Kurt Schumacher een eigen munt van 2 DM, in 1988 gevolgd door een munt voor Ludwig Erhard (CDU, minister van economische zaken en regeringsleider) ter herinnering aan de geldhervorming van 1948. In 1990 kreeg de partij CSU met Franz Josef Strauß ook haar vertegenwoordiger. De laatste op een reguliere munt herdachte politicus was de in 1992 overleden voormalige SPD-regeringsleider Willy Brandt, die in 1994 een 2 DM munt kreeg.

Er zijn ook veel herdenkingsmunten van 5 DM en 10 DM, maar deze zijn, hoewel ze een wettig betaalmiddel waren, bijna alleen te vinden bij verzamelaars.

Er waren drie series bankbiljetten:

• Eén uitgegeven in 1948 door de Bank deutscher Länder, een instituut van het bestuur van de westerse bezetters. Het ontwerp was vergelijkbaar met de Amerikaanse dollar.
• Eén uitgegeven in 1960 door de Bundesbank. Op deze biljetten stonden neutrale symbolen en beroemde schilderijen en gebouwen. De biljetten hadden een waarde van DM 5, 10, 20, 50, 100, 500 en 1000.
• Eén uitgegeven in 1989 en later door de Bundesbank om de vooruitgang in de technologie van valsemunters tegen te gaan. Een biljet van 200 DM werd toegevoegd. Op deze biljetten stonden Duitse artiesten en wetenschappers samen met symbolen en werktuigen en hun beroep om ze bekender te maken. Bettina von Arnim bijvoorbeeld, een schrijfster uit de romantiek en zus van bekendere von Arnims, was te zien op het biljet van 5 DM, met de Brandenburger Tor op de achterkant omdat ze in Berlijn leefde.

In de laatste twee series waren de biljetten van 5 DM en meer dan 100 DM nauwelijks in omloop.

1989 serie

Voorkant	Waarde	Afmeeting	Kleur	Portret/Voorkant	Achterkant
	5 mark	122 x 62 mm	Geelgroen	Bettina von Arnim	Brandenburger Tor
	10 mark	130 x 65 mm	Blauw en violet	Carl Friedrich Gauss	Sextant
	20 mark	138 x 68 mm	Groen	Annette von Droste-Hülshoff	Een ganzenveer en een beukeboom
	50 mark	146 x 71 mm	Geelbruin	Balthasar Neumann	Gedeelte van de Residentie van Würzburg
	100 mark	154 x 74 mm	Donkerblauw	Clara Schumann	Vleugel
	200 mark	162 x 77 mm	Oranje	Paul Ehrlich	Microscoop
	500 mark	170 x 80 mm	Roze	Maria Sibylla Merian	Taraxacum, spanners, vlinder
	1000 mark	178 x 83 mm	Donkerbruin	Wilhelm en Jacob Grimm	Het 'Duitse woordenboek'

Zie de categorie Deutsche Mark van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.