Blokkade van Berlijn

Bij de Blokkade van Berlijn waren tussen 24 juni 1948 en 12 mei 1949 de weg-, spoor- en binnenvaartverbindingen tussen de westelijke bezettingszones van Duitsland en West-Berlijn door de Sovjet-Unie afgesloten. De blokkade was een reactie op de invoering van de D-mark in de westelijke bezettingszones van Duitsland. Gedurende de blokkade werd West-Berlijn via een luchtbrug bevoorraad.

De bezettingszones in Duitsland 1945-1949 en de corridors

Voorgeschiedenis

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog was Duitsland in vier bezettingszones opgedeeld. Ook Berlijn, dat midden in de Sovjet-bezettingszone lag, was in vier sectoren opgedeeld. De stad werd bestuurd door de Geallieerde Controleraad. Binnen deze controleraad kwam het regelmatig tot spanningen en op 20 maart 1948 had de Sovjet-Unie de controleraad verlaten. De Sovjet-Unie weigerde ook te verschijnen op de zitting van de controleraad van 16 juni 1948, waarna de controleraad ophield te functioneren.

Nadat de westelijke bezettingsmachten met de Sovjet-Unie onderhandelden over een valutahervorming, omdat de Rijksmark waardeloos was, werd op 20 juni 1948 in de drie westelijke Duitse bezettingszones (het latere West-Duitsland) de D-mark ingevoerd. Omdat de oude Rijksmark nog geldig was in Oost-Duitsland vloeide dit massaal van west naar oost, met een immense inflatie tot gevolg. Dit was volgens Stalin in strijd met de gemaakte afspraken in Jalta, waar was afgesproken dat de geallieerden gezamenlijk besluiten zouden nemen over de toekomst van Duitsland. Besprekingen tussen de westelijke bezettingsmachten en de Sovjet-Unie bleven ook op 22 juni zonder resultaat, waarna de westelijke bezettingsmachten op 23 juni 1948 de munt ook introduceerden in hun Berlijnse sectoren. De Sovjet-Unie reageerde hierop met een blokkade van West-Berlijn.

De blokkade

Amerikaans toestel bij de landing op Tempelhof

Gedurende de nacht van 23 op 24 juni schakelde de Sovjet-Unie de elektriciteitsvoorziening (die vanuit de Sovjet-bezettingszone plaatsvond) uit. 's Ochtends vroeg werden ook de toegangswegen rond West-Berlijn gesloten, zonder dat daarmee enige afspraak met de westerse geallieerden werd geschonden. Ook voor de elektriciteitsvoorziening waren geen expliciete overeenkomsten tussen de westelijke machten en de Sovjet-Unie afgesloten. Over luchtcorridors over elkaars bezettingszones waren wel onderlinge afspraken gemaakt door de geallieerden. Om die reden legden de Sovjets de vliegtuigen van de westerse geallieerden boven de Sovjet-bezettingszone geen strobreed in de weg. De westelijke geallieerden moesten nu 2,2 miljoen West-Berlijners en 8000 geallieerde militairen en hun familie zien te bevoorraden door de lucht. In de westerse media en regeringssteden werd het meteen uitgelegd als een poging om de westelijke geallieerden te dwingen West-Berlijn op te geven.

De groeiende achterdocht en argwaan en het gebrek aan communicatie tussen het westelijke en oostelijke blok vertroebelden echter aan beide zijden het beoordelingsvermogen van diplomaten, het publiek en de media. In het Westen was geen oog meer voor de strategische motieven van de Sovjet-Unie, en men richtte zich nog uitsluitend op acties om de belangen in West-Berlijn veilig te stellen. Op 26 juni startten de Amerikanen een luchtbrug naar West-Berlijn, gevolgd door de Britten op 28 juni. De Amerikanen gebruikten vliegveld Tempelhof, de Britten het vliegveld Gatow en de Fransen later het vliegveld Tegel, dat gedurende de blokkade geschikt moest worden gemaakt. De Fransen zelf beperkten zich tot de bevoorrading van hun eigen troepen; zij hadden hun vliegtuigen nodig bij de strijd in Indochina.

Einde van de blokkade

Monument voor de Berlijnse luchtbrug

Nadat de luchtbrug bijna een jaar lang gefunctioneerd had en het de Sovjet-Unie duidelijk werd dat de blokkade nadere afspraken over de toekomst van Duitsland geen stap dichterbij had gebracht, werd de blokkade op 12 mei 1949 beƫindigd. Als gevolg van de blokkade besloot de Senaat van West-Berlijn dat in Berlijn altijd een voorraad van 180 dagen van primaire levensbehoeften en brandstoffen aanwezig moest zijn, de zogenaamde Senaatsreserve. Deze is in 1990 meegegeven aan de wegtrekkende Russische troepen.

In 1951 werd het monument voor de Berlijnse luchtbrug onthuld.

Zie ook

Zie de categorie Berlin Airlift van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.