Bisdom Brugge

Vóór de nieuwe kerkelijke indeling van 1559 was het huidige West-Vlaanderen verdeeld over twee bisdommen: de bisschop van Terwaan bestuurde het westelijk deel, de bisschop van Doornik het oostelijk deel. Op 12 mei 1559 richtte paus Paulus IV het bisdom Brugge op door de bul Super universas, samen met dertien andere bisdommen in de Nederlanden. Het omvatte het noorden van West-Vlaanderen, een deel van Oost-Vlaanderen en een deel van Zeeuws-Vlaanderen. Het overige grondgebied van West-Vlaanderen behoorde tot drie bisdommen: het westen hoorde bij het bisdom Ieper, de streek van Kortrijk bij het bisdom Doornik en de streek van Tielt bij het bisdom Gent. Samen met de bisdommen Ieper, Gent, Antwerpen, 's-Hertogenbosch en Roermond werd het bisdom Brugge ondergeschikt gemaakt aan de aartsbisschoppelijke zetel van Mechelen.

Daarop volgde de bul Ex injuncto door paus Pius IV van 11 maart 1561 waarin de precieze grenzen van het bisdom werden afgebakend, de inkomsten van het bisdom werden geregeld en het kapittel van de kathedraal werd georganiseerd. Het bisdom omvatte niet de hele provincie West-Vlaanderen, aangezien een deel ervan het nieuw opgerichte bisdom Ieper werd, dat zich uitstrekte over de Westhoek en over een aanzienlijk deel van Noord-Frankrijk.

Het bisdom Brugge, met als kathedraal de Sint-Donaaskerk, bleef zonder noemenswaardige problemen werkzaam tot in 1794. De Franse Revolutie en de verovering van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek, maakte er een einde aan.

Als gevolg van het Concordaat van 15 juli 1801 tussen paus Pius VII en Napoleon werden de bisdommen Ieper en Brugge afgeschaft en opgenomen in het bisdom Gent dat overeenkwam met de departementen Leie en Schelde. Het bisdom telde drie bestuurlijke districten (Gent, Ieper, Brugge) en één seminarie dat in Gent gevestigd was.

Op 27 mei 1834 werd het bisdom Brugge heropgericht door de bul Romanae Ecclesiae van paus Gregorius XVI, met als grondgebied de provincie West-Vlaanderen. Dit samenvallen van kerkelijke en bestuurlijke grenzen was een erfenis van de Franse tijd, waarbij de indeling van het land in departementen als basis werd genomen voor de nieuwe kerkelijke indeling.

Omdat de vroegere Sint-Donaaskathedraal onder de Franse bezetting afgebroken was, werd de parochiekerk van Sint-Salvator en Sint-Elooi aangeduid als bisschoppelijke kerk. De heilige Donatianus en de zalige Karel de Goede werden de patronen van het bisdom.

Toen in 1832 de secretaris van de bisschop van Gent tot hulpbisschop was aangesteld en in Brugge verbleef om het kerkelijk bestuur over de provincie West-Vlaanderen waar te nemen in afwachting van de kerkrechtelijke herinrichting van het bisdom, vestigde hij zich tijdelijk in de voormalige Duinenabdij aan de Potterierei. Na de heroprichting van het bisdom Brugge in 1834 werd het voormalige Hof van Pittem in de Heilige-Geeststraat de bisschoppelijke residentie. De provincie West-Vlaanderen is sinds 1834 eigenaar van het voormalige seminarie en stelt het gebouw ter beschikking van de bisschop. De verblijfplaats van de bisschop is tevens de zetel van de diocesane administratie.

In 1976 werd door het bisdom een woning aangekocht op het adres Sint-Salvatorskerkhof 18-19, voor de huisvesting van hulpbisschop Eugeen Laridon (1929-1999). Het huis, dat langs achter paalt aan de tuin van het bisschoppelijk paleis, werd de woonplaats van bisschop Jozef De Kesel (vanaf 2010) en van bisschop Lode Aerts (vanaf 2016). Het Hof van Pittem was voortaan uitsluitend de zetel van de diocesane administratie en niet meer de bisschoppelijke residentie.