Linkeroever (Antwerpen)

De Sint-Annatunnel verbindt de beide oevers voor voetgangers en fietsers. In het stadsdeel bevindt zich ook het premetrostation Van Eeden, dat door de tramlijnen 3, 5, 9 en 15 via de Brabotunnel met het stadscentrum verbonden is. Verdere verbindingen tussen beide stadsoevers zijn de Waaslandtunnel en de Kennedytunnel. De laatste kent naast een auto- en treingedeelte ook nog een fietstunnel. Een nieuwe Scheldeonderdoorgang voor autoverkeer, de Oosterweeltunnel is gepland terzijde van Blokkersdijk. Het is één onderdeel van een omstreden Oosterweelverbinding-project voor het sluiten van de R1. In 1984 werd het station Antwerpen-Linkeroever gesloten.

Kaart van 1905 die het fort, de veerdiensten, het station en de casino toont.

De vroegere trameindhalte bij Sint Annastrand van de Sint Anna Express

De wijk Linkeroever ontstond op de plaats van het oude Sint-Annadorp en het fort Vlaams Hoofd (beide gelegen nabij de Schelde en het latere gebouw van de voetgangerstunnel). Het fort en het dorp waren rechtstreeks verbonden door middel van een dijk over de Borgerweertpolder met het Vlaamse achterland, de latere Blancefloerlaan. De Borgerweertpolder kon indien nodig onder water worden gezet om het fort te beschermen.[2] Op 3 november 1844 werd het spoorwegstation Vlaams Hoofd geopend. Vanaf dit station vertrok de geïsoleerde spoorlijn naar ´Gent van de Chemin de fer d'Anvers à Gand´ maatschappij.

In het begin van de twintigste eeuw was Sint-Annadorp een populair oord van vertier (mosselrestaurants, casino's).[3] De Sint-Annekeveerboot zorgde voor een regelmatige verbinding. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel vernielingen aangericht en daarna moest de Linkeroever opnieuw opgebouwd worden. De opdracht van het Linkeroever gebied naar de Antwerpse in 1923 gaf een nieuw impuls aan Linkeroever daar de stad Antwerpen grote plannen had voor de nieuwe stadswijk.[4]

In de jaren 30 ontstond aan het noordelijk gelegen Scheldestrand ten westen van de Palingplaat een drukke recreatie en werden vele vakantiehuisjes gebouwd. Er kwamen cafés en restaurants, een zwembad en er werd een molen uit Limburg overgebracht. De recreatie bleef maar de vakantiehuisjes werden vanaf het einde van de jaren 60 onteigend en afgebroken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Linkeroever spergebied en stopte de ontwikkeling van Linkeroever.[4]

Van rond 1930 tot 1959 reed tussen dit strand en het veer aan het dorp van Sint-Anneke een tramverbinding, de zogenaamde Sint-Anna-Expres. Vanaf het veer reed de tram ook langs het voormalige treinstation Antwerpen-West en zo verder naar Hamme in Oost-Vlaanderen.[5] Deze tramlijn H bleef in gebruik tot september 1959.

In 1929 werd de Intercommunale Maatschappij van de Linker-Scheldeoever (Imalso) opgericht. Deze begon met de systematische ophoging van het hele gebied en de afbraak van de bestaande bebouwing. Er kwamen nieuwe straten en verbindingswegen, waarbij men zich onder andere liet inspireren door de architect Le Corbusier die een urbanisatieplan had ingediend. Men bouwde villa's en in het begin van de jaren 50 ontstonden de eerste wijken met sociale woningbouw. De laatste huizen van het oude Sint-Anneke kwamen door de voortdurende grondophoging op een lager niveau ('Sint-Anneke Put') en verdwenen rond 1955. Enkel de Sint-Annakerk bleef bewaard tot ook zij op haar beurt in augustus 1968 gesloopt werd en plaatsmaakte voor een moderne kerk, de Sint-Anna-ten-Drieënkerk.

Het kerkje Onze-Lieve-Vrouw-ter-Schelde dat aan de noordelijk gelegen 'plage' (Sint-Annastrand) gelegen was, werd op 9 maart 2000 door een brand getroffen en afgebroken. Enkel het voorportaal bleef behouden en wordt als Mariakapel gebruikt.

Einde jaren vijftig werden de eerste flatgebouwen opgetrokken. De zogenaamde Amelinckxflatgebouwen (naar de aannemer Amelinckx, die in 1986 failliet ging) werden in de jaren zestig in snel tempo gebouwd. Begin jaren zeventig verrees de wijk Europark (met onder meer een 25 verdiepingen hoog flatgebouw, gekend als 'Chicagoblok'), de moderne Sint-Lucaskerk en openbare bibliotheek.

Sint-Annastrand bij laagtij

Tegenwoordig bevinden zich aan de noordelijk gelegen wandeldijk nog steeds de nodige recreatiefaciliteiten (openluchtzwembad, horeca, camping). Vanaf het Sint-Annastrand kan men zuidwaarts een wandelpad langs de Schelde volgen tot het openlucht Ankermuseum (ook boeienweide genoemd) en de Sint-Annatunnel. Onderweg zijn er rustbanken, speeltuigen en een monument voor wijlen koning Boudewijn (architect Jo Crepain, beeldhouwer Wilfried Pas). Het wandelpad gaat verder naar de watersportplas Galgenweel, waar verschillende clubs gevestigd zijn. In het westen ligt het Sint-Annabos als wandelbos en het vogelbroedgebied Blokkersdijk.

• De inwoners van het oude Sint-Anneke op de Linkeroever stonden en staan ook nu nog onder hun bijnaam "mosselen" bekend.
• Linkeroever is ook de titel van een film die zich op de gelijknamige locatie afspeelt. Deze thriller ging in maart 2008 in première.
• Jaarlijks vindt in december een veldrit (de Scheldecross) plaats op en rond het Sint-Annastrand op Linkeroever.
• Op het Sint-Annastrand bevindt zich de Molen van Sint-Anneke.
• De opnames voor de VTM-serie Patrouille Linkeroever werden hoofdzakelijk opgenomen op Linkeroever.

Zie de categorie Linkeroever van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.