peil

Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
  • peil
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘watermerk’ voor het eerst aangetroffen in 1476 [1]
Middelnederlands: peil, peile, pegel (verkleinwoord bij pege)[2][3]
Germaans: ?
Indo-Europees: *bak- «staf, stok» (vermoedelijk)
  • Verwant in Germaans:
West:
Nedersaksisch: Pegel (Duitse spelling)
Fries: peil
  • Andere Indo-Europese talen:
Helleens: Oudgrieks: βάκτρον, βακτηρία
Italisch: Latijn: baculum
Baltisch: Litouws: bakstīt
enkelvoud meervoud
naamwoord peil peilen
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

peil o

  1. (waterstaat) niveau of stand van bijvoorbeeld water
    • Dit is 2 meter boven Normaal Amsterdams Peil. 
  2. (sociologie) overdrachtelijk intellectueel of moreel niveau
    • Dat is werkelijk beneden alle peil! 
Opmerkingen
  • Dit is een nevenvorm van pegel (met de normale reductie van -ege- tot -ei-).
Hyponiemen
   
  • alarmpeil
  • boezempeil
  • huurpeil
  • productiepeil
  • rentepeil
  • spoorbaanpeil
  • streefpeil
Afgeleide begrippen
   
  • peilpaal
  • peilraam
  • peilschaal
  • peilsignaal
  • peilsteen
Uitdrukkingen en gezegden
  • Iets op peil houden.
Vertalingen
    1. niveau of stand van bijvoorbeeld water   

Werkwoord
vervoeging van
peilen

peil

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van peilen
    • Ik peil. 
  2. gebiedende wijs van peilen
    • Peil! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van peilen
    • Peil je? 

Gangbaarheid
  • Het woord peil staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "peil" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  3. peil op website: Etymologiebank.nl
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.