laten

Nederlands
Uitspraak
  • Geluid:  laten    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈlatə(n) /
Woordafbreking
  • la·ten
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘niet verhinderen, nalaten, afstaan’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236 [1]
  • afkomstig van:
Middelnederlands: laten
Oudnederlands: lātan
Germaans: *lētanan
  • Verwant in Germaans:
West: Engels: let (Angelsaksisch: lǣtan), Duits: lassen, (Oudhoogduits: lāzzan), Fries: litte
Noord: Zweeds: låta, Deens: lade, Noors: la, (Oudnoords: láta), IJslands/Faeröers: láta
Oost: Gotisch: letan
  • Andere Indo-Europese talen:
Romaans: Latijn: lassō, Frans: laisser, (Oudfrans: lesser, laisier)
stamtijd
onbepaalde
wijs		 verleden
tijd		 voltooid
deelwoord
laten
/'la.tə(n)/		 liet
/lit/		 gelaten
ɣə'la.tə(n)/
klasse 7 volledig

Werkwoord

laten

  1. hulpwerkwoord maakt een causatief uit een ergatief werkwoord: veroorzaken dat het gebeurt
    • Hij liet zijn auto repareren. 
  2. hulpwerkwoord maakt een causatief uit een ergatief werkwoord: toestaan dat iets gebeurt
    • Hij liet de boter smelten. 
  2. overgankelijk het niet doen
    • Laat dat! 
  2. overgankelijk er niets aan veranderen
    • Het zo laten. 
  2. overgankelijk vertrekken zonder hem mee te nemen
    • Zij liet hem daar. 
  2. aansporing om iets te doen
    • Laat dit een voorbeeld zijn. 
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
   
  • Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet.
als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten
  • Laten we elkaar geen mietje noemen
laten we precies zeggen hoe we denken over de ander
  • Alle hoop de bodem in (laten) slaan
door iets geen enkele hoop meer (laten) hebben
  • De beste breister laat wel eens een steek vallen.
ook diegene die het kundigst is maakt fouten
  • De kerk in het midden laten
Bij een meningsverschil geven beide personen wat toe om het eens te worden
  • De kogel door de kerk laten gaan
De beslissing nemen
  • De rode haan laten kraaien
iets in brand steken
  • De tanden laten zien
zich heel erg fel verdedigen
  • De vogel over het net laten vliegen
goede kansen niet aangrijpen
  • Die het breed heeft, laat het breed hangen.
als iemand veel geld heeft kan die veel bezitten
  • Een steekje laten vallen
iets vergeten tijdens een traject
  • Een veer (moeten) laten
met minder genoegen moeten nemen
  • Er geen gras over laten groeien
direct iets doen
  • Gods water over Gods akker laten lopen
geen voorzorgsmaatregelen nemen, maar alles laten komen zoals het komt
  • Het vogeltje over het touwtje laten wippen
  • Iemand de hielen laten zien
inhalen of beter presteren dan de ander
  • Iemand links laten liggen
doen alsof iemand er niet is, niet bemoeien met iemand
  • Iets blauw-blauw laten
iets laten rusten en er niet meer over praten
  • Iets langs je (koude) kleren af laten glijden
ergens niets van aan trekken
  • Iets over z'n kant laten gaan
ergens niets van aantrekken
  • Je (niet) laten ringeloren
  • Leven en laten leven.
je hoeft je niet overal mee bemoeien, iets gewoon laten zoals het is
  • Van de bok (laten) dromen
een pak slaag (laten) krijgen
  • Verstek laten gaan
  • Zich de kaas niet van het brood laten eten
Voor het eigen belang opkomen
  • Zich in de kaart laten kijken
Geheim prijsgeven
Vertalingen
    1. veroorzaken   
    2. toestaan   
    3. niet doen   
    4. niets veranderen   
    5. vertrekken   
    6. aansporing   
    laten blijken   
  • Duits: erkennen lassen, merken lassen
    laten uitvallen   
    laten vallen   

Zelfstandig naamwoord

laten mv

  1. meervoud van het zelfstandig naamwoord laat

Gangbaarheid
  • Het woord laten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.

Verwijzingen
  1. "laten" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

Spaans

Werkwoord
vervoeging van
latir

laten

  1. derde persoon meervoud tegenwoordige tijd (presente) van latir
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.