Wet van Lenz
De wet van Lenz is een kwalitatieve uitspraak, in 1834 gedaan door de Baltisch-Duitse natuurkundige Heinrich Lenz, over elektromagnetische inductie, en wel specifiek over de richting van een geïnduceerde stroom. De originele formulering van Lenz is:[1]
"Es wird in dem vor dem Nordpol eines Magneten bewegten Leiter durch elektrodynamische Vertheilung ein galvanischer Strom entstehen, der, wenn man sich in der Art in den bewegten Leiter versetzt, daß man das Gesicht zum Nordpol wendet und sich dabei mit dem Leiter rechts hinbewegt, einen vom Kopf zu den Füßen durchströmt." |
- Vertaald
Elektromagnetisme | |
---|---|
elektriciteit · magnetisme | |
In een geleider die voor de noordpool van een magneet beweegt, zal een galvanische stroom ontstaan door de elektrodynamische verdeling (= elektromagnetische inductie), die, als iemand zich zodanig in de bewegende geleider verplaatst, dat men het gezicht naar de noordpool wendt en zich daarbij met de geleider mee naar rechts beweegt, van het hoofd naar de voeten stroomt.
In een modernere en wat meer uitgebreide formulering luidt de wet:[2]
- Er wordt in een gesloten stroomkring alleen dan een stroom geïnduceerd, als de magnetische flux door de kring verandert. De richting van de geïnduceerde stroom is zodanig dat het geïnduceerde magnetische veld de verandering van de flux tegenwerkt.
De wet van Lenz kan gezien worden als een gevolg van de vierde wet van Maxwell, ook wel wet van Faraday genoemd, die stelt dat een veranderend magneetveld een elektrisch veld opwekt. In de vectorformulering van Heaviside luidt deze wet van Maxwell
Daarin is:
Door toepassing van de Stelling van Stokes wordt de volgende integraalvorm gevonden, die tot de bovengenoemde formule voor een winding leidt:
met
de infinitesimale verandering van de plaatsvector langs de rand van het oppervlak het oppervlak waarover geïntegreerd wordt een infinitesimaal oppervlakte–element de magnetische flux en de elektrische inductiespanning,
Vernoemd
De wet is vernoemd naar de Baltisch-Duitse natuurkundige Heinrich Lenz (1804-1865). De beginletter L van zijn naam wordt gebruikt als symbool van de grootheid inductantie, de coëfficiënt van zelfinductie.
Toepassingen
- De wet van Lenz vormt het principe van de opwekking van wisselspanning in dynamo's en wisselstroomgeneratoren in elektriciteitscentrales enzovoorts.
- Transformator
- Een direct gevolg van de wet van Lenz is tevens dat velden van twee naastgelegen (of concentrische) geleiders met tegengestelde stroom elkaar opheffen. Hiermee worden verbindingen gemaakt die zeer ongevoelig zijn voor stoorsignalen van buitenaf zoals bij unshielded twisted pair en coaxkabels.
- Magneetzweeftrein. Magneten in de rail(s) induceren vanwege de wet van Lenz kringstromen in de bewegende trein. Deze stromen veroorzaken een magneetveld, dat tegengesteld is aan het magneetveld van de rail. Door de afstoting van de magneetvelden zweeft de trein. Omgekeerde systemen komen ook voor, waarbij magneten in de trein kringstromen in de baan of rail veroorzaken, met hetzelfde zweefeffect.
Externe links
- (en) Eddy Currents and Lenz's Law (Wervelstromen en de wet van Lenz, presentatie van het National High Magnetic Field Laboratory, VS)
- (en) EduMation Demonstratie van de wet van Lenz
- (en) Effect van de wet van Lenz op een kantelend blok aluminium in een MRI-apparaat op YouTube. Als de MRI-scanner aanstaat, kantelt een blok aluminium langzamer, doordat de geïnduceerde stromen de afnemende magnetische flux door het blok tegenwerken. Aluminium is niet magnetiseerbaar, dus geïnduceerd magnetisme - zoals in ijzer - kan dit effect niet verklaren.
Bronnen, noten en/of referenties
|