Verzetsherdenkingskruis
Het Verzetsherdenkingskruis is een Nederlandse onderscheiding.
'de tyrannie verdrijven 1940-1945'
Het Verzetsherdenkingskruis is geen koninklijke onderscheiding, maar een nationale die werd ingesteld bij Koninklijk Besluit (nr. 104) op 19 december 1980 ter gelegenheid van de 35ste herdenking van de bevrijding. De onderscheiding is bestemd voor deelnemers aan het verzet tegen de bezetters van Nederlands grondgebied in de Tweede Wereldoorlog.
De instelling van deze onderscheiding was controversieel. Enerzijds waren er rechthebbenden die het niet aanvroegen vanwege 'te weinig, te laat'. Anderzijds waren er ook die het wel aanvroegen, maar niet toegekend kregen vanwege gebrek aan bewijs van hun (vermeende) verzetsdaden. In totaal hebben 15.300 mensen het kruis aangevraagd, aan 15.000 van hen is het kruis toegekend.
Het kruis is van zilver en werd door de Rijksmunt gemaakt. Het wordt gedragen na het Oorlogsherinneringskruis en voor het Ereteken voor Orde en Vrede.
Toekenningscriteria
De onderscheiding wordt op eigen verzoek toegekend aan:
- een ieder die behoorde tot een in het Koninklijk Besluit van 5 september 1944 Stb. E 62 genoemde erkende verzetsgroep of tot een andere bij de Buitengewone Pensioenraad dan wel de Stichting 1940-1945 bekende verzetsgroep
- een ieder die blijkens een beschikking van de Buitengewone Pensioenraad als deelnemer aan het verzet in de zin van de Wet buitengewoon pensioen 1940-1945 is of wordt erkend, ongeacht of hij/zij al dan niet in het genot is van een pensioen krachtens deze wet
- een ieder aan wie met toepassing van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen (wet van 20 januari 1976 Stb. 19) onder de wapenen doorgebrachte tijd is toegekend
- de militairen die hebben behoord tot de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten in bezet gebied (ingevolge artikel 2, 5e lid van de Wet verbetering rechtspositie verzetsmilitairen
- een ieder, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Oost-Azië op door Japan bezet gebied of Japans gebied aan, naar het oordeel van het betreffende comité, bedoeld in artikel 4, als verzet tegen de vijand aan te merken handelingen heeft deelgenomen
- een ieder die, niet vallende onder de bepalingen van a. tot en met e., naar het oordeel van het comité als bedoeld in artikel 4, eveneens als verzetsdeelnemer kan worden beschouwd.
In het Koninklijk Besluit is geen sprake van het weer ontnemen van het Verzetsherdenkingskruis. Wanneer een drager voor een misdrijf wordt veroordeeld kan de rechter niet bepalen dat de veroordeelde het Verzetsherdenkingskruis moet inleveren of niet meer mag dragen. Er is ook geen sprake van het automatisch verlies van het kruis zoals dat gebeurt wanneer een Ridder in een Nederlandse Ridderorde wordt veroordeeld wegens een misdrijf. Toen in 2011 de dader van de naoorlogse moord op ir. Felix Guljé, de 96-jarige Atie Ridder-Visser, bekend werd, mocht zij haar Verzetsherdenkingskruis dan ook houden.
Duitse dragers van het Verzetsherdenkingskruis
Een aantal Duitse antifascisten was betrokken bij het Nederlandse verzet. Na de oorlog zijn zes Duitsers en een Oostenrijker geëerd met het Verzetsherdenkingskruis. Het zijn: de tekenaar Fritz Behrendt, Karl B.R.P. Gröger, Joep Henneböhl, Fritz en Ingeborg Kahlenberg, Gustav H. Müller en Belinde M. Thöne-Siemens.[1]
Decorandi (met eigen Wikipedia-pagina)
Niet alle 15.000 gedecoreerden kunnen hier vermeld worden. Hieronder staan degenen wier daden of levenswijze voldoende aanleiding gaven tot een eigen Wikipedia-pagina.
Legeronderdelen
De volgende legeronderdelen zijn met het Verzetsherdenkingskruis onderscheiden:
- Regiment Stoottroepen Prins Bernhard
- Bataljon Friesland (nu: Regiment Infanterie Johan Willem Friso)
- Bataljon Margriet (nu: Regiment Limburgse Jagers)
Alleen het Regiment Stoottroepen Prins Bernhard voert de onderscheiding als vaandeldecoratie.
Externe links
 |
Portaal Ridderorden |
- Lijst van decorandi op de site onderscheidingen.nl
- Tekst van het Koninklijk Besluit Tekst KB op onderscheidingen.nl
Bronnen, noten en/of referenties
|