Daniël de Moulin
Daniël de Moulin (Buitenzorg, 12 september 1919 – Boxtel, 9 februari 2002) was een Nederlandse chirurg, hoogleraar geschiedenis van de geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Levensloop
Jeugd en opleiding
Daan de Moulin werd geboren in 1919 in Buitenzorg, Nederlands-Indië. Na het eindexamen lyceum behaald te hebben in Batavia reist hij naar Nederland waar hij geneeskunde gaat studeren aan de Rijksuniversiteit Utrecht en zich aansluit bij studentenvereniging Unitas. Na de sluiting van de vereniging in 1941, gaat de vereniging ondergronds. Op 15 mei 1942 wordt De Moulin door de Rector Connie van der Capellen geïnstalleerd als preses van het College van Ephoren, de verzetsraad van Unitas S.R.. Hij neemt tevens zitting in de Utrechtse studentenverzetsraad, de Raad van vertegenwoordigers.
Verzet
Begin 1943 besluit De Moulin naar Engeland uit te wijken. Door zijn actieve rol in het studentenverzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn weigering de loyaliteitsverklaring voor studenten te ondertekenen, werd de grond hem te heet onder de voeten. Op 3 mei 1943 begint hij, samen met Lodewijk Parren en Rolande Kloesmeijer, zijn reis door België, Frankrijk, Spanje en Portugal en op 28 oktober 1943 arriveert hij in Londen. In Londen wordt hem gevraagd zich aan te sluiten bij de geheime dienst, maar vanwege zijn geboorteplaats neemt hij dienst in het KNIL en reist als sergeant Infanterie af naar Australië waar hij vecht tegen de Japanse bezetter van Nederlands-Indië. Op 18 juni 1946 keert hij terug in Nederland waar hij afzwaait als reserve tweede luitenant der Infanterie Speciale Diensten.
Werkzaamheden na de oorlog
In september 1946 hervat hij zijn studie in Utrecht en is hij actief betrokken bij de wederopbouw van Unitas. Als Orde-Praefect is hij de drijvende kracht achter de heroprichting van het Collegium Illustrissimum Hermandad. In 1950 behaalt hij het artsexamen. De Moulin werkt van 1950 tot 1958 als chirurg in opleiding en chirurg aan het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg en is daarna lange tijd, van 1958 tot 1979 Algemeen chirurg aan het St. Liduina Ziekenhuis te Boxtel. In die tijd promoveert hij ook (in 1964) cum laude bij Professor Moeys en gaat hij vanaf dat moment tot 1971 ook lesgeven als Lector algemene chirurgie te Nijmegen. Vanaf 1971 tot 1979 is zijn lectoraat "de geschiedenis der Geneeskunde" en van 1979 tot 1989 is hij hoogleraar op dat onderwerp te Nijmegen. De Moulin was tussen 1968 en 1972 ook voorzitter en redacteur van de landelijke wetenschapshistorische vereniging GEWINA en ontving in 1987 de Erepenning in goud van Nederlandse Vereniging voor Heelkunde. In 1988 wordt De Moulin tijdens een studiereis in Amerika overvallen en raakt hierdoor blijvend invalide. Een jaar later, in september 1989, neemt hij officieel afscheid als hoogleraar tijdens een voor hem georganiseerd symposium over de geneeskunde in Nederlands-Indië. De Moulin overlijdt te Boxtel in 2002 op 82-jarige leeftijd.
Engelandvaardersdagboek
In mei 2005 verscheen van de hand van Hylke Faber (1981) en Pieter Stolk (1978) het artikel Het vuur smeulende houden onder de asch over zijn verzetsactiviteiten in de oorlog. Een jaar later publiceerden zij een editie van het Engelandvaardersdagboek van De Moulin, dat in de nalatenschapschap van zijn weduwe werd ontdekt, onder de titel Wij zijn niet bang, tenminste, niet erg. Het eerste exemplaar werd op 10 mei door Hans Blom, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, overhandigd aan Erik Hazelhoff Roelfzema. De tweede druk van het boek werd begin 2015 gepubliceerd. In 2018 verscheen de Engelse vertaling van het dagboek bij uitgeverij Pen & Sword Books onder de titel: Escaping Occupied Europe. A Dutchman's dangerous journey to join the Allies.
Fragment uit Wij zijn niet bang, tenminste, niet erg '… al gauw kwamen we een blonde man op een fiets tegen, die later bleek de Hollandsche Gestapoman te zijn. Nadat hij ons gepasseerd was, draaide hij om en haalde ons heel langzaam rijdend weer in, met de kennelijke bedoeling om te hooren welke taal we spraken. Daarna draaide hij weer om en reed weg, maar toen we even later omkeken, zagen we dat hij langzaam achter ons aan reed. Er was geen twijfel aan, we werden gevolgd. Deze gewaarwording, hoewel sensationeel, is beslist niet prettig. Dit gevoel krijgt wel een climax als je in een restaurant aangekomen en aan een tafel gezeten bent, even later dezelfde man binnen ziet komen en hij, nadat hij je gezien heeft, de telefooncel binnenstapt. We waren ervan overtuigd dat we er bij waren en verwachtten ieder oogenblik onze arrestatie. Gek, op dat oogenblik waren we heel rustig en bespraken al nonsens verkopende hoe we de Duitschers bij het verhoor het best konden treiteren.'
Publicaties
- De Heelkunde in de vroege middeleeuwen proefschrift, Leiden, Uitgeverij Brill (1964)
- A History of Surgery: With Emphasis on the Netherlands (1988)
- A Short History of Breast Cancer (1983)
- De Novis Inventis: Essays in the History of Medicine in Honour of Daniel De Moulin on the Occasion of His 65th Birthday (1984, coauteur)
- Kracht En Stof: De Introductie Van Moderne Natuurwetenschappelijke Denkwijzen in De Geneeskunde, Zoals Blijkt Uit Nederlandse Medische Vakbladen, 1840-1870 Verslag Van Een Symposium, Gehouden Te Nijmegen Op 21 September 1985
- Het vuur smeulende houden onder de asch.' Daniël de Moulin - tussen Academie en Engelandvaart (1939-1949) (2005) - H. Faber & P. Stolk (2005, Collegium Illustrissimum Hermandad)
- Wij zijn niet bang, tenminste, niet erg. Het Engelandvaardersdagboek van Daniël de Moulin H. Faber & P. Stolk (Eds.) (2006, Stichting DdM. 2015, DdM Works)
- Escaping Occupied Europe. A Dutchman's dangerous journey to join the Allies H. Faber & P. Stolk (Eds.) (Pen & Sword Books, 2018)