Smerdis

Gaumata was op een of andere manier te weten gekomen wat er met de echte Smerdis gebeurd was en maakte van de afwezigheid van koning Cambyses gebruik om zich uit te geven voor diens eertijds populaire broer, op wie hij volgens Herodotus sprekend leek. Hij wist bovendien dat slechts weinig mensen in Perzië van de moord op de hoogte waren en dat de meerderheid geloofde dat de echte Smerdis nog in leven was. Volgens de Behistuninscriptie zou hij ook de meeste 'lastige getuigen', die de ware toedracht kenden, laten vermoorden, waardoor de overigen wijselijk hun mond hielden.

Hij bleef slechts zeven maanden aan de macht, tot hij werd ontmaskerd doordat een van de haremvrouwen ontdekte dat de 'koning' geen oorschelpen meer had. Cyrus zou deze hebben afgesneden bij Gaumata, waarmee duidelijk werd dat hij Smerdis niet was. Door zijn lange haardracht was dit steeds verborgen gebleven. Toen dit uitlekte zwoeren zeven Perzische edelen samen om hem uit de weg te ruimen, wellicht ook omdat hij plannen had om bepaalde bezittingen van de adel te onteigenen ten voordele van het volk. In een geleide uitbarsting van woede, keerde het volk zich echter tegen alle magiërs en vele van hen werden vermoord.

De wettige koning Cambyses kon zijn eigen eerherstel niet beleven. Op weg om met de bedrieger af te rekenen, overleed hij, zonder wettige opvolger, aan de gevolgen van een verwonding. Volgens Herodotus lieten de Perzen toen een godsoordeel beslissen over de vraag wie de nieuwe koning zou worden. Dat werd Darius, een ver familielid van Achaemenes, de stamvader van de Achaemenidische dynastie.