Artaxerxes I

Artaxerxes I (Oud-Perzisch: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂, Artaxšaça,[1] "wiens regering (xšaça < *xšaϑram) is door asha / arta ("waarheid")"; Grieks: Ἀρταξέρξης, Artaxérxēs; Hebreeuws: אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא, modern: ʾArtaḥšásta, Tiberiaans: ʾArtaḥšasetāʾ) was de zesde koning uit het huis der Achaemeniden, van 465 v.Chr. tot aan zijn dood in 424 v.Chr..[2] Hij was de derde zoon van Xerxes I.

Artaxerxes I
? - 424 v.Chr.
Vermoedelijke graf van Artaxerxes in Naqsh-e Rustam
Sjahansjah van Perzië (Achaemeniden)
Periode465 - 424 v.Chr.
VoorgangerXerxes I
OpvolgerXerxes II
Farao van Egypte (27e dynastie)
Periode465 - 424 v.Chr.
VoorgangerXerxes I
OpvolgerXerxes II
VaderXerxes I
MoederAmestris

Hij zou de "Artasyrus" kunnen zijn die Herodotus noemde als een satraap van de koninklijke satrapie van Bactrië.

In Griekse bronnen wordt hij ook μακρόχειρ, Makrókheir, "lang-handige" genoemd (in Latijnse bronnen: Longimanus), naar verluidt omdat zijn rechterhand langer was dan zijn linker.[3]

Regering

Xerxes I werd in 465 v.Chr. door een paar hovelingen vermoord, samen met zijn oudste zoon Darius. De jongste zoon wist evenwel te ontsnappen: hij besteeg de troon als Artaxerxes I en liet de schuldigen terechtstellen. Deze paleisrevolutie sloot voor het Perzische Rijk een periode van expansie af.

Het 41 jaar lang durende bewind van Artaxerxes I was betrekkelijk rustig en luidde een periode in waarbij de wapens zouden plaatsmaken voor de diplomatie. De betrekkingen met aartsvijand Griekenland werden in 449 v.Chr. genormaliseerd door de zogenaamde Vrede van Callias, en wanneer kort daarop in Griekenland de Peloponnesische Oorlog uitbrak was Perzië van alle buitenlandse zorgen bevrijd. Tegelijkertijd begon bijna onmerkbaar het verval.

Hoewel er geen grondgebied verloren ging tijdens Artaxerxes' regering, werd de algemene politiek toch ondermijnd door allerlei hofintriges, en de invloed van aristocratie en hovelingen groeide met de dag, in het nadeel van de koning. Dit had ernstige gevolgen, want het centrale bestuur had onder Darius I en Xerxes I de onderworpen bevolking een gevoel van culturele eenheid opgedrongen, wat leidde tot een culturele bloei en vermenging. Onder Artaxerxes verviel van de macht van de koning en kwam dit proces steeds meer tot stilstand, wat leidde tot een culturele neergang en ontbinding van het rijk. Tevens was er sprake van financiële en militaire achteruitgang, want de groei van de macht van de aristocratie (die de landerijen beheerde uit naam van de koning, verplicht was wanneer de koning dat wilde mannen te leveren en ook schatplichtig was) leidde ertoe dat ze zich ontdeden van hun militaire verplichtingen en minder mannen begonnen te leveren, waardoor de militaire kracht van het rijk afnam. De vermelding van Artaxerxes in de Hebreeuwse Bijbel, in Ezra en Nehemia, betreft deze periode.

De financiële kracht begon ook af te nemen ten gevolge van de corruptie en het wanbeleid van het hof en de aristocratie. Ze begonnen staatsgeld te verkwisten, gigantische belasting te heffen en startten een wanbeleid in de steden wat leidde tot ontvolking van grote gebieden. Tevens had de corruptie, waaronder vermoedelijk vriendjespolitiek en het verkopen van ambten, een verzwakking van het politieke apparaat tot gevolg. Aan het begin van het bewind van Artaxerxes echter begon dit alleen maar vrijwel onmerkbaar en nam de kracht van het rijk maar een beetje af, maar tijdens de 40 jaar dat hij regeerde werd het rijk en de macht van de koning steeds zwakker en op het eind van zijn rustige regering was het rijk veel minder sterk dan aan het begin van zijn regering. En later, ver na Artaxerxes, leidde dit zelfs tot de ineenstorting van het rijk.

Overlijden

Artaxerxes overleed op dezelfde dag als zijn echtgenote, in 424 v.Chr. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Xerxes II.

Voorganger:
Xerxes I
Koning van Perzië Opvolger:
Xerxes II
Voorganger:
Xerxes I
Farao van Egypte
27e dynastie van Egypte
Opvolger:
Xerxes II
Achaemeniden:Cyrus · Cambyses · Smerdis · Darius I · Xerxes I · Artaxerxes I · Darius II · Artaxerxes II · Artaxerxes III · Darius III
Macedoniërs:Alexander de Grote · Philippos III Arridaios · Alexander IV
Seleuciden:Seleucus I Nicator · Antiochus I Soter · Antiochus II Theos · Seleucus II Callinicus · Seleucus III Ceraunus · Antiochus III de Grote · Seleucus IV Philopator · Antiochus IV Epiphanes
Parthen:Arsaces I · Arsaces II · Priapitius · Phraates I · Mithridates I de Grote · Phraates II · Artabanus I · Mithridates II de Grote · Gotarzes I · Orodes I · Sinatrukes · Phraates III · Mithridates III · Orodes II · Phraates IV · Tiridates II · Phraataces · Orodes III · Vonones I · Artabanus II · Tiridates III · Vardanes I · Gotarzes II · Sanabares · Vonones II · Vologases I · Vardanes II · Vologases II · Pacorus II · Artabanus III · Vologases III · Osroes I · Mithridates IV · Vologases IV · Osroes II · Vologases V · Vologases VI · Artabanus IV
Sassaniden:Ardashir · Sjapoer I · Hormazd I · Bahram I · Bahram II · Bahram III · Narses · Hormazd II · Sjapoer II · Ardashir II · Sjapoer III · Bahram IV · Yazdagird I · Bahram V · Yazdagird II · Hormazd III · Peroz · Valash · Kavad I · Zamasp · Khusro I · Hormazd IV · Khusro II · Bahram VI · Kavad II · Ardashir III · Boran · Hormazd V · Yazdagird III
Ghaznaviden:Alptigin · Sebük Tigin · Ismail · Mahmud · Mohammed · Mas'ud I
Il-kans:Hulagu · Abaka · Teguder · Arghun · Geikhatu · Baidu · Ghazan · Öljeitü · Abu Sa'id · Arpa · Musa · Mohammed
Timoeriden:Timoer Lenk · Pir Mohammed · Shahrukh Mirza · Abu'l-Qasim Bābar · Sjāh Mahmūd · Ibrāhim · Sultān Abu Sa'id Gūrgān · Yādgār Muhammad · Sultān Hussayn · Badi ul-Zamān · Muzaffar Hussayn
Safawieden:Ismail I · Tahmasp I · Ismail II · Mohammad Khodabanda · Abbas I · Safi · Abbas II · Suleiman I · Soltan Hoseyn I · Tahmasp II · Abbas III · Suleiman II · Ismail III
Afshariden:Nadir Sjah Afshar · Adil Sjah Afshar · Ebrahim Sjah Afshar · Shahrokh Sjah Afshar
Zand:Karim Khan · Mohammad Ali Khan · Abol Fath Khan · Sadiq Khan · Ali Murad Khan · Jafar Khan · Lotf Ali Khan
Kadjaren:Agha Mohammed Khan Kadjar · Fath'Ali Kadjar · Mohammad Sjah Kadjar · Ali · Hossein Ali Kadjar · Naser ed-Din Kadjar · Mozaffar ed-Din Kadjar · Mohammed Ali Kadjar · Soltan Ahmad Kadjar · Ali Reza Khan-e Kadjar · Nasir al-Mulk · Mohammed Hassan Mirza
Pahlavi:Reza Pahlavi · Mohammad Reza Pahlavi
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.