Panthenol

	Panthenol
	Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van D-panthenol
	Algemeen
Molecuulformule; (uitleg)	C9H19NO4
IUPAC-naam	(2R)-2,4-dihydroxy-N-(3-hydroxypropyl)-3,3-dimethylbutaanamide
Andere namen	pantothenol, dexpanthenol, provitamine B5, Bepanthen
Molmassa	205,251 g/mol
SMILES	CC(C)(CO)[C@H](C(=O)NCCCO)O
CAS-nummer	81-13-0
PubChem	131204
	Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeibaar
Kleur	kleurloos
Dichtheid	1,2 g/cm³
Smeltpunt	66-69 °C
Kookpunt	118-120 °C
Brekingsindex	1,499 (589 nm, 20 °C)
	Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Panthenol is de alcoholvorm van pantotheenzuur (vitamine B5). In zuivere toestand is het een kleurloze zeer viskeuze olieachtige vloeistof.

Panthenol heeft twee enantiomeren (D- en L-panthenol), maar enkel D-panthenol of dexpanthenol is biologisch actief. In cellen wordt het omgezet tot pantotheenzuur; om deze reden wordt panthenol vaak als provitamine B5 aangeduid. Het wordt zowel afzonderlijk (CAS-nummer 81-13-0) als in het racemisch mengsel DL-panthenol (CAS-nummer 16485-10-2) gebruikt. Een merknaam is Bepanthen (Bayer).

Toepassingen

Panthenol is een ingrediënt in talrijke cosmetische producten voor haarverzorging (shampoos, hairconditioners) en huidverzorging (crèmes, zalven, lotions). Het heeft een hydraterende werking (houdt vocht vast en voorkomt uitdroging). Het hecht goed aan de haarzakjes en maakt de haren gladder en makkelijker te kammen.

Op de huid zorgt panthenol ervoor dat de huid soepeler en elastischer wordt en dat oppervlakkige tekenen van veroudering verminderen. Het helpt ook tegen irritaties, jeuk, luieruitslag e.d. en draagt bij tot de genezing van lichte (zonne)brandwonden. Dit wordt toegeschreven aan de vitaminevormende eigenschap van dexpanthenol; het dringt door in de huid en wordt daar omgezet in pantotheenzuur (vitamine B5), dat op zijn beurt een onderdeel is van co-enzym A; het bevordert zo de energietoevoer naar de cellen en versnelt de vorming van nieuwe huidcellen. In haarverzorging is de werking van panthenol evenwel louter uitwendig en speelt de vitaminevormende eigenschap van panthenol geen rol.

Vitamines

Oplosbaar in	vet
vitamine A:	retinol · retinolzuur · retinal · alfacaroteen · bètacaroteen
vitamine D:	D2 (ergocalciferol) · D3 (cholecalciferol) · calcidiol · calcitriol
vitamine E:	Tocoferolen: alfa-tocoferol · bèta-tocoferol · gamma-tocoferol · delta-tocoferol — Tocotriënolen: alfa-tocotriënol · bèta-tocotriënol · gamma-tocotriënol · delta-tocotriënol
vitamine K:	K1 (fytomenadion) · K2 (menachinon) · K3 (farnochinon)

Oplosbaar in	water
vitamine B:	B1 (thiamine) · B2 (riboflavine, riboflavine-5'-fosfaat) · B3 (nicotinezuur · nicotinamide · inositolhexanicotinaat) · B5 (pantotheenzuur · panthenol · pantethine) · B6 (pyridoxine · pyridoxal-5-fosfaat · pyridoxamine) · B8 (biotine) · B11 (foliumzuur · 5-methyltetrahydrofolaat) · B12 (cyanocobalamine · methylcobalamine · adenosylcobalamine · hydroxocobalamine)
vitamine C:	ascorbinezuur · dehydroascorbinezuur · ascorbylpalmitaat

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.