Ouroboros
De naam ouroboros komt uit het Oudgrieks οὐροβόρος en betekent staart-eter. Het is een symbool uit de alchemie, en een van de oudste mythische symbolen ter wereld. Het komt voor in de Azteekse mythologie, de Chinese mythologie en in vele andere. Het is een afbeelding van een slang of een draak die in zijn eigen staart bijt (deze opeet) en op die manier een eeuwige cirkel vormt.
_Consacrazione_1577_-_Pietro_Daverio%2C_L'eternit%C3%A0_-_Foto_Giovanni_Dall'Orto_-_14-july-2007.jpg)
Het symboliseert de cyclische aard van de natuur, het eeuwige terugkeren en de eenheid van alles. In sommige afbeeldingen is de slang half lichtgekleurd (of wit) en half donkergekleurd (of zwart) wat een twee-eenheid voorstelt, zoals Yin Yang. Maar er zijn talloze verschijningsvormen van deze slang. De Noorse mythologie kent ook zo'n slang, hij heet daar Jörmungandr, Jormungand of Midhgardhsormr. En het bekende Indiase beeld van Shiva Nataraja staat midden in de cirkelvorm van een Ouroboros.
De slang die haar eigen staart opeet kan worden teruggevonden in het Oude Egypte van circa 1600 v.Chr.. Maar de varkensdraak van de Hongshan cultuur uit 4700-2200 v.Chr. in China is ouder. (猪龍, zhulong, in het Chinees en Pig dragon in het Engels). Ze zijn gemaakt uit jade en hebben mogelijk hun weg gevonden via de aloude zijderoutes. Uit het Oude Egypte werd het symbool overgeleverd aan de Feniciërs en dan aan de Griekse filosofen, die er de naam Ouroborus aan gaven.
Ouroboros komt als symbool ook voor in het vroege fantasyboek De Worm Ouroboros (boek) door E.R.(Eric Rucker) Eddison en in de Amerikaanse televisieserie Millennium. Een variant met twee slangen komt voor als de AURYN in Het oneindige verhaal van Michael Ende. Ook speelt Ouroboros een rol in de Japanse serie Fullmetal Alchemist, waarvan twee anime's en een manga zijn gemaakt. En dit speelt ook een rol in de Netflix serie: Teen Wolf, seizoen 5.
Kringloopbewustzijn
Al vroeg, vanaf begin jaren tachtig van de vorige eeuw, toonde Henck van Dijck vanuit zijn discipline als kunstenaar/ontwerper aandacht voor de Ouroboros in relatie tot maatschappelijk betrokken zaken als milieu en hergebruik, welke visie zeer vooruitlopende overeenkomsten vertoont met de huidige populaire Cradle to cradle (C2C) filosofie, zoals o.a. weergegeven in het boek Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things (2002) van William McDonough en Michael Braungart. In interviews en artikelen over zijn werk wordt door Van Dijck steeds gewezen op principes als recycling, kringloop en het belang van bijvoorbeeld een levenscyclusanalyse. Een "kringloop-benadering" welke specifiek handelt over het belang en de inzet van een goede beeldcommunicatie. Zijn beeld Kraan zonder titel (1986) is misschien wel de simpelste en helderste uitspraak van dit soort: de uiteinden van de slang zijn hier verbonden met de in- en uitgang van een kraan, als bij het oeroude symbool hiervoor: de Ouroboros, de slang die in zijn eigen staart bijt.
Kraan zonder titel, 1986
