Kariatide

De Kariatiden van het Erechtheion

Kariatiden in de gevel van de Winkel van Sinkel in Utrecht

Ze werden in de oudheid gebruikt in de Egyptische en Griekse architectuur. De kariatiden van het Erechtheion zijn verreweg het bekendst. Dit zijn zes gebeeldhouwde vrouwelijke figuren die als zuilen worden gebruikt. Zij zijn opgebouwd volgens de contraposthouding die een zekere dynamiek aan de beelden meegeven, namelijk met een steunbeen en een speelbeen. Dit geeft ook een ander uitzicht aan de bedekkende kledij. De bekleding van het steunbeen heeft het aanzicht van de cannelures van een tempelzuil.

Het is een veelgebruikt motief in de architectuur van de Renaissance en die van de 18e en 19e eeuw. Een bekend 19e-eeuws gebouw met kariatiden in de voorgevel is de Winkel van Sinkel in Utrecht.

Wanneer mannelijke beelden in deze functie worden gebruikt, worden ze atlanten genoemd.

Kariatide met ouroboros, de eeuwige cirkel

Bij Vitruvius vinden we de volgende verklaring voor de origine van de kariatiden:

In de oorlog van de Grieken tegen de Perzen steunden de bewoners van Karyae, de Karyanen genaamd, de Perzen. Toen de Grieken uiteindelijk de oorlog tegen de Perzen gewonnen hadden, werden de Karyanen daarvoor gestraft. De Karyaanse mannen werden gedood en de vrouwen werden tot slaaf gemaakt. De vrouwen moesten voor straf een 'eeuwige' last dragen.

Zie de categorie Caryatids van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.