Otto Frank

In juli 1933, een half jaar nadat Adolf Hitler in Duitsland aan de macht gekomen was, vluchtte Frank (die Joods was) naar Nederland om te ontkomen aan het toenemende antisemitisme in nazi-Duitsland. In Amsterdam richtte hij met behulp van zijn zwager Erich Elias een filiaal van Opekta op: N.V. Nederlandsche Opekta Mij. Het bedrijf verkocht pectine. Eind december kwamen ook zijn vrouw en dochter Margot naar Amsterdam, Anne Frank volgde in februari 1934. Het gezin woonde aan het Merwedeplein in Amsterdam, in een nieuwbouwwijk aan de zuidkant van de stad, waar zich ook veel andere Duits-joodse vluchtelingen vestigden. Otto bouwde een klein team van medewerkers op dat onder meer bestond uit Johannes Kleiman, Victor Kugler, Miep Gies en Bep Voskuijl, die op kantoor werkten en Beps vader, Johannes Voskuijl, die in het magazijn van het bedrijf werkte. Het bedrijf verhuisde in 1940 van het Singel naar Prinsengracht 263.

Tot de Duitse inval op 10 mei 1940 was Amsterdam voor de familie Frank een veilig toevluchtsoord. Vanwege de dreiging die uitging van nazi-Duitsland probeerde Frank vanaf 1938 met zijn gezin naar Cuba of de Verenigde Staten te ontkomen, maar al zijn pogingen mislukten. Om te voorkomen dat zijn bedrijf in Duitse handen viel namen enkele niet-Joodse collega's het op papier over. Op 6 juli 1942 dook het gezin onder in het Achterhuis, het achterste gedeelte van het bedrijfspand van Opekta aan de Prinsengracht 263 in Amsterdam.

Op 4 augustus 1944 werd het gezin (vermoedelijk) verraden en samen met de vier andere onderduikers uit het Achterhuis via het doorgangskamp Westerbork in Drenthe op transport gezet naar het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz. Otto Franks echtgenote Edith stierf in Auschwitz op 6 januari 1945, zijn beide dochters overleden in februari 1945 in het concentratiekamp Bergen-Belsen aan de gevolgen van vlektyphus. Hijzelf werd in Auschwitz bevrijd door de Russen en keerde na een lange reis na de bevrijding terug naar Nederland.

Terug in Amsterdam kreeg Frank uit handen van Miep Gies het dagboek van zijn dochter Anne, toen duidelijk werd dat Anne overleden was. Nadat hij de dagboekpapieren gelezen had en er met vrienden over gesproken had, besloot hij het te laten uitgeven als boek onder de titel Het Achterhuis. Deze titel had Anne Frank zelf gekozen. Een aantal passages waarin Anne negatief over haar moeder schreef en waarin ze het onderwerp seksualiteit aanroerde, werd geschrapt. Het Achterhuis verscheen op 25 juni 1947. Na de publicatie van het dagboek van zijn dochter heeft Frank zich tot zijn dood beziggehouden met het corresponderen met de lezers van het boek. Deze correspondentie bevindt zich tegenwoordig in de collectie van de Anne Frank Stichting in Amsterdam.

Otto Frank weigerde na de oorlog de Duitse nationaliteit aan te nemen en werd in 1949 Nederlands staatsburger. In 1953 hertrouwde hij met de weduwe Elfriede Geiringer (1905-1998), die hij had leren kennen tijdens de terugreis vanuit Auschwitz en die haar man en zoon had verloren. Hij verhuisde samen met haar naar Bazel waar hij de rest van zijn leven woonde.

In januari 1963 richtte Otto Frank het Anne Frank Fonds op. Deze in Bazel gevestigde stichting vertegenwoordigt de familie Frank en beheert de auteursrechten van de geschriften van Anne Frank. Samen met uitgevers houdt het fonds zich bezig met de uitgaves van het dagboek van Anne Frank. Met de opbrengsten ondersteunt het wereldwijd projecten, met name op het gebied van mensenrechten.

Otto Frank overleed op 91-jarige leeftijd aan longkanker. Hij werd gecremeerd en zijn as werd begraven op het kerkhof van Birsfelden in Basel-Landschaft.