Olympische Zomerspelen 1972

De Spelen van München zouden vooral vrolijke Spelen moeten worden. Op deze manier hoopten de Duitse organisatoren de herinneringen aan de dubieuze editie van 1936 in Berlijn uit te wissen. De eerste week was het ook een voorbeeldig sportfeest. Dit werd echter wreed verstoord op 5 september, toen een aantal Palestijnse guerrillastrijders van de organisatie Zwarte September het Israëlische onderkomen aan de Connollystrasse 31 in het olympisch dorp binnenvielen. De Palestijnen doodden twee Israëli's en gijzelden negen leden van de Israëlische ploeg.

Na lang onderhandelen, waarbij de Zwarte September de vrijlating eiste van een groot aantal Palestijnse en andere politieke gevangenen, vond er een mislukte reddingsoperatie plaats op het vliegveld. Er waren scherpschutters op het dak gestationeerd en er waren pantserwagens om de gijzelaars in af te voeren onderweg naar het vliegveld. Mensen zagen op hun tv wat zich afspeelde op het vliegveld en reden ernaartoe, wat voor een uur vertraging zorgde voor de pantserwagens. Intussen openden de scherpschutters het vuur op de kidnappers, maar faalden hier enorm. De meeste van hen konden tijdig dekking zoeken en een van hen gooide een handgranaat in een van de helikopters waar gijzelaars in zaten, terwijl een andere het vuur opende op de tweede helikopter. Alle negen gegijzelden kwamen om het leven.

Aanvankelijk meldden de Duitse autoriteiten, onder leiding van minister van binnenlandse zaken Hans-Dietrich Genscher, dat alle gijzelaars het drama hadden overleefd. Pas later meldde een woordvoerder van het IOC dat "aanvankelijke berichten al te optimistisch" waren geweest.

De Spelen werden een dag stilgelegd en er werd een herdenkingsdienst gehouden in het olympische stadion. Tijdens een toespraak maakte de IOC-voorzitter Avery Brundage een einde aan de onzekerheid of de Spelen wel door zouden moeten gaan met de legendarische woorden: 'The Games must go on'. Het Nederlandse Olympische Comité besloot dat de Nederlandse atleten zelf moesten kiezen of ze wilden blijven of niet. Vijf Nederlandse deelnemers en verslaggever Dick van Rijn besloten de Spelen verder voor gezien te houden.

• Op deze Spelen werd voor de eerste maal een mascotte voorgesteld: Waldi de dashond.
• Politiek speelde ook op de Spelen een zeer belangrijke rol. Afrika dreigde ermee alle deelnemers terug te trekken indien Rhodesië niet werd uitgesloten. Rhodesië moest onder de Britse vlag aantreden aangezien de Verenigde Naties het bewind in Salisbury niet hadden erkend. Dit was een beslissing waarmee vele Afrikaanse landen het oneens waren. Afrika werd gesteund door de zwarte Amerikanen en won het pleit. Rhodesië werd geschrapt.
• Mark Spitz zwom zeven wereldrecords en won daarmee het recordaantal van zeven gouden medailles op één olympisch toernooi. Zijn totaal kwam hiermee op negen. Vier jaar eerder, in Mexico, had hij al twee gouden medailles behaald met de estafetteploeg. In 1972 won Spitz vier individuele nummers: de 100 en 200 meter vrije slag en de 100 en 200 vlinderslag, en drie estafettes: de 4 × 100 en de 4 × 200 m vrije slag en de 4 × 100 m wisselslag.
• Ook het vrouwenzwemmen had zijn grote kampioene. De vijftienjarige Australische Shane Gould haalde drie gouden: 200 en 400 meter vrije slag en 200 meter wisselslag, één zilveren: 800 meter vrije slag en één bronzen medaille: 100 meter vrije slag.
• Lasse Virén uit Finland won de 5.000 en 10.000 meter, nadat hij op het laatste onderdeel ten val kwam. Hij zou deze prestatie weten te herhalen bij de Spelen van 1976.
• De Sovjet Valeri Borzov versloeg de Amerikaanse sprinters op de 100 en de 200 meter.
• Handbal, voor het laatst op het programma in 1936, en boogschieten, niet meer sinds 1920, maken hun rentree op de Olympische Spelen.
• Wildwaterkanoën staat voor het eerst op het programma.
• Ulrike Meyfarth, die voor West-Duitsland in de atletiek meedeed, was pas zestien jaar bij haar deelname aan het hoogspringen. Zij verbeterde haar persoonlijke record met zeven cm, evenaarde het wereldrecord en won goud. Daarmee werd zij de jongste atleet ooit die een gouden medaille wist te winnen op een individueel onderdeel.
• Badminton en waterskiën waren demonstratiesporten.
• Voor het eerst werd de olympische eed ook door een jurylid afgelegd.
• Tijdens de 400 meter wisselslag halen de Zweed Larson en de Amerikaan McKee tot op de honderdste seconde dezelfde tijd. De gouden medaille wordt toegekend aan Larson op basis van het bestuderen van de tijd tot op een duizendste nauwkeurig. Als een jaar later tijdens een schoonmaakbeurt het zwembad opnieuw wordt gemeten blijkt de baan van de Zweed een paar millimeters korter. De internationale zwemfederatie besluit daarop geen gebruik meer te maken van de tijden met een precisie van een duizendste van een seconde.
• Voor het eerst in de olympische geschiedenis winnen de Verenigde Staten niet het basketbaltoernooi. Amerika verliest met één punt verschil in de finale van de Sovjet-Unie.
• De Russische gymnaste Olga Korboet werd de lievelinge van de pers nadat ze met de Sovjetploeg het goud in de meerkamp had gewonnen. Helaas verloor ze een kans op een medaille in de individuele meerkampfinale na een val, maar ze won toch nog tweemaal goud op de balk en op de grondoefening. Op de balk baarde ze opzien door als eerste turnster in de olympische geschiedenis een dubbele achterwaartse salto te maken.
• Twee zwarte Amerikaanse atleten, Vince Matthews en Wayne Collett, die respectievelijk goud en zilver hadden gewonnen op de 400 meter, toonden weinig respect tijdens de medaille-uitreiking door te spelen met hun medailles en met elkaar te grappen terwijl het Amerikaanse volkslied speelde. Beide atleten werden voor het leven verbannen van de Spelen.
• De Amerikaan Dan Gable won de gouden medaille in het lichtgewicht worstelen, zonder dat er ook maar een punt tegen hem werd gescoord.

Duitse postzegel met het motief atletiek

Tijdens deze Spelen werd er meegedaan met 21 olympische sporten. Als demonstratiesporten stonden badminton en waterskiën op het programma.

Deelnemende landen. Blauw: debuterend land op de Zomerspelen. Groen: al eerder deelgenomen aan de Zomerspelen.

Er deden 121 landen mee aan deze Spelen. Elf landen maakten hun debuut: Albanië, Dahomey, Gabon, Lesotho, Malawi, Noord-Korea, Oppervolta, Saoedi-Arabië, Somalië, Swaziland en Togo. Ook Libië had zich aangemeld om deel te nemen, maar de drie wielrenners trokken zich terug.

Belgische prestaties

België haalde twee zilveren medailles op deze Spelen, beide in de atletiek.

• Miel Puttemans won zilver achter Lasse Virén in de 10.000 meter.
• Karel Lismont deed zijn Europese titel op de marathon, veroverd het jaar voordien in Helsinki, alle eer aan en eindigde tweede in deze discipline na de Amerikaan Frank Shorter.

Medailles

Medaille	Winnaar	Onderdeel
2 Zilver (2)	Miel Puttemans	atletiek, 10.000 meter
	Karel Lismont	atletiek, marathon

Nederlandse prestaties

• De uitstekende prestaties van judoka Wim Ruska door zowel de categorie van de zwaargewichten als de open categorie te winnen kunnen in Nederland niet op veel lof rekenen. Het wordt hem kwalijk genomen dat hij zich niet had teruggetrokken na de gijzeling van de Israëliërs.
• Eenzelfde reactie viel ook Hennie Kuiper ten deel na zijn winst bij de wegwedstrijd bij het wielrennen.
• Verder werden er nog medailles verdiend op het water, bij het kanoën en roeien.
• De bronzen medaille van de Nederlandse ploeg bij de 100 km ploegentijdrit is later geschrapt door de diskwalificatie van de Nederlandse ploeg wegens vermeend dopinggebruik door Aad van den Hoek. Het team bestond verder uit Hennie Kuiper, Fedor den Hertog en Cees Priem.
• In de demonstratiesport waterskiën behaalde Willy Stähle goud bij de figuren en zilver bij de slalom.

Medailles

Medaille	Winnaar	Onderdeel
1 Goud (3)	Hennie Kuiper	wielersport, wegwedstrijd
	Wim Ruska	judo, zwaargewichten
	Wim Ruska	judo, open klasse
2 Zilver (1)	Mieke Jaapies	kanovaren
3 Brons (1)	Roel Luijnenburg en Ruud Stokvis	roeien, twee zonder stuurman

Er werden 600 medailles uitgereikt. Het IOC stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het gastland heeft een blauwe achtergrond en het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

Zie de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1972 voor de volledige weergave.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Sovjet-Unie	URS	50	27	22	99
2	Verenigde Staten	USA	33	31	30	94
3	DDR	GDR	20	23	23	66
4	Bondsrepubliek Duitsland	FRG	13	11	16	40
5	Japan	JPN	13	8	8	29
6	Australië	AUS	8	7	2	17
7	Polen	POL	7	5	9	21
8	Hongarije	HUN	6	13	16	35
9	Bulgarije	BUL	6	10	5	21
10	Italië	ITA	5	3	10	18
16	Nederland	NED	3	1	1	5
29	België	BEL	0	2	0	2

Zie de categorie 1972 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Disciplines op de Olympische Zomerspelen van 1972
Atletiek · Badminton (demonstratie) · Basketbal · Boksen · Boogschieten · Gewichtheffen · Handbal · Hockey · Judo · Kanovaren · Moderne vijfkamp · Paardensport · Roeien · Schermen · Schietsport · Schoonspringen · Turnen · Voetbal · Volleybal · Waterpolo · Waterskiën (demonstratie) · Wielersport · Worstelen · Zeilen · Zwemmen

Olympische Spelen

Olympische Zomerspelen Edities: 1896 Athene · 1900 Parijs · 1904 St. Louis · 1906 Athene* · 1908 Londen · 1912 Stockholm · 1916 · 1920 Antwerpen · 1924 Parijs · 1928 Amsterdam · 1932 Los Angeles · 1936 Berlijn · 1940 · 1944 · 1948 Londen · 1952 Helsinki · 1956 Melbourne · 1960 Rome · 1964 Tokio · 1968 Mexico-Stad · 1972 München · 1976 Montreal · 1980 Moskou · 1984 Los Angeles · 1988 Seoel · 1992 Barcelona · 1996 Atlanta · 2000 Sydney · 2004 Athene · 2008 Peking · 2012 Londen · 2016 Rio de Janeiro · 2020 Tokio · 2024 Parijs · 2028 Los Angeles Sporten: Atletiek · Badminton · Basketbal · Boksen · Boogschieten · Gewichtheffen · Golf · Gymnastiek · Handbal · Hockey · Honkbal · Judo · Kanovaren · Moderne vijfkamp · Paardensport · Roeien · Rugby · Schermen · Schietsport · Schoonspringen · Softbal · Synchroonzwemmen · Taekwondo · Tafeltennis · Tennis · Triatlon · Voetbal · Volleybal · Waterpolo · Wielersport · Worstelen · Zeilen · Zwemmen Olympische Winterspelen Edities: 1924 Chamonix · 1928 Sankt Moritz · 1932 Lake Placid · 1936 Garmisch-Partenkirchen · 1940 · 1944 · 1948 Sankt Moritz · 1952 Oslo · 1956 Cortina d'Ampezzo · 1960 Squaw Valley · 1964 Innsbruck · 1968 Grenoble · 1972 Sapporo · 1976 Innsbruck · 1980 Lake Placid · 1984 Sarajevo · 1988 Calgary · 1992 Albertville · 1994 Lillehammer · 1998 Nagano · 2002 Salt Lake City · 2006 Turijn · 2010 Vancouver · 2014 Sotsji · 2018 Pyeongchang · 2022 Peking · 2026 Milaan en Cortina d'Ampezzo Sporten: Alpineskiën · Biatlon · Bobsleeën · Curling · Freestyleskiën · IJshockey · Kunstrijden · Langlaufen · Noordse combinatie · Rodelen · Schaatsen · Schansspringen · Shorttrack · Skeleton · Snowboarden Gerelateerd Olympische Jeugdspelen · Paralympische Spelen · Deaflympische Spelen · Special Olympic World Games IOC · COA · BOIC · NOC*NSF · NAOC · SOC