Vlinderslag

School- en vlinderslag groeiden na verloop van tijd langzaam maar zeker uit elkaar, en datzelfde gold voor de bijbehorende tijden. Mede daarom werd in 1952 besloten de slagen officieel te scheiden, waarmee de vlinderslag als aparte zelfstandige slag zijn intrede deed in de zwembassins.

In de jaren zestig van de 20e eeuw was het een Hongaar, György Tumpek, die als eerste de zogeheten dolfijnbeenslag in praktijk bracht. Gevolg: een min of meer continue verplaatsing, en dus snellere tijden. Tumpek was dan ook de eerste wereldrecordhouder op de 100 en 200 meter vlinderslag. Deze nummers stonden voor het eerst op het olympisch programma bij de Spelen van 1956 in Melbourne.

De vlinderslag is de op één na snelste zwemslag, getuige de onderlinge tijden. De verplaatsing is minder continu dan de borstcrawl, door de gelijktijdigheid van de armbeweging. Ook de ligging is minder ideaal, omdat méér in verticale richting bewogen moet worden.

Vlinderslag is, zoals dat heet, een echte 'hoofdzaak', en dat heeft alles te maken met de bewegingen van het hoofd ten opzichte van de romp. Voor een optimale snelheid moet het lichaam in voldoende mate deze beweging volgen om de wisselende bol-hol-ligging goed aan te voelen. De timing van de hoofdbeweging op de armslag is doorslaggevend. Bovendien moet de timing van de ondersteunende beenactie aansluiten op de bol-hol vanuit de armslag en de hoofdbeweging.

De bij de vlinderslag gehanteerde armslag komt neer op: (1) insteken, (2) (kort) glijden, (3) trekken, (4) duwen, (5) uithalen en (6) overhalen. De functie van de beenslag is tweeledig: zowel stabiliserend als stuwend. De vlinderslagbeenbeweging is een voortdurend op en neer bewegen van beide benen, en dat gelijktijdig. De beweging bestaat uit een upbeat (opslag) en een downbeat (neerslag), die vanuit de heupen wordt ingezet.

Verder is de butterfly, zoals Engelstaligen de zwemslag noemen, de enige slag waarbij de rug actief deelneemt aan de zwembeweging. Aan schouders, nek en rug worden eveneens hoge eisen gesteld. Een relatief grote krachtsinzet is noodzakelijk; hierdoor is de slag ongeschikt voor lange(re) afstanden.

• De start vindt plaats vanaf het startblok;
• Na de start en elke keerpunt mag de zwemmer een of meerdere beenslagen en een armdoorhaal maken waarmee de zwemmer weer boven water kan komen;
• Na start of keerpunt dient het hoofd na ten hoogste 15 meter het wateroppervlak te doorbreken;
• De vlinderslag wordt in borsligging uitgevoerd.
• De beweging van de beide benen dient in hetzelfde verticale vlak te gebeuren;
• De beide armen dienen gelijktijdig voor het hoofd in het water te worden gestoken, waarna deze ook weer gelijktijdig achterwaarts moeten worden gebracht;
• De op en neer gaande beenbewegingen moeten gelijktijdig worden uitgevoerd. De benen hoeven niet op gelijke hoogte van elkaar te zijn, maar ze mogen elkaar niet passeren zoals bij de borstcrawl;
• Het aantikken van het eind- of keerpunt dient met twee handen gelijktijdig en gescheiden van elkaar, boven of onder het wateroppervlak, te gebeuren.
• Als de zwemmer niet uitkomt mogen er alleen beenslagen gedaan worden om bij de wand uit te komen.

• 50 meter vlinderslag
• 100 meter vlinderslag
• 200 meter vlinderslag
• 25 meter vlinderslag

Bovendien maakt de vlinderslag deel uit van:

• 100 meter wisselslag (alleen gezwommen op kortebaan)
• 200 meter wisselslag
• 400 meter wisselslag
• 4x100 meter wisselslag (estafette)
• 4x200 meter wisselslag in groot bad

• Matt Biondi, Verenigde Staten
• Inge de Bruijn, Nederland
• Michael Groß, West-Duitsland
• Otylia Jędrzejczak, Polen
• Ada Kok, Nederland
• Michael Klim, Australië
• Martina Moravcová, Slowakije
• Anthony Nesty, Suriname
• Luis Alberto Nicolao, Argentinië
• Kristin Otto, Oost-Duitsland
• Denis Pankratov, Rusland
• Michael Phelps, Verenigde Staten
• Jessicah Schipper, Australië
• Mark Spitz, Verenigde Staten
• György Tumpek, Hongarije
• Ian Crocker, Verenigde Staten
• Gerrit Korteweg

• Lijst van wereldrecords zwemmen
• Lijst van zwemmers

	Olympisch kampioen
Pictogram zwemmen Zwemmen: 100 meter vlinderslag mannen 1968: Doug Russell · 1972: Mark Spitz · 1976: Matt Vogel · 1980: Pär Arvidsson · 1984: Michael Groß · 1988: Anthony Nesty · 1992: Pablo Morales · 1996: Denis Pankratov · 2000: Lars Frölander · 2004: Michael Phelps · 2008: Michael Phelps · 2012: Michael Phelps · 2016: Joseph Schooling Pictogram zwemmen Zwemmen: 100 meter vlinderslag vrouwen 1956: Shelley Mann · 1960: Carolyn Schuler · 1964: Sharon Stouder · 1968: Lyn McClements · 1972: Mayumi Aoki · 1976: Kornelia Ender · 1980: Caren Metschuck · 1984: Mary Meagher · 1988: Kristin Otto · 1992: Hong Qian · 1996: Amy Van Dyken · 2000: Inge de Bruijn · 2004: Petria Thomas · 2008: Libby Trickett · 2012: Dana Vollmer · 2016: Sarah Sjöström Pictogram zwemmen Zwemmen: 200 meter vlinderslag mannen 1956: William Yorzyk · 1960: Michael Troy · 1964: Kevin Berry · 1968: Carl Robie · 1972: Mark Spitz · 1976: Mike Bruner · 1980: Sergey Fesenko · 1984: Jon Sieben · 1988: Michael Groß · 1992: Melvin Stewart · 1996: Denis Pankratov · 2000: Tom Malchow · 2004: Michael Phelps · 2008: Michael Phelps · 2012: Chad le Clos · 2016: Michael Phelps Pictogram zwemmen Zwemmen: 200 meter vlinderslag vrouwen 1968: Ada Kok · 1972: Karen Moe · 1976: Andrea Pollack · 1980: Ines Geißler · 1984: Mary Meagher · 1988: Kathleen Nord · 1992: Summer Sanders · 1996: Susie O'Neill · 2000: Misty Hyman · 2004: Otylia Jędrzejczak · 2008: Liu Zige · 2012: Jiao Liuyang · 2016: Mireia Belmonte

Zie de categorie Butterfly (swimming style) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.