Koper(I)oxide

Koper(I)oxide kan bereid worden door reductie van koper(II)oxide met koper bij verhoogde temperatuur:

${\displaystyle \mathrm {CuO\ +\ Cu\ \longrightarrow \ Cu_{2}O} }$

Een alternatieve methode is de thermolyse van koper(II)oxide bij 800°C:

${\displaystyle \mathrm {4\ CuO\ \longrightarrow \ 2\ Cu_{2}O\ +\ O_{2}} }$

Daarnaast kan het ook bereid worden door behandeling van koper(I)chloride met een alkalische oplossing:

${\displaystyle \mathrm {2\ CuCl\ +\ 2\ NaOH\ \longrightarrow \ Cu_{2}O\ +\ 2\ NaCl\ +\ H_{2}O} }$

Koper(I)oxide is oplosbaar in verdunde zuren, alsook in ammoniak en een waterige oplossing van ammoniumhydroxide. Hierbij wordt het stabiel ammine-complex [Cu(NH₃)₂]⁺ gevormd, dat een stuk stabieler is dan het overeenkomstige aqua-complex [Cu(H₂O)₄]⁺. Dit aqua-complex disproportioneert tot koper en gehydrateerd koper(II):

${\displaystyle \mathrm {2\ [Cu(H_{2}O)_{4}]^{+}\ \longrightarrow \ Cu\ +\ [Cu(H_{2}O)_{6}]^{2+}\ +\ 2\ H_{2}O} }$

Koper(I)oxide wordt in vochtige toestand door luchtzuurstof vlot geoxideerd tot het blauwe koper(II)hydroxide:

${\displaystyle \mathrm {2\ Cu_{2}O\ +\ 4\ H_{2}O\ +\ O_{2}\ \longrightarrow \ 4\ Cu(OH)_{2}} }$

Koper(I)oxide wordt bij hoge temperatuur door waterstofgas gereduceerd tot metallisch koper:

${\displaystyle \mathrm {Cu_{2}O\ +\ H_{2}\ \longrightarrow \ 2\ Cu\ +\ H_{2}O} }$

Het reageert met zwavelzuur door disproportionering tot koper(II)sulfaat en koper:

${\displaystyle \mathrm {Cu_{2}O\ +\ H_{2}SO_{4}\ \longrightarrow \ CuSO_{4}\ +\ Cu\ +\ H_{2}O} }$

De reactie met salpeterzuur is vergelijkbaar:

${\displaystyle \mathrm {Cu_{2}O\ +\ 2\ HNO_{3}\ \longrightarrow \ Cu(NO_{3})_{2}\ +\ Cu\ +\ H_{2}O} }$

Hierbij wordt koper(II)nitraat gevormd, dat tal van praktische toepassingen bezit.

Koper(I)oxide wordt gevormd wanneer het fehlingsreagens aan reducerende suikers (aldehyden) wordt toegevoegd. Door reductie van het koper(II)-zout ontstaat het rode koper(I)oxide:

${\displaystyle \mathrm {2\ Cu^{2+}\ +\ R{-}CHO\ +\ 4\ OH^{-}\ \longrightarrow \ Cu_{2}O\ +\ R{-}COOH\ +\ 2\ H_{2}O} }$

Koper(I)oxide dient hier dus als indicator.

Verder wordt koper(I)oxide gebruikt als kleurstof bij het kleuren van glas en email, en als fungicide.

• Koper(II)oxide

• (en) MSDS van koper(I)oxide
• (en) Chemical Land21 Product Information page
• (en) Zonnecel van koper(I)oxide