Ui (bouwkunst)

Een ui (ook wel: peer of appel) is een spits toelopende, bolvormige bekroning van een toren, veelal een kerktoren, maar in Noord-Nederland ook van de torens van staten en borgen.

Uivormige bekroningen van de torens van de Kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods in Moskou.

De ui kan opengewerkt zijn of gesloten en bekleed met dakbedekking (bijvoorbeeld met leisteen of hout). Boven op de ui staat vaak een kruis of een windhaan. Veel beroemde uienkoepels zijn te vinden in Rusland, waar zij het meest voorkomen in de traditionele kerkgebouwen (Russisch: луковичная глава, loekovitsjnaja glava, letterlijk bolkoepel); deze bouw komt ook voor in Oost-Europa en het Midden-Oosten.

België

In België zijn voorbeelden te vinden in:

Antwerpen: Onze-Lieve-Vrouwekathedraal
Chevetogne (provincie Namen): klooster
Hoogstraten (provincie Antwerpen): Sint-Katharinakerk
Lierneux (provincie Luik): Sint-Andreaskerk

Luxemburg

In Luxemburg zijn voorbeelden te vinden in:

Hachiville (Clervaux): Sint-Martinuskerk
Troisvierges (Clervaux): Sint-Andreaskerk

Nederland

In Nederland zijn voorbeelden te vinden in:

Chaam (Noord-Brabant): Antonius Abtkerk
Deinum (Friesland): Sint Janskerk
Dwingeloo (Drenthe): Sint-Nicolaaskerk
Haarlem (Noord-Holland): Grote of Sint-Bavokerk
Houthem (Limburg): Sint-Martinuskerk
Kerkrade (Limburg): Sint-Jozefkerk
Leende (Noord-Brabant): Sint-Petrus'-Bandenkerk
Maastricht (Limburg): Sint-Lambertuskerk (uivormige koepel)
Noordwolde (Groningen): Kerk van Noordwolde
Oostvoorne (Zuid-Holland): Hervormde kerk
Venlo (Limburg): Sint-Martinusbasiliek
Wijlre (Limburg): Sint-Gertrudiskerk
Vlissingen (Zeeland): Grote of Sint-Jacobskerk
Nuth (Limburg): - Kasteel Reymersbeek

Voorbeelden van andersoortige gebouwen:

Leeuwarden (Friesland): Princessehof
Franeker (Friesland): Martenastins
Marssum (Friesland): Poptaslot

Fotogalerij

Een ui op een toren
Transfiguratiekerk in Kizji
Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen
De kerk van Lierneux
Kerk van Deinum: "Yn Deinum stiet in sipel op 'e toer" (uit het Fries)
Dakruiter met opengewerkte ui van de Ceciliakapel in Hoorn

Zie ook

Siepel

Typen torenspitsen
achtkantige tussen vier topgevels · afgeknot · erker/arkeltorentjes · flankerende torentjes · gedraaid · gemetseld · ingesnoerd · klokvormig · kruisdak · naald · parabool · rombisch/ruit · ui

Architectonische aspecten kruiskerk

Onderdelen kruiskerk:	apsis · chevet · crypte · doksaal · doopkapel · hoogkoor · kerktoren · kloostergang · kooromgang · koorsluiting · kruising · narthex · oksaal · pandhof · priesterkoor · schip · spits · straalkapel · transept · vieringtoren · westwerk · zijbeuken · zijkapel
Bouwkundige onderdelen:	arcade · beuk · boog · kapiteel · koepel · kraagsteen · kruispijler · lichtbeuk · luchtboog · luchtboogstoel · pijler · scheiboog · steunbeer · travee · triforium · ui · zadeldak · zuil
Gewelfvormen:	koepelgewelf · kruisgewelf · kruisribgewelf · netgewelf · spitstongewelf · stergewelf · straalgewelf · tongewelf · waaiergewelf
Onderdelen gewelf:	diagonaalrib · gewelfschotel · gordelboog · lierne · muraalboog · sluitring · sluitsteen · tierceron
Decoratieve onderdelen:	archivolt · baldakijn · communiebank · dakruiter · frontaal · gebrandschilderd glas · glas in lood · hogel · koorhek · kruisbloem · lantaarn · maaswerk · pinakel · register · roosvenster · timpaan · waterspuwer · zwik

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.