Karel IX van Frankrijk

Hij was de tweede zoon van Hendrik II en Catharina de' Medici. Hij volgde zijn ziekelijke broer Frans II op, werd daartoe in 1563 meerderjarig verklaard, maar bleef tot 1570 onder het regentschap van zijn moeder. Hij trouwde in datzelfde jaar met Elisabeth van Habsburg, de dochter van keizer Maximiliaan II. Hun enige dochtertje Maria Elisabeth (of Maria-Isabella) overleed op 2 april 1578, op 5-jarige leeftijd. Karel was de twaalfde koning uit het huis Valois, de vijfde van de tak Valois-Orléans en de vierde uit de tak Valois-Orléans-Angoulême.

Bij zijn maîtresse Marie Touchet had hij een bastaardzoon, Karel (28 april 1573 – 24 september 1650), die later de titel 'graaf van Auvergne' en daarna 'hertog van Angoulême' verkreeg.

Na jaren van spanningen vond het Bloedbad van Wassy-sur-Blaise plaats in 1562 en brak er oorlog tussen de protestanten en katholieken uit. Na meerdere vredespogingen besloot Karel in 1572 zijn zus Margaretha van Valois uit te huwelijken aan Hendrik van Navarra (de toekomstige Franse koning), een belangrijke protestantse edelman die in lijn van de troonopvolging stond, dit was een laatste poging van Karel om zijn onderdanen te verenigen.

In zijn streven naar godsdienstvrede kwam hij onder de invloed van admiraal Gaspard de Coligny, die in de strijd tegen Spanje de mogelijkheid zag om een nieuwe nationale eenheid in Frankrijk te realiseren. Hij gaf zijn goedkeuring aan een hugenotenleger onder leiding van Jean de Hangest, heer van Genlis om het in Bergen belegerde calvinistische garnizoen van Lodewijk van Nassau te ontzetten; deze hugenoten werden evenwel vernietigend verslagen in de Slag bij Saint-Ghislain (juli 1572).[1] Toch dreef de clan de Guise, met de stille goedkeuring van de koningin-moeder, zijn toestemming voor de Bartholomeusnacht door, die hem tot zijn dood toe gewetensbezwaren zou bezorgen. Karel IX overleed op 23-jarige leeftijd aan tuberculose. Hij werd opgevolgd door zijn jongere broer Hendrik, hertog van Anjou.

Veel van Karels beslissingen werden onder invloed van zijn moeder Catharina de' Medici gedaan, ze was een trouw katholiek, die in eerste instantie vrede zocht tussen de katholieke en protestanten, maar na de Bartholomeusnachtmoorden de vervolging van de protestantse hugenoten steunden. Enkele van de besluiten en verdragen tijdens de regering van Karel zijn:

• Edict van Saint-Germain (1562);
• Edict van Amboise (1563);
• Edict van Roussillon (1564);
• Edict van Moulins (1566);
• Edict van Saint-Maur (1567), ook bekend als Édit des mères.

Op initiatief van zijn moeder begon hij met zijn hofhouding in 1564 aan een rondreis door Frankrijk om zijn onderdanen en koninkrijk te leren kennen. Zijn grand tour de France duurde ruim twee jaar. Tijdens zijn reis vaardigde hij in Roussillon een edict uit, waarin hij onder meer bepaalde dat het burgerlijk jaar begint op 1 januari.[2]

Karel overleed aan tubercolose op 23-jarige leeftijd.