Jakoets
Het Jakoets (Саха Тыла, Sacha tyla) is een Turkse taal met ongeveer 450.140 sprekers. De grootste groep sprekers zijn de Jakoeten (eigenbenaming: Sacha). De taal wordt gesproken in de autonome republiek Jakoetië (Sacha) in het noordoosten van Rusland, waar hij ook dienstdoet als lingua franca voor andere minderheden. Verder door etnische Jakoeten in de aangrenzende kraj Chabarovsk en andere delen van de Russische Federatie, in Turkije en in andere landen.
Jakoets
| ||||
| Gesproken in |  | |||
| Sprekers | 450 140[1] | |||
| Taalfamilie | ||||
| Alfabet | Cyrillisch | |||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-2 | sah | |||
| ISO 639-3 | sah | |||
| ||||
Jakoets is een lid van de noordelijke groep van de Turkse talen, waartoe ook het Dolgaans en het Toevaans horen. Deze Turkse talen behoren volgens sommige wetenschappers tot de grote groep van Altaïsche talen.
Net zoals het Fins, het Hongaars en het Turks heeft het Jakoets klinkerharmonie en agglutinatie, maar geen grammaticaal geslacht. Het Hongaars en Fins zijn volgens sommige wetenschappers geen familie van het Turks, iets waarvan men vroeger in het algemeen wel uitging. Wat betreft woordvolgorde is het Jakoets een SOV-taal.
Schrift
Het Jakoets wordt sinds 1939 in het cyrillisch alfabet geschreven, met toevoeging van de letters Ҕҕ (Gj, gj), Ҥҥ (NG, ng), Өө (Ö, ö), Һһ (H, h), Үү (U, u). Enkele cyrillische letters komen enkel voor in Russische leenwoorden. Vóór 1939 werd het Latijnse alfabet gebruikt.
| А а | Б б | В в | Г г | Ҕ ҕ | Д д | Дь дь | Е е |
| Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м |
| Н н | Ҥ ҥ | Нь нь | О о | Ө ө | П п | Р р | С с |
| Һ һ | Т т | У у | Ү ү | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч |
| Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Klanken
| Bilabiaal | Dentaal | Alveolaar | Palataal | Velaar | Glottaal | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Plosief | p | b | t | d | c | ɟ | k | g | ||||
| Nasaal | m | n | ɲ | ŋ | ||||||||
| Fricatief | s | x | ɣ | h | ||||||||
| Flap | ɾ | |||||||||||
| Approximant | j, j̃ | |||||||||||
| Laterale approximanten |
l | |||||||||||
| Kort | Lang | Tweeklank | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gesloten | Open | Gesloten | Open | |||
| Voorklank | Gespreid | i | e | iː | eː | ie |
| Gerond | y | ø | yː | øː | yø | |
| Achterklank | Gespreid | ɯ | a | ɯː | aː | ɯa |
| Gerond | u | o | uː | oː | uo | |
| Bronnen, noten en/of referenties |
| Turkse talen | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|