Italiaanse Oorlog (1551-1559)

Hendrik II sloot een verdrag met Süleyman I van het Ottomaanse Rijk met als doel de macht van de Habsburgers in het Middellandse Zeegebied te breken. Dit was een reactie op de verovering van Mahdia door de Genuese Admiraal Andrea Doria op 8 september 1550 in dienst van keizer Karel V. Het verdrag gaf Hendrik II de mogelijkheid om een campagne uit te voeren richting de Rijn terwijl een gecombineerde vloot zowel Franse als Turkse schepen het zuiden van Frankrijk verdedigde. Het Ottomaanse Beleg van Tripoli in 1551 was de eerste stap in de uiteindelijke Italiaanse Oorlog die zich voornamelijk afspeelde op het Europese vasteland en het mediterraanse gebied. De Franse galeien van Marseille werden bij de Ottomaanse vloot gevoegd. Toen Hendrik II in 1552 Karel V aanviel zond de Ottomaanse vloot 100 galeien naar het westen van de Middellandse Zee die werden vergezeld door 3 galeien onder bevel van Gabriel de Luetz. Bij hun rooftochten langs de kust van Calabrië veroverde ze de stad Reggio. In de Slag bij Ponza van 1552 voor de kust van het eiland Ponza leverde de vloot slag met 40 galeien van de Genuese vloot onder bevel van Andrea Doria en slaagde de Ottomaans-Franse vloot er in de vloot te verslaan en zeven galeien te veroveren. Deze alliantie zou er ook leiden tot de gecombineerde invasie van het eiland Corsica in 1553. De Ottomanen gingen door met diverse operaties in het Middellandse Zeegebied zoals de Ottomaanse invasie van de Balearen in 1558 op verzoek van Hendrik II.

Op het Europese strijdtoneel had Hendrik II een alliantie met de Duitse protestantse vorsten gesloten. Dit was bevestigd in het Verdrag van Chambord van 1552. Een vroeg offensief in Lotharingen was succesvol door de verovering van de drie bisschopssteden Metz, Toul en Verdun. In 1554 met de Slag bij Renty stelde Hendrik II de veroveringen veilig door het Habsburgse leger te verslaan. De Franse invasie van Toscane in 1553 met steun van Siena verliep minder goed. Het leger van Hendrik II werd aangevallen door een leger bestaande uit zowel keizerlijke als Toscaanse troepen onder leiding van Gian Giacomo Medici en werd verslagen in de Slag bij Marciano in 1554. De republiek Siena viel in 1555 en werd een deel van het pas door Cosimo I de' Medici opgerichte groothertogdom Toscane.

Op 5 februari 1556 sloten Hendrik II en Filips II van Spanje het Bestand van Vaucelles. Hierin werd beschreven dat het gebied van de Drie Bisdommen werd toegekend aan Frankrijk. Het verdrag werd spoedig daarna alweer geschonden.

Na de abdicatie van Karel V in 1556 werd het Habsburgse rijk verdeeld tussen Filips II en Ferdinand I. Hierdoor verplaatste de oorlog zich naar Vlaanderen waar Filips in samenwerking met Emmanuel Philibert, hertog van Savoye het Franse leger versloeg in de Slag bij Sint-Quentin. De deelname van Engeland aan de oorlog leidde tot de inname van Calais en de plundering diverse plaatsen in de Nederlanden door de Fransen. In 1559 werd Hendrik II gedwongen tot de Vrede van Cateau-Cambrésis waarbij hij zijn aanspraken op gebieden in Italië opgaf.

Het resultaat was de Vrede van Cateau-Cambrésis, Beide partijen had hiermee een gemixt resultaat behaald. De situatie was voor Frankrijk ten opzichte met de jaren 20 van de 16e eeuw zeer verbeterd. Frankrijk had grondgebied verworven en het verdrag was een overeenkomst tussen twee gelijkwaardige machten maar de situatie in Italië was niet veranderd. De Habsburgers hadden hier nog steeds een overwicht. Ook de omcirkeling door het Habsburgse rijk was niet ongedaan gemaakt. Spoedig zou de goede positie ongedaan gemaakt worden door de Hugenotenoorlogen.

Voor het Habsburgse rijk als geheel was het resultaat ook niet altijd even gunstig. De oorlog had hun positie binnen het Heilige Roomse Rijk verzwakt, de protestantse vorsten hadden grote invloed binnen het rijk verworven en het rijk van Karel V werd opgesplitst in twee delen onder Filips II en Ferdinand I. Voor Spanje was het resultaat een stuk beter gezien hun positie in Italië die sterk verbeterd was en hadden de Franse aanvallen op hun gebieden goed doorstaan.

Voor Engeland was er alleen maar slecht resultaat, ze verloren hun laatste gebied op het vasteland en hun reputatie was zwaar beschadigd.